Dagblaðið Vísir - DV - 07.11.1987, Blaðsíða 15

LAUGARDAGUR 7. NÓVEMBER 1987.
15
Þjóðavsátt
Nú er þaö nýjast að tala um þjóð-
arsátt. Alvörugefnir og ábyrgir
stjómmálaforingjar bjóða upp á
þjóðarsátt ef fallist verður á tillög-
ur þeirra um hófsemd í kaupkröf-
um. Verkalýðsforingjar, sem ekki
eru minna alvörugefnir og ábyrgir,
segjast líka vera til viðtals um þjóð-
arsátt. Jafnvel stjórnarandstaðan,
að svo miklu leyti sem hún hefur
mátt vera að því að tjá sig, hvetur
sömuleiðis til þjóðarsáttar. Hvar-
vetna gengur maður undir manns
hönd og predikar þjóðarsátt. Ég hef
að vísu ekki farið í kirkju nýlega
en sjálfsagt biðja þeir fyrir þjóðar-
sáttinni í guðshúsunum og allt ætti
þetta að enda með einu allsherjar
halelúja.
Ókunnugir gætu haldið að hér
hefði ríkt sturlungaöld að undan-
fömu, miðað við allt þetta mærðar-
fulla sáttatal - landið hefði logað í
slagsmálum og upplausn. Það er
að vísu rétt að deilur hafa risið um
kvótakerfið, Jóhanna hefur
skammað stjórnarliðið og allaball-
ar hafa rifist um nýjan formann.
Vinningshafar í lottóspili mótmæla
endurteknum og ógildum drætti og
Eyfirðingar hóta úrsögn úr lands-
sambandi hestamanna.
En ekki geta þetta talist styrjaldir
á borð við þá sem Sveik liðþjálfi
tekur þátt í, þótt hamagangurinn
og heimskupörin séu á stundpm
ámóta grátbrosleg. Það er í raun-
inni makalaust hvað venjulegir og
skynsamir menn geta látið fara í
taugarnar á sér. Lesendabréfin em
dagleg vísbending um öskureiða og
stórmóðgaða samborgara. Og
hvernig var ekki með forystu-
menninna í Verkamannasamband-
inu sem fóru í fýlu fyrr í haust og
gengu út af fundi til að láta alla
vita hvað þeir væra reiðir og móðg-
aðir? Það þurfti að eyða heilu
ársþingi hjá Verkamannasam-
bandinu til að fá þá góða aftur og
bjarga á þeim andlitinu svo ekki
kæmi í ljós að fýlan var frumhlaup.
í Múlakaffi
Það var einmitt á þessu sama
Verkamannasambandsþingi sem
þjóðarsáttin var á dagskrá. Ríkis-
stjómin var búin að fresta fram-
kvæmd söluskattsins á kjöt og fisk
til aö skapa skilyrði til þeirrar þjóð-
arsáttar sem nú er á hvers manns
vörum. Venjulegast er það orðaö
svo að stjómin hafi frestað matar-
skattinum og hver fiölmiðillinn
apar það upp eftir öðrum eins og
heilagan sannleika. Staðreyndin er
hins vegar sú að matarskattur var
lagður á allt sem nöfnum tjáir að
nefna, mat og ekki mat, strax eftir
að ríkisstjórnin tók við. Það eina
sem eftir stóð var að leggja sölu-
skatt á svokallaðar nauðsynjavör-
ur, kjöt, fisk, grænmeti og annað
smávegis.
Ég fór á Múlakaffifund hjá fiár-
málaráðherra einn laugardaginn í
október og hlustaði á röksemdir
hans fyrir nauðsyn þess að sölu-
skattsundanþágur yrðu afnumdar.
Ég féllst alveg á þau rök, enda sagði
ráðherrann að svínaríið lægi ekki
í þessum matarskatti heldur í sölu-
skattinum sem aldrei væri lagður
á; eða þá lagöur á og stolið frá. Það
em svindlararnir og skattsvikar-
arnir sem græða á undanþágunum,
ekki launafólkið. Þetta sagði ráð-
herrann og ég tek mark á ráð-
herrum.
