Dagblaðið Vísir - DV - 11.06.1988, Blaðsíða 8

8
LAUGARDAGUR 11. JÚNÍ 1988.
Markmið
Black Ballet
Jazz er að
varðveita
sögu dans-
ins. Kemur
þar skýrt fram
hve mikil
áhrif menn-
ing svertingja
hefur haft á
dansinn.
Black Ballet Jazz á listahátíð
Rekja sögu dansins
Sýninga bandaríska dansflokksins
Black BaUet Jazz hér á landi hefur
verið beðið með mikilli eftirvænt-
ingu. Hópurinn er vaentanlegur til
landsins eftir helgina en hann kemur
hingaö til að taka þátt í Listahátíð.
Black Ballet Jazz skipa tólf dansar-
ar en auk þess tekur þátt í sýningun-
mn söngkonan Trina Parks. Hér eru
á ferðinni svertingjar sem méð sýn-
ingum sínum hafa það að markmiði
að varðveita sögu dansins í Ameríku.
Mikil áhersla er lögð á að sýna
hversu mikil áhrif menning svert-
ingja hefur haft á dansinn og tónlist-
ina þar í landi. Kemur þá meðal ann-
ars fram hve stjómmál og listsköpun
getaveriðtengd.
Hópurinn þykir mjög líflegur og
skemmtilegur. Hann hefur ferðast
mikið með sýningar sínar og verið
gestur á hstahátíðum víös vegar um
Bandaríkin, Evrópu og Mið-Austur-
lönd. í fyrra sló dansflokkurinn í
gegn á listahátíðinni í Edinborg.
Bakgrunnur dansanna
Sýningin hefst á dansi kenndum
viö Congo Square. Það var árið 1817
að borgarstjómin í New Orleans kom
saman til að ræða það vandamál sem
svertingjadans var orðinn. Borgar-
stjórnin óttaöist leynisamkomur
þræla og að dulmál trommanna gæti
verið fyrirboði uppreisnar. Fór svo
að samþykkt var reglugerð þar sem
kveðið var á um að þrælum skyldi
einungis leyft að koma saman til aö
dansa eða til annarrar skemmtunar
á sunnudögum og þá bara á þeim
opnu svæðum eða opinberu stöðum
sem borgarstjómin ákvað. í fram-
haldi af þessu skapaðist nýr sama-
staður fyrir afríska menningu; á
Congo Square.
Af fleiri dönsum í sýningunni má
nefna Cake Walk sem er undir áhrif-
um frá afrískum, evrópskum og am-
erísk-indíönskum straumum. I dans-
inum er hermt eftir og gert grín að
tilburðum heldra fólksins. Dansinn
náði miklum vinsældum jafnt á með-
al svertingja og hvítra áhorfenda.
Swannee River Boogie er dans sem
svartir skemmtikraftar voru farnir
að dansa strax á fyrstu áratugum 19.
aldarinnar. Þessi dans var oft tengd-
ur lyfjasölu því dansararnir fylgdu
lyfsölunum um landnámssvæðin og
lokkuðu þannig til sín fólk sem
hafði góð áhrif á viöskipti lyfsal-
anna.
Lengi vel mátti sjá á þjóðbrautun-
um vinnuflokka þar sem fangar
stóðu hlekkjaðir saman á fótunum
og unnu erfiðisvinnu. Þótt þeir væru
að niðurlotum komnir héldu þeir
taktinum og sungu um drauminn að
flýja. „Taktu þennan hamar, farðu
Listahátíð
Rósa Guðbjartsdóttir
með hann til verkstjórans og segðu
að ég sé farinn... Þannig varö til
dansinn:
„Take this hammer“
Hin svarta endurreisn hófst í lok
fyrri heimsstyrjaldarinnar. Þá fór
afrísk-ameríski dansarinn að klæð-
ast pípuhatti, hvítu bindi og kjólfót-
um. Nú dansaði hann fyrir heldra
fólkið. í fyrsta skipti gerðist það að
heil danssýning á Broadway var ein-
göngu skipuð svertingjum.
Delludansar á fimmta áratugnum
fylgdu í kjölfar Cotton-klúbbsins.
Sagt er að Cotton-klúbburinn hafi
verið sýningarglugginn fyrir svartan
dans. A þremur áratugum komu
margar milljónir manna þarna inn í
og eggjaði hver annan í að dansa og
spila á ofsafengnari hátt. Menn eins
og Benny Goodman, Count Basie og
Duke Ellington eru taldir til þessa
tímabils.
Black Ballet
Jazz dans-
flokkurinn
ferðast viða
með sýningar
sínar. í fyrra
sló hópurinn í
gegn á lista-
hátíðinni í Ed-
inborg. Hver
veit nema
það gerist
nú? Eftirsókn
í miða á sýn-
ingar dans-
flokksins á
Listahátið í ár
sýnir að
minnsta kosti
að áhuginn er
mikill á komu
flokksins.

f & r f\T« »*" 4

m .
my
Steppið
á gullár sín að rekja til millistríðs-
áranna. En þá voru upp á sitt besta
allir helstu meistarar steppdansins.
Sagt er aö því meir sem svartur dans
breytist á þessum tíma þeim mun
meir líkist hann sjálfum sér. Hér
kemur ágætis lýsing á honum; „Eitt
dragspor, þverspor og víxlspor;
smellir fingrunum, ranghvolfir aug-
unum, snýr sér á hæl, snarsnýst á
hæl og tá; dansar með tveim vinstri
fótum, tveim hægri fótum, tveim tré-
fótum, tveim brauðfótum, tveim
gormafótum - alls konar fótum og
allsengumfótum."
Á sjöunda og áttunda áratugnum
komu fram alls kyns delludansar en
undir lok áttunda áratugarins kom
fram nýtt fyrirbæri sem vakti at-
hygli um allan heim, break-dansinn.
Ýmissa áhrifa gætir í þeim dansi;
eins og frá diskódansi, hernaðarleik-
fimi og hröðum og hættulegum fim-
leikaæfingum þar sem mest er lagt
upp úr hugmyndaflugi einstaklings-
ins. Dansinn átti upptök sín í fátæk-
um minnihlutahverfum á austur-
strönd Bandaríkjanna og veitti þeim
tilfinningum útrás sem liggja að baki
rósta og rígs milli bófaflokka.
Höfundur dansanna
Chester Whitmore er höfundur
dansa Black Ballet Jazz. Hann hefur
lært steppdans, ballett, nútímadans
og kóreografíu, (samsetningu dans).
Meðal kennara hans var Fayard Nic-
holas sem varð frægur fyrir stepp-
dans í bandarískum kvikmyndum á
fjórða og fimmta áratugnum. Whit-
more er 31 árs og er, auk þess að
vera danshöfundur, dansstjóri og
sólódansari hjá Black Ballet Jazz
dansflokknum.
Trina Parks er söngkona dans-
flokksins. Hún hóf feril sinn kornung
og hefur komið fram sem söngkona,
leikkona, dansari og kóreografer á
tónleikum, í leikhúsum, kvikmynd-
um og sjónvarpi. En hún er líklega
þekktust fyrir glæsileg karate-atriði
í James Bond-myndinni Diamonds
are forever. Þar berst hún neðan-
sjávar við sjálfan James Bond en
þetta atriði hefur þótt mjög athyglis-
vert.
Það veröur eflaust mikið líf og íjör
á fjölum Þjóðleikhússins þegar þessi
dansflokkur sýnir kúnstir sínar, sýn-
ing sem enginn ætti að vera svikinn
af. -RóG.