Dagblaðið Vísir - DV - 07.07.1988, Side 2

2
FIMMTUDAGUR 7. JÚLÍ 1988.
Fréttir
Sjúklingur með ofnæmi fyrir gerviefnum:
Veit ekki hvaða efhi eru í
matnum fyrr en ég veikist
„Þetta er svipað og með soriasis-
sjúklinga. Okkur finnst við ekki geta
verið innan um annað fólk þegar viö
erum í kasti. Einkennin eru alls kon-
ar. Ég þyngist um fjögur kíló og
umhverfist alveg, ég tútna út, fæ út-
brot, slímhúðin í tannholdinu fer og
maginn fer úr sambandi. Ég er um
viku að ná mér. Það eru margir sem
fá heiftarlegri einkenni, ég er ekki
alvarlegt tilfelli,“ sagði Sigríður Jó-
hannsdóttir. Sigríður er ein þeirra
sem eru með ofnæmi fyrir aukaefn-
um í mat.
Eins og DV skýrði frá á þriðjudag
nota íslensk fyrirtæki litarefni og
önnur aukaefni, sem hafa verið
bönnuð, í mat. Þessi efni eru notuð
þrátt fyrir ítrekaðar aðfinnsliu- heil-
brigðiseftirhts.
Eigið matvælaeftirlit
Sigríður sagðist hafa þurft að ger-
ast sitt eigið matvælaefdrht vegna
lélegra merkinga. Hún vissi ekki
hvaöa efni væru í hverri vörutegund
fyrr en hún hefði lagst veik. Þá gæti
hún varast vöruna í framtíðinni.
„Ég er með ofnæmi fyrir fiski og
þar af leiöandi allri fæðu sem fiski
eða fiskafurðum er blandað í. Það eru
gríðarlega - margar vörutegundir,
vegna þess hve fiskur er ódýr.
Eg er einnig með ofnæmi fyrir
súkkulaði og rotvarnarefnum. Ég
má borða kjöt og grænmeti sem ekki
er úðaö með rotvarnarefni. Vörur
hér eru það illa merktar að ég brenni
mig á því tvisvar til þrisvar í mánuði
að ég hef neytt vöru sem hefur efni
sem ég hef ofnæmi fyrir. Það virðist
til dæmis vera rotvamarefni í kjöt-
- rotvamarefni meira að segja í grænmeti og mjólkurmat
Sigríður Jóhannsdóttir segist ekki geta keypt kjöthakk nema í einni verslun
í Reykjavík. I öðrum verslunum er aukaefnum bætt í hakkið til þess að það
sýnist rautt og ferskt. Það er aldrei tilgreint á umbúðunum. Ef fólk með
ofnæmi fyrir aukaefnum borðar slíkt kjöthakk getur það orðið heiftarlega
veikt. DV-mynd JAK
hakki í nær öllum verslunum hér.
Ég kaupi það ekki nema í Nóatúni.
Ég kaupi heldur ekki unna kjötvöru.
Ég hef líka lent í því að borða nýtt
grænmeti sem hefur verið úðað með
rotvarnarefni. Tómatar, sem ég
keypti í vetur, voru óskemmdir eftir
þrjá mánuði í ísskáp. Ég borðaði hálf-
an blómkálshaus í vor og varð veik.
Hinn helmingurinn hélst óskemmd-
ur í þrjár vikur.“
Engar upplýsingar um
aukaefni í brauöum
- Hvemig finnst þér frammistaða
heilbrigðisyfirvalda vera varðandi
eftirlit með þessum efnum?
„Það er hryllilegt. Það er hrikalegt
að þú getir ekki fengið upplýsingar
í bakaríi um hvaða brauð séu ekki
með fitu. Þú getur farið í hvaða bak-
arí sem er og spurt afgreiðslufólkið
og það hefur enga hugmynd um
hvort brauðið er með fitu. Það veit
heldur ekki hvort það er sykur í því.
Það eru litarefni í brauðum en
vegna einhverrar skammsýni setja
bakarar engar upplýsingar um þetta
á umbúðirnar. Ég held að þeir geri
sér ekki grein fyrir því að þeir setja
heilsu fjölda fólks í hættu með
þessu.“
Að sögn Sigríðar eru rotvamarefni
í sykri, hveiti og fleiri vörum sem
fólk gerir sér almennt ekki grein fyr-
ir að hafi þessi efni. Þannig er sýrður
rjómi og smjör nær einu mjólkurvör-
umar sem eru lausar við aukaefni.
Þessi efni em líka í ýmsum vínteg-
undum, bæði léttvíni, blönduðu og
sterku. Þau em í gosi, ávaxtasafa og
alls kyns sælgæti. Merkingum á
þessum vömm er mjög áfátt.
Stefna heilsu fólks i hættu
„Ég held að þessir menn geri sér
ekki grein fyrir hvað þeir em aö gera.
Þegar menn svara svona, eins og for-
stjóri Vals gerði í DV á þriðjudaginn,
þá er ekkert annað að gera en að
sniðganga allar vömr frá fyrirtæk-
inu. Fyrirtækið stefnir heilsu fólks í
hættu fyrir einhverja hagsmuni. En
það er víða pottur brotinn. Bakara-
smjörlíki er til dæmis ekkert annað
en hert loðnuolía. Það er aldrei
merkt á pakkningar utan um brauð
að loðnuolía sé í brauðinu. Hjartveikt
fólk, sem er að reyna að forðast harða
fitu, og fólk með ofnæmi fyrir fiski
getur því ekki varað sig á þvi að um
herta fiskolíu er að ræða.“
- Hversu algengt er að fólk hafi of-
næmi fyrir aukaefnum í mat?
