Dagblaðið Vísir - DV - 11.06.1988, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 11. JÚNÍ 1988.
Frjálst.óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELiAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÚNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJOLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 700 kr.
Verð í lautasölu virka daga 65 kr. - Helgarblað 80 kr.
Sjá ei - heyra ei - tala ei
Samvinnumenn hafa valið kost, sem veldur þórðar-
gleði andstæðinga Sambands íslenzkra samvinnufélaga.
Fulltrúar á aðalfundi Sambandsins í gær og fyrradag
kusu að sjá ekki, heyra ekki og tala ekki. Vandamálin
fá því að hreiðra um sig í samvinnuhreyfmgunni.
„Menn sneru bökum saman“, sagði í gær á forsíðu
málgagns Sambandsins. Við nánari athugun kemur í
ljós, að þetta felur í sér, að fundarmenn stóðu saman
um að ræða ekki mörg þeirra vandræðamála, sem sam-
vinnuhreyfmgin hefur ratað í að undanförnu.
Þetta eru kunnugleg viðbrögð. Fólk hættir oft að vera
reiðubúið að ræða fjölskylduvandann, þegar hann er
kominn á það stig, að.um hann er fjallað úti í bæ, stund-
um fremur illkvittnislega. Þá er varpað gegnsærri dulu
yfir ágreininginn og reynt að sýna samstöðu út á við.
Þetta er verulega athyglisvert og afdrifaríkt mál, því
að samvinnuhreyfmgin er að grunni til afar öflug hér
á landi, þótt innviðir hennar hafi fúnað. Heildarvelta
hennar nemur tæpum 90 milljörðum króna á ári, sem
nemur einum fimmta hluta allrar veltu í landinu.
Segja má, að samvinnuhreyfmgin eigi landbúnaðinn
eins og hann leggur sig og tíu sjávarpláss í ofanálag. í
þessum tíu bæjum fer allur fiskur um hendur hreyfing-
arinnar. í ellefu verstöðvum öðrum fer meirihluti aflans
inn í veldi Sambands íslenzkra samvinnufélaga.
Því er afkoma heilla byggða háð getu þessarar hreyf-
ingar til að standa sig í lífsbaráttunni. Svo virðist sem
breytingar á samkeppnisskilyrðum hafi veikt Samband-
ið og kaupfélögin. í fyrra tapaði hreyfingin í heild 560
milljónum króna eða meira en hálfum milljarði.
Forréttindi Sambandsins og aðildarfélaga þess hafa
farið rýrnandi 'á undanförnum árum. Rekstur fyrir-
tækja byggist ekki eins mikið og áður á pólitiskum
ákvörðunum stjórnvalda á borð við þær að beita hand-
afli til að halda vöxtum fjárskuldbindinga neikvæðum.
Á tímabihnu 1979-1984 breyttust útlánavextir úr því
að vera neikvæðir um 15,4% í að vera jákvæðir um 4,9%.
Mörgum fyrirtækjum veittist erfitt að laga sig að þessum
nýju aðstæðum og kaupfélögunum sérstaklega. í fyrra
jókst fjármagnskostnaður þeirra um 600 milljónir.
Samvinnumenn eiga að vita, að hættulegt er, ef rekst-
ur þeirra er orðinn svo háður pólitískri fyrirgreiðslu,
að hann getur ekki lifað við heilbrigðar aðstæður. Það
er til dæmis glæfralegt til lengdar að byggja afkomu
sína á að stela sparifé landsmanna. Gæludýrin eiga bágt.
Rekstur rotnar að innan, ef hann venur sig á að geta
haft að láni 800 milljónir frá bönkum án þess að leggja
veð á móti eins og aðrir. Hann grotnar niður, ef hann
venur sig á að geta þvingað Landsbankann til að kaupa
af sér verðlausa Nígeríuvíxla fyrir 160 milljónir króna.
Ofan á peningaraunir, sem stafa meira eða minna af
óhóflega löngum legum við kjötkatla þjóðfélagsins,
koma svo hin siðferðilegu vandamál samvinnuhreyfmg-
arinnar, aht frá kaffibaunamálinu yfir í meðferðina á
bændum í stjórn Kaupfélags Svalbarðseyrar.