Gylliboðið
Af einhveijum undarlegum
ástæðum þótti verkalýðsforyst-
unni samt taka því að hóta öllu illu
ef undanþágurnar væm afnumdar
sem endaði með því að ríkisstjóm-
in gaf eftir til áramóta með tilboð-
inu fræga um þjóðarsáttina. Það
sem í október hét aö fullnægja rétt-
lætinu og jafnréttinu var nú allt í
einu orðið slíkur kaleikur að unnt
var aö bjóða til þjóðarsáttar með
því að fresta bjargráðinu. Ef gylli-
boðin em svona mikilsvirði með
því að framlengja ranglætið, hvað
skyldi þá vera í boði þegar hinir
háu herrar framkvæma réttlætið?
Nú ætla ég ekki að fara að vor-
kenna verkalýðsforystunni þótt
hún taki skakkan pól í hæðina -
ekki nema þá fyrir það að hafa glat-
að Ásmundi út í einangrun og
áhrifaleysi í Alþýðubandalagi þar
sem hann fær nú fyrir náð og mis-
kunn að setjast inn á Alþingi sem
varaskeifa fyrir Svavar sem ætlar
að hvíla sig í New York eftir blóð-
baöið í flokknum. Einhvers staðar
verður að geyma Ásmund úr því
hann fær ekki að sitja landsfundi
hjá sínum eigin flokki og er orðinn
landlaus í verkalýðshreyfingunni -
bæði vegna þess að hann hefur
veðjaö á vitlausan hest í vitlausum
flokki og líka vegna þess að stétta-
baráttan hefur flosnað upp í
fmmeindir sínar og fær ekki rönd
við reist þegar söluskattur er
hækkaður, húsnæðisloforðin svik-
in og láglaunafólkið skihð eftir á
nöktum töxtunum mitt í þrjátíu
prósent verðbólgunni.
Eina ráðið, sem hægt er aö gefa
Ásmundi, er að fara að fordæmi
Guðmundar jaka og yfirgefa Al-
þýðubandalagið áður en það
verður um seinan.
Sykurmolarnir
Upplausnin í verkalýðshreyfing-
unni er öllum ljós. Og bróðurpart-
urinn af launafólkinu kærir sig
kollóttan: Kaupir sér þrjátíu þús-
undasta afruglarann og flýgur til
Glasgow í innkaupaferð. Tæmir
tískubúðirnar í Kringlunni og fylhr
matsölustaðina um helgar. Smeyg-
ir sér undan söluskattinum og
endurnýjar bílaflotann. Baðar sig á
sólarströndum og kaupir lottó og
happaþrennur fyrir milljarð. Legg-
ur afganginn inn á sparireikninga
og safnar ríkisskuldabréfum í
gróðaskyni. Þetta fólk þarf ekki
lengur á verkalýðsbaráttu að
halda. Það sér um sig sjálft meö
aðstoð launaskriðsins og þenslunn-
ar sem er mesta kjarabótin.
Besta dæmisagan um breytta
tíma var lesin upp í sjónvarpinu
þess efnis að Sykurmolarnir, nýj-
asta vinsældahljómsveitin, hefðu
ekki séð ástæðu til að taka samn-
ingstilboði frá útlöndum upp á
fiörutíu milljónir. Eöa vom það
kannski fimmtiu milljónir? Hvað
eru fimmtíu mihjónir á mUli vina
fyrir ungt fólk á framabraut? í
gamla daga heföi einhvem svimað
við slíkar upphæðir - en ekki syk-
urmola nútímans sem hafa verð-
skynið í lagi og þurfa ekki á svona
smápeningum að halda.
Þetta er ekki þjóð sem er á flæði-
skeri stödd. Viðskiptahalhnn er
ekki upp á nokkra mhljarða vegna
eyðslusemi fáeinna ríkisbubba.
Hann er afleiðingin af kaupmættin-
um og launaskriðinu sem er
samankomið í vösum launafólks
innan Alþýðusambandsins sem er
orðið viðskUa við kjarasamninga
eftir að hætt var að taka mark á
þeim. ViðskiptahaUinn er summan
af fiárráðum almennings í landinu.
Éta það sem úti frýs
Það er heldur ekki þetta fólk sem
fær tUboð um þjóðarsátt, enda yrði
það sáttaboð aðeins á einn veg -
að skerða ekki hár á höfði velsæld-
arinnar og vellystinganna sem nú
er orðið að hverdagsbrauði í stað
forréttinda. Engin rikisstjórn
kæmist upp með þjóðarsátt gagn-
vart þeim hluta þjóðarinnar sem
nærist á gósenlífinu ef sú þjóðar-
sátt gengi út á að skera það niður
við trog. Matarskatturinn breytir
engu fyrir þetta fólk eða fiárráð
þess, sjö prósent launahækkun
gildir einu, félagsmálapakkar
koma því ekki við. Yfirleitt er póh-
tiskt þras um jöfnunarsjóði sveitar-
félaga, dagvistarstofnanir eða
húsnæðislán eitthvað sem þessu
fólki er jafnóviðkomandi og búseta
á tunglinu. Það hlær að svona
rugli. Stjórnmálaumræðan er gjör-
samlega ofan og utan við vitsmuna-
og áhugasvið þess fólks sem lifir
og hrærist í góðærinu í nafni við-
skiptahallans og gervineyslunnar.