„Mjög margt fólk gengur um án
þess að vita hvað er að því. Það er
veikt og er frá vinnu án þess aö gera
sér grein fyrir því. Það er oft flokkað
sem taugaveiklunarsjúklingar. En
það em mjög margir mjög illa haldn-
ir af þessu. Sem betur fer hafa marg-
ir gert sér grein fyrir ástæðunum og
farið í ofnæmispróf."
- Nú hlýtur þessi sjúkdómur að hafa
í för með sér mikla röskun á daglegu
lífi, fyrir utan veikindin sjálf.
„Við getum varla ferðast. Við get-
um ekki farið út að borða. Það eru
erfiðleikar þegar við þurfum að
leggjast inn á spítala. Við getum í
raun ekkert farið ef við getum ekki
eldað okkar mat sjálf," sagði Sigríður
Jóhannsdóttir. sse
Siðanefnd gegn
leiðaraskrifum
„Það er rétt hjá höfundi forystu-
greinanna að fréttatilkynning Versl-
unarráðs gat villt um fyrir lesendum
en honum mátti þó vera ljóst aö
fréttatilkynningin ein og sér risi ekki
undir jafnhörðum dómum og hann
fellir um könnunina í heild og vinnu-
brögð Félagsvísindastofnunar í DV
28. jan.“
Svo segir m.a. í úrskurði siðanefnd-
ar Blaöamannafélags íslands um
leiðaraskrif Jónasar Kristjánssonar,
ritstjóra DV, vegna könnunar Fé-
lagsvísindastofnunar HÍ á lestri ís-
lenskra tímarita sem framkvæmd
var í vetur.
í úrskurði siðanefndarinnar segir
ennfremur að í forystugreinunum
Úrskurðurínn
Jónas Kristjánsson, ritstjóri DV,
sagði í morgun þetta um niðurstöðu
siðanefndar Blaðamannafélagsins:
Slíkir úrskurðir verða sem betur
fer ekki felldir framvegis, því að regl-
um um siðanefnd var breytt 9. apríl
í vor. Samkvæmt nýju reglunum
mega menn segja skoðanir sínar á
prenti í friði fyrir þessari nefnd.
Hins vegar er skondiö, aö nefndin
telur sér heimilt að ákveða eftir
gömlu reglunum, hversu „hörð“
gagnrýni mátti vera fyrir 9. aprfl í
skrifum nafngreindra manna í flöl-
miðlum.
Ennfremur er skrýtilegt, að nefnd-
in telur „staðreyndir" málsins felast
í fullyrðingum, sem hún heyrði hjá
fari Jónas með „rangfærslur um
staðreyndir", enda reisi siðanefnd
úrskurð sinn einvörðungu á þeim
þætti forystugreina DV. Síðan segir:
„í ljósi þess sem hér hefur verið rak-
ið og með hliðsjón af öllum atvikum
þessa máls telur siðanefnd Blaða-
mannafélags íslands að forystu-
greinar DV 28. janúar og 4. febrúar
1988 varði við 3. gr. siðareglna Blaöa-
mannafélagsins. Brotið er ámælis-
vert.“
Loks eru taldir upp þeir aðilar sem
mættu á fund nefndarinnar vegna
þessa máls og þess getið að Jónas
Kristjánsson, ritstjóri DV, hafi synj-
að beiðni nefndarinnar um að koma
tfl viðtals. -JSS
er frumhlaup
aöeins öðrum málsaðila.
Ég neitaði að mæta hjá nefndinni,
enda tel ég fráleitt, að hún ritskoði
blöð, með afskiptum af skoðanaefni
þeirra í leiðurum, kjallaragreinum
og lesendabréfum.
Blaðamannafélagið tók upp slíkt
sjónarmið 9. aprfl með því að afnema
heimild nefndarixmar til að þrengja
sér upp á prentfrelsið með þessum
hastti.
Ég tel mig hafa sóma af, ef þverúð
mín gegn mætingum hjá nefndinni
hefur stuðlað að setningu skárri
starfsreglna, sem væntanlega koma
framvegis í veg fyrir frumhlaup á
borð við þennan úrskurð hennar.

Einn starfsmanna Reykjavikurborgar sýnir Ijósmyndara DV nokkur þeirra auglýsingaskilta sem haid hefur veriö
lagt á. DV-mynd Brynjar Gauti
Tóku fjóida auglýsingaskilta
Gatnamáladeild Reykjavíkur hef-
ur lagt hald á flölda auglýsingaskilta.
Skiltin voru tekin af gangstéttum á
Laugavegi. Ingi Ú. Magnússon gatna-
málastjóri sagði þetta gert bæði
vegna umhverfissjónarmiða og eins
vegna slysahættu. Hann benti á blint
fólk og sjónskert í því sambandi.
Oft áður hefur verið gripið til þess
ráðs að fjarlægja auglýsingaskilti af
gangstéttum. Ingi sagði að eigendur
skfltanna gætu sótt þau gegn því lof-
orði að þau yrðu ekki sett upp aftur.
„Menn eru misjafnir og sumir láta
sér ekki segjast og setja skiltin strax
upp aftur,“ sagði Ingi Ú. Magnússon
gatnamálastjóri.
-sme