Siðblindir menn bola kaupfélagsstjóra úr stjórn fyrir
að hafa aðrar skoðanir en forstjórinn á kjaramálum
forstjórans. Siðblindir menn koma upp stéttaskiptingu
starfsfólks, sem er í launagreiðslum töluvert umfram
það, er þekkist annars staðar í þjóðfélaginu.
Aðalfundur Sambandsins aðhafðist hvorki nokkuð til
að lækna siðbhndu né til að gera gæludýrinu kleift að
hfa af úti í hinu náttúrulega umhverfi markaðarins.
Jónas Kristjánsson
ítalir eru fremstir þjóða í mörgu.
Þeim tókst að hrinda Bretum niður
í annað sæti á listanum yíir mestu
reykingamenn í heimi, þeir eru
með dýrustu símaþjónustuna (en
ekki þá verstu, þar hefur Kaíró enn
vinninginn, þótt tæpt standi) og
einu sinni fengu þeir flest gullverð-
laun á ólympíuleikunum. Það var
árið sem allir hinir voru kyrrir
heima.
En af einu eiga ítalir óvefengjan-
lega mest og best og flest: Helgi-
gripi.
Hér er slík gnótt flísa úr uppruna-
lega krossinum að íslenska skóg-
ræktin slagar ekki upp í timbur-
magniö.
Upprunalegu þyrnikórónuna get-
um við boðið bæði í stökum þyrn-
um og heilu. Væri henni safnað
saman mætti víggirða landamærin
með henni.
Þegar fornleifafræðingar fram-
tíðarinnar komast í ítölsku kirkj-
umar þá halda þeir að þær hafl
verið líffærabankar.
Hver einasta kirkja á sinn þurrk-
aöa dýrðling undir gleri, hvort
heldur í heilum eða hálfum skrokk-
um. Kirkjur landsins eru öllu fleiri
en dýrðlingarnir, þannig að af illri
neyð varð að búta þá niður svo aU-
ir gætu fengið eitthvað. Dýrðhn-
gamir voru líka misdýrðlegir og
því sumir eftirsóttari en aðrir.
Þessir sumir, safni maður saman
höndunum af þeim, fá guðinn
Shiva til að líta út eins og fórnar-
lamb thalidomids.
Einna hrifnust er ég af fjöðrinni
hans Gabríels.
Þannig var að þegar erkiengillinn
Gabríel kom að segja Maríu að hún
ætti von á sér (þetta var fyrir tíma
þvagprufunnar) þá festist hann í
þakskegginu þegar hann ætlaði að
fljúga brott. Braust Gabríel um og
losnaöi viö það úr röftunum en
missti um leið eina flugfjöður úr
væng sér. Fjöðrin flögraði til jarðar
og var tekin upp af Maríu, sem
geymdi hana þar tU ítalskur helgi-
gripakaupmaður átti leiö um Naz-
aret. Þá seldi María.
Fjöðrin gekk kaupum og sölum á
miðöldum og framúr. Aö dæma eft-
ir framboðinu sneri Gabríel aftur
tU himna í lyftu. Nokkuö hefur
dregið úr eftirspurn á undanfórn-
um árum og veltir Vatikanið því
fyrir sér að bjóða Bandaríkjaher
fiðurlagerinn til kaups. Hann næg-
ir til að setja vængi á allan flug-
Uota þeirra, sem þá yrði ósigrandi.
En sjálfir halda ítalir mest upp á
ljósritin frá Palestínu.
Árið 32, um ellefuleytið fyrir há-
í talfæri
Auður Haralds
degi, losaði Veronika af sér skýlu-
klútinn, steig út á götuna og þurrk-
aöi svitann framan úr manninum
með bjálkann. í klútinn. Þegar Ver-
onika kom heim uppgötvaöi hún
að á skýluklútnum var ljósrit af
andliti mannsins.
Tveimur dögum síðar fundust
líkklæði mannsins þar sem hann
hafði yfirgefið þau. Á klæðunum
var ljósrit af manninum öllum, eins
konar heilsíðumynd.
