Dagblaðið Vísir - DV - 27.08.1987, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR 27. ÁGÚST 1987.
Frjálst.óháö dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 550 kr.
Verð I lausasölu virka daga 55 kr. - Helgarblað 65 kr.
Mikilvægar kosningar
Mjög mikilvægar þingkosningar verða í Danmörku
hinn áttunda september. Úrslit kosninganna hafa gildi
utan landsins, einkum á öðrum Norðurlöndum. Ekki
aðeins takast á meginfylkingar hægri manna og jafnað-
armanna eins og víðast í Vestur-Evrópu, heldur kemur
í ljós, hvort eðlilegt framhald verður á tilraun núver-
andi stjórnar til að hverfa frá hinum neikvæða sósíal-
isma, sem löngum hefur herjað í landinu.
Jafnaðarmannaflokkurinn hefur lengst af frá stríðs-
lokum verið forystuflokkur Danmerkur. Danir hafa
aldrei gengið jafnlangt og Svíar í neikvæðum sósíal-
isma. En þó hefur einnig þar velferðarkerfið gengið út
í öfgar og leitt til efnahagslegra vandræða. Stjórnir
jafnaðarmanna skildu við efnahaginn í rúst. Þegar borg-
araflokkar fengu ráðið, gerðu þeir engar alvörutilraunir
til að snúa dæminu við. Það var ekki fyrr en Schluter,
formaður íhaldsflokksins, myndaði stjórn, að reynt var
að hverfa frá stefnu jafnaðarmanna. Hægri og mið-
flokkastjórnir höfðu áður verið allsherjar miðjumoð.
Nú var loks reynt að auka frjálsræði einstaklingsins
og taka upp nokkra frjálshyggju.
Schluter tók við 1982 en varð þá að styðjast við svo-
nefndan Framfaraflokk Glistrups. Þetta er öfgaflokkur,
sem stýrt var af manni, sem síðar hefur afplánað þriggja
ára dóm fyrir skattsvik. Flokkur Glistrups höfðaði til
fjölmargra hinna óánægðu, þegar hann barðist gegn
sköttum. Skattpíningin hafði gengið út í öfgar undir
stjórn jafnaðarmanna. En flokkur Gistrups var of ein-
kennilegur, til þess að hann gæti nýtzt til stuðnings
ríkisstjórnar. Glistrup hjálpaði sósíalistum til að fella
stjórnina. En samsteypustjórn Schluters hefur síðan í
kosningum í ársbyrjun 1984 haft meirihlutastuðning á
þingi með aðstoð svokallaða Róttæka flokksins, sem er
miðflokkur en á ekki aðild að fjögurra flokka stjórn
Schlúters. Þetta mynstur hefur reynzt bærilega. Tví-
mælalaust hefur forsætisráðherrann notið trausts, og
Ihaldsflokkurinn er kominn upp að jafnaðarmönnum
að fylgi. Kosninganar nú skera úr um, hvort stjórninni
tekst að halda velli. Haldi danska tilraunin áfram,
gæti hún orðið fyrirmynd víðar, svo sem í Noregi og
jafnvel Svíþjóð. Þá gæti farið svo, að andstæðingar jafn-
aðarmanna treystu sér loks til að ganga fram gegn þeim
þáttum velferðarkerfisins, sem gengið hafa út í öfgar,
en efla í staðinn frjálst framtak.
Stjórninni hefur tekizt að nær eyða fjárlagahalla, og
draga mikið úr halla á viðskiptum við útlönd. Stjórnin
hefur mjög minnkað verðbólguna, sem var yfir tíu pró-
sent 1982 en mun í ár verða aðeins um 3,5 prósent.
Atvinnuleysi minnkaði. En erfiðlega hefur gengið áð
halda nægilegum hagvexti, aukningu framleiðslunnar.
Danska tilraunin lofar þó góðu um næstu ár, verði hún
ekki kæfð nú.
Skoðanakannanir benda til ósigurs jafnaðarmanna.
En þótt jafnaðarmenn kunni að tapa, benda sumar
kannanir til þess, að Framfaraflokkur Glistrups kunni
aftur að fá oddaaðstöðu. Með því yrði upplausn. Rót-
tæki flokkurinn mundi tæpast styðja ríkisstjórn, sem
byggði á stuðningi Framfaraflokksins. Glistrup er laus
úr prísund. Hann mun vera í öruggu þingsæti. Fram-
faraflokkurinn reynir nú að draga úr mikilvægi Glistr-
ups með því að leggja mest upp úr konu, sem nýtur
trausts. En Framfaraflokkurinn verður vafalaust samur
við sig með Glistrup á þingi.
Haukur Helgason
Gullgrafaraæði
- náttúravemd eða villimennska?
Þegar fundið er að þvi við fslend-
ing að hann gangi illa um náttúru
landsins verða viðbrögðin yfirleitt
önnur en þau að þakka fyrir ábend-
inguna. Landverðir, sem starfa í
þjóðgörðum og öðrum friðlöndum,
hafa hvað eftir annað mátt þola
hortugheit og skammir fyrir það eitt
að yrða á fólk sem fer kæruleysislega
að ráði sínu. I besta falli er hlegið
að manni og sagt: „Hvað er þetta,
maður, ertu að gera mál úr þessu?“
Kæruleysislega, segi ég; er það
ekki of vægt til orða tekið? Alltof
margir vilja hvorki kynna sér né
virða reglur. Að segja venjulegum
landa að strangt til tekið hafi hann
nú brotið lög eða reglugerð númer
þetta eða hitt um náttúruvemd er
ekki beint vinsælt. Það virðist gróið
í þjóðarsálina að virða gagrvrýni til
verri vegar og hugsa „ég má“ og „þú
mátt ekki skipta þér af mér því að
ég er íslendingur og ég hef vit á því
hvemig má umgangast landið". Þó
tekur fyrst steininn úr þegar guðir
og prinsar opinberra stofiiana birt-
ast. f þeim hópi eru jafnvel jarð-
fræðingar sem staðhæfa að sum
ákvæði náttúruvemdarlaga nái alls
ekki til þeirra. Bændur og veiðimenn
þori ég nú blátt áfram ekki að nefria.