Nei, þjóðarsáttin er ekki á dag-
skrá hjá þeim meirihluta þjóðar-
innar sem ræður ferðinni og aUir
stjórnmálaflokkpr em að stíga í
vænginn við. Hins vegar er þjóðar-
sáttin í boði fyrir þann hópinn sem
situr hjá og nýtur Umsins af réttun-
um - Iðjufólkið, fiskvinnslufólkiö,
afgreiðslufólkið, opinbera starfs-
mennimir, hjúkranarliðið, fóstr-
urnar og hvað þeir nú alhr heita,
minnihlutahópamir, sem borga
söluskattinn sem stohð er undan,
tekjuskattinn sem plokkaður er af
skilvisum framtölunum og blóð-
peningana í dagvistun, húsaleigu
og vaxtavexti af lánunum sem tek-
in era tíl að fleyta fram lífinu.
Það er þetta fólk sem á að gera
samkomulag um þjóðarsátt. Og
hver er sú þjóðarsátt sem til boða
stendur? Jú, að hafa nú hægt um
sig í kröfugerðinni, samþykkja
áframhaldandi láglaunataxta,
kyngja verðlaginu og éta það sem
úti frýs til að verðbólgan og gengið
haldist stöðugt í þágu hinna sem
sitja að veisluborðinu. Þetta er
fólkið sem á að klappa og hrópa
húrra fyrir þeirri náð og miskunn
að matarskatti sé frestað í átta vik-
ur! Ríkisstjórnin hefur meira að
segja lofað að efna sína eigin stefnu
um óbreytta skattbyrði ef fólkið
verður tU friðs!
Þeirsem eftirsitja
Við hlæjum stundum að vitleys-
unni og ruglinu í blessuðum lið-
þjálfanum honum Sveik og okkur
þykir það skemmtUegur skáld-
skapur. En það er engu hkara en
stjómvöld haldi að undirmálsfólk-
ið í þjóðfélaginu sé persónugerv-
ingur hðþjálfans - vaði áfram í
bamslegri einfeldni, láti bjóða sér,
allra auðmjúklegast hvaða skít-
verk sem er og sleppi með skrekk-
inn af því góðsemin og hjartalagið
bjargi öllu á endanum. Sveik lið-
þjálfi hefði áreiðanlega verið nógu
einfaldur tU að þiggja þjóðarsátt,
enda barðist hann fyrir keisarann
og fóðurlandið. Munurinn er bara
sá að láglaunafólkið á íslandi er að
berjast fyrir lífi sínu.
Sú eina þjóðarsátt, sem tíl greina
kemur á næstu vikum og mánuð-
um, er í því fólgin að þjóðin sætti
sig ekki við að skipta sér upp í tvo
hópa, sykurmola annars vegar og
sultarbörn hins vegar - aö gera
þjóðarsátt um að bæta kjörin hjá
þeim sem hafa orðið viðskUa við
vellystingarnar, hjá þeim sem enn
era að koma sér upp börnum og
húsnæði, hjá þeim sem eftir sitja.
Þjóðarsáttinni á þess vegna að
beina til þeirra sem eru búnir að
fá í sinn hlut, það sem hinir eiga
nú að neita sér um í krafti þjóðar-
sáttarinnar. Annað er ekld bjóð-
andi. Þetta er ekki spurning um
verðbólgu heldur velferð. Þetta er
ekki spurning um matarskatt eða
ekki matarskatt heldur mat yfir-
leitt - mat og klæði, mannsæmandi
lifsviðurværi, svigrúm til að geta
um frjálst höfuð strokið innan um
sykurmolana sem þurfa ekki leng-
ur á mUljónunum að halda af því
þær eru hvort sem er innan seiling-
ar.
Þetta er ekki sagt af vorkunn-
semi. Þetta er góðlátleg ábending
til þeirra sem á annað borð meina
eitthvað með þjóðarsátt stétta á
milli, íslendinga í milh.
Ellert B. Schram