Þetta er nú lauslega með stað-
reyndir farið, best að viðurkenna
það. Veronika sá aldrei þetta vel
heppnaða portret á slæöunni sinni.
Það framkallaöist ekki fyrr en 300
árum seinna, einmitt þegar Helena
keisaramóðir var stödd í Landinu
helga til að safna helgigripum. Þeg-
ar hún fór þaðan, var ekki eftir eitt
einasta Jesú-súvenír í öllu landinu.
Hún gekk enn hægar, framköll-
unin á líkklæöunum. Tók þrettán
aldir. Þá fundust þau í kirkjukjall-
ara í Torínó.
Ekki eitt, heldur allt í fari lík-
klæöanna í Torínó er tortryggilegt.
Og nú geri ég eins og mamma, þeg-
ar hún gaf okkur lýsið í gamla
daga: Hún hellti sotlu Pepsi í skeið-
ina líka. Þáþykjast fannst ekki lýs-
isbragðið. Eg lauma hér inn fróð-
leik og þið þykjast finnið ekkert
fyrir því.
Áriö 1347 kom svarti dauöi til ít-
alíu og fór þaðan um alla álfuna. Á
tveimur árum eyddi plágan allt aö
helmingi íbúanna. I Torínó virðist
sem 60% fólksins hafi látist úr veik-
inni. í tvö ár á undan plágunni
hafði uppskerubrestur hrjáð Evr-
ópu.
Samkvæmt kenningum kirkj-
unnar þá stjórnaði guð stóru sem
smáu. Viðbrögð fólks, þegar guö
tók fyrst af því brauðiö og sendi
því síðan svarta dauða, sem drap
kvikfénaðinn og svo það sjálft, voru
skiljanlega þau að guð væri frekar
lélegur karakter. Viö það bættist
óvissan; lifandi í dag gat verið
dauður á morgun.
Kæruleysi og léttýðgi breiddist
út engu síður en plágan. Drykkja,
hórdómur og herlegheit komu í
staö kirkjusóknar. Skemmtiatriöin
voru líka fá og einhæf í kirkjunni,
þrumandi ræður um helvíti og
hvaö fólk hefði átt pláguna skilið.
Og þá, þegar kirkjan í Torínó
hafði staðið tóm í nokkur ár,
„fann“ presturinn líkklæði Krists.
Týndu sauðirnir sneru aftur og
tóku að láta að stjórn á ný, píla-
grímar þyrptust á staðinn. Það er
biðröð í Torínó sem er 600 ára göm-
ul.
En hvernig komust klæðin til
Torínó? Þau eru ekki á farmskrám
Helenu keisaramóður. Að vísu gefa
Rósakrossriddarar í skyn að Must-
erisriddaramir (forsprengi Rósa-
krossditto)-hafi verið með klæðin
undir höndúm á árunum 1118-1188.
Þetta breytir öllu, því þá vantar
aðeins tólf aldir í sögu þess.
Það er svo skrýtið að páfastóll
hefur aldrei viðurkennt klæðin eða
tekið þau opinberlega í tölu krafta-
verka. En þeir leyfa heldur ekki að
þau séu rannsökuö. Að vísu hefur
ein nefnd fengið að koma til Tor-
ínó. Hún var samsett úr heittrúuð-
um Bandaríkjamönnum sem lýstu
því yfir að klæðið væri ekta. Aður
en þeir yfirgáfu Bandaríkin.
Þó hefur einn maður fengið að
efnagreina blóöblettina. í þeim er
svo mikið járn að Kristur hefur
samkvæmt því verið meö hreint
steypujárn í æðum. En í rauða litn-
um, sem málarar notuöu á 14. öld,
var mikið, mikið járn.
Þegar minnst er á að aldurs-
greina klæðið, gargar Vatikanið:
Klippa í helgidóminn??? Þaö þarf
nefnilega eins fersentímetra bút.
Náöarsprautuna fær ljósritið frá
Palestínu samt. Hjá Lúkasi nokkr-
um. Hann var læknir sem ferðaðist
um með Jesú og skrifaði guöspjöll
í frístundum. Og hann segir, svart
á gulnuöu, að lík Krists hafi að
þeirra tíma sið verið vafið í. . ,lík-
bönd.