Mér finnst sem sagt skilningur á
náttúmvemd hér á landi allt of lít-
ill, sérstaklega þegar náttúruvemd
stangast á við hagsmuni einhvers.
Það er svo sem allt í lagi að stofna
friðlönd og þess háttar, bara ef ég
get gert það sem mér sýnist eftir sem
áður. Náttúruvemdarráð, „nei það
er síðasta sort“.
Skyldum við þurfa aðra Laxárdeilu
til að hrista upp í fólki?
Brjóstvit og gullgrafaraæði
Einn er sá þáttur náttúrufiiðunar
sem hlotið hefur aukið umtal í sum-
ar eftir stórkostlega fjölgun erlendra
ferðamanna hér á landi sl. tvö ár,
þ.e. ferðamennskan. Bæði hér í DV
og annars staðar hefur þetta verið
rætt og bent á að margir staðir á
landinu séu í hættu að völdum ferða-
manna.
Hvemig getur slíkt átt sér stað?
Túrisminn hér á landi er í heild
ákaflega vanþróaður og einkennist
af gullgrafaraæði. Verðlag er langt
fyrir ofan það sem ungir náttúru-
unnendur frá öðrum löndum geta
almennt ráðið við - í ofanálag við
hversu dýrt er að komast hingað.
Þó er ekki allt jafndýrt, t.d. er alls
ekki dýrt að tjalda í þjóðgörðum og
friðlöndum né að ferðast í rútubílum.
Hins vegar em göt í almennnings-
samgöngukerftnu sem valda ferða-
mönnum, sem ekki ferðast á
einkabíl, vemlegum erfiðleikum og
fjárskortur Náttúruvemdarráðs
kemur niður á uppbyggingu tjald-
stæða.
í hópi ferðaskrifstofa er ekki síður
misjafo sauður en meðal einstakl-
inga. Til em algjör sjóræningjafyrir-
tæki í þessum bransa. Hvað um
ferðasknfstofuna sem árum saman
hefur forðast skipulögð tjaldsvæði?
Veitir hún viðskiptavinunum góða
þjónustu? Ætti hún að hafa starfs-
leyfi? Hvað um rútufyrirtækið sem
leigir rútur undir hópa án íslenskra
leiðsögumanna? Hvað um ferða-
skrifstofur sem skipuleggja göngu-
ferðir yfir hálendið án samráðs við
Náttúruvemdarráð og láta leiðsögu-
manninn ekki vita hvar em náttúm-
vætti sem ekki má tjalda í?
Á hinn bóginn hafa, sem betur fer,
mörg hinna rótgrónu fyrirtækja og
sum hinna nýrri mikla þekkingu á
því hvemig unnt er að veita við-
skiptavinunum góða þjónustu.
KjaUaiinn
Ingólfur Á.
Jóhannesson
landvörður i Mývatnssveit
Eigendur þeirra skilja að auki sam-
bandið milli hagnaðar til langs tíma
og mikilvægis friðunar og náttúm-
vemdar.
Nefskattur á náttúruundur
Meðan verið er að skamma Hrafri
Gunnlaugsson kvikmyndaleikstjóra
óbótaskömmum fyrir náttúruspjöll
við Gullfoss er neyðarástand þar af
allt öðrum sökum, þ.e. vegna gífur-
legs fjölda túrista sem fluttir em sem
á færibandi Gullfoss-Geysishring-
inn. Þar em göngustígar sem em svo
illa famir að þeir em frekar til bölv-
unar ef eitthvað er, alls engir kamrar
né klósett, aðeins þijár einmana
ruslatunnur.
Gullfoss er aðeins dæmi um stað
þar sem skjótra úrbóta er þörf. Það
yrði einfaldlega of langt mál að telja
upp alla staðina. Island getur alls
ekki tekið við auknum ferðamanna-
straumi nema eitthvað sé gert
innanlands til að mæta því, annars
eyðileggst hver staðurinn á fætur
öðrum og ekkert verður eftir, hvorki
fyrir okkur sjálf né fyrir ferðaskrif-
stofur til að selja.
Hver á að sinna slíkuni aðgerðum?
Enginn græðir á því að reisa vatns-
salerni eða gera göngustíga, hvorki
við Gullfoss né á hálendinu. Það
væri miklu ódýrari og um leið
áhrifaríkari aðgerð að loka Dimmu-
borgum en leggja stórfé í gerð
göngustíga. Em ferðaskrifstofumar
fúsar til að greiða nefskatt fyrir túr-
istana sem skoða Gullfoss? Eða
eigum við að borga fleiri matvæla-
skatta til að fjármagna þetta?
Ingólfur Á. Jóhannesson
„Meðan verið er að skamma Hrafn Gunnlaugsson kvikmyndaleikstjóra
óbótaskömmum fyrir náttúruspjöll við Gullfoss er neyðarástand þar af allt
öðrum sökum, þ.e. vegna gífurlegs fjölda túrista."
„Túrisminn hér á landi er í heild ákaflega
vanþróaður og einkennist af gullgrafara-
æði.“