Dagblaðið Vísir - DV - 12.05.1986, Blaðsíða 19

DV. MÁNUDAGUR 12. MAÍ 1986.
19
Menning
Menning
Menning
Menning
Utrás frá Noregl
Þótt þeir hafi ævinlega verið í kall-
færi við Evrópumenninguna hafa
norskir myndlistarmenn jafnan verið
undarlega skeytingarlausir um hana.
Á þessari öld hefur myndlist þeirra
verið eins og hraðsuðuketill. Þrýsting-
urinn að utan eykst smátt og smátt
uns upp úr sýður, nokkrir mikilhæfir
listamenn, til dæmis Munch eða Vige-
land, gera útrás eða uppreisn, koma
svo heim með evrópskt herfang sitt
og vinna úr því það sem eftir er ævinn-
ar. Margt lengi lætur fjöldi annarra
listamanna sér nægja að vinna í
skugga þeirra, jafiivel löngu eftir að
allur elcímóður er úr þeim horfinn. Á
meðan fer þrýstingurinn. hægt vax-
andi.
En skyndilegar útrásir kalla síðan á
harkaleg viðbrögð enda er íhaldssemi
norskra „menningameytenda" við
brugðið.
Þessi viðbrögð hafa reynst mörgum
framsæknum norskum myndlistar-
mönnum um megn. Hafa þeir sest að
í öðrum löndum og unnið þar að list
sinni, oft með ágætum árangri. Ég
nefiii aðeins Bárd Breivik og Odd
Nerdrum.
Samband við Frakka
Deviris-hópurinn, sem nú sýnir í
Myndlist
AÐALSTEINN
INGÓLFSSON
Norræna hiísinu, er því dálítið sér-
stætt fyrirbæri í Noregi. Hann er
samtök fjögurra listamanna, sem allir
hafa haft náin samskipti við Frakk-
land og franska menningu. Þeir vilja
koma á stöðugu sambandi við fransk-
an módemisma, en í honum er að finna
margar forsendur nútímalegrar mynd-
listar, ef vel er að gáð.
Og stöðugt samband, af því tagi sem
þeir Deviris-menn hugsa sér, hlýtur
að minnka líkumar á hatrömmum,
menningarlegum umbrotum í heima-
landi þeirra, Noregi.
En það er athyglisvert, og e.t.v. til
marks um tvístig norskra myndlistar-
manna, að Deviris skuli leita sér
beinna fyrirmynda í myndlist eftir-
stríðsáranna, í stað þess að steypa sér
út í hræringar í samtímalistum.
Allt um það em þeir röskir myndlist-
armenn og skemmtilegir, raunar öllu
markverðari en ljósmyndir af verkum
þeirra gefa til kynna.
Það leynir sér ekki hvert þeir sækja
sér innblástur, annars vegar í Parísar-
skólann (Picasso, Chagall, Bonnard,
Brancusi), hins vegar í meginlands-
deild kóbrastefnunnar (sjá Alechin-
sky).
Engar lánsfjaðrir
En þeir vinna vel úr þessum föngum,
þannig að hvergi er hægt að tala um
lánsfjaðrir.
Peter Esdaile (f. 1947) er uppátektar-
samur og flinkur listamaður, semsetur
saman mikilúðlegar fígúratifar mynd-
ir. Yrkisefnið er að einhveiju leyti af
goðsagnalegum toga, en átökin í
myndum hans eiga sér aðallega stað
i sjálfum miðlinum, akrýlmálning-
unni.
Tilraunir hans með „skerma “ eða
lágmyndar-effekta eru sniðugar, en
ekki fullkomlega sannfærandi. Til-
gangur þeirra virðist fyrst og fremst
vera sá að skapa fjarvídd, aðgreina
fiumlag og andlag. En það hefði lista-
maðurinn hæglega getað gert á tvívíð-
um fletinum.
Ulf Valde Jensen (f. 1945) er senni-
lega þekktari sem grafíker en málari.
Ef ég man rétt hafa grafíkmyndir hans
verið hér til sýnis í nokkur skipti.
Hann er nokkurs konar aksjón-
málari en missir þó aldrei sjónar á
hvunndagslegum fyrirbærum. Jensen
notar reitaskiptingu talsvert, ekki
ósvipað Alechinsky, og getur þannig
rokkað á milli stílfærðra andlita og
líkamshluta og óræðra tákna.
Það er eins með Jensen og Esdaile,
félaga hans, að það er unun að fylgj-
ast með því hvemig hann meðhöndlar
akrýlmálninguna. Hún er lögð á
myndflötinn bæði í slæðum og klepr-
um, breiðum strokum og fínlegri
teikningu, og er á allan hátt eins og
hugur manns.
Samt litast maður um eftir undirrót
þessara málverka, fullvissu málarans,
en fær ekki afgerandi svör.
Myndskáldið og músan hans
Jöm Nielsen (f. 1945) er sennilega
heilsteyptasti mólarinn í hópnum.
Jafhframt er hann hefðbundnastur
þeirra fjögurra, en fer svo vel með
hefðbundin viðhorf að manni dettur
ekki í hug að álasa honum fyrir íhalds-
semi.
Myndir Nielsens em póetiskar í
besta skilningi og segja frá samfund-
um myndskálds og músunnar hans,
sem er bæði jarðbundin og andlegra
ætta.
Saga þeirra er sögð í litum og hún
er uppfull með unaðssæld, sem augað
kann vel að meta.
Axel Tostrup (f. 1947) er einn um
skúlptúrinn, sem sver sig í ætt við
verk Brancusis. Hann gengur út á
hugleiðingar um myndrænan áhrifa-
mátt hins ófullgerða, hvort sem það
nefnist brot, moli eða slitur. Þannig
klappar Tostrap aðeins í aðra hliðina
á marmarahellu, en skilur afganginn
eftir, ósnertan og hijúfan.
Hinar anatómísku skírskotanir
myndhöggvarans, beinar sem óbeinar,
skapa síðan hæfilega eftirvæntingu og
furðu með áhorfandanum: Hvaðan
koma þessi brot, hvað segja þau um
heildina sem þau tilheyra? Næsta
skrefið er að handfjatla marmarann.
Ég vil sérstaklega hvetja aðstand-
endur blindra að fara með þá til fundar
við verk Tostraps.
Það er fengur að þessari sýningu í
Norræna húsinu. En sýningarskrá er
óþarflega snautleg. -ai
Jöm Nilsen - Mót viö skápinn, tempera, 1986.
Peter Esdaile - Sjaman, útskurður.
Axel Tostrup - Hlutur II, I986.
Rafsuðu-
tæki
verkfæra
kassar
Rafkapals
tromlur
Þráðlaus
borvél með
hleðslutæki
Súlu- Malningar-
borvélar sprautur
Loftpressur Smerglar Hleðslutæki
Einhell
vandaðar vörur
Skeljungsbúoin
Síðumúla 33
Símar 681722 og 38125