Dagblaðið Vísir - DV - 07.07.1988, Side 37

FIMMTUDAGUR 7. JÚLÍ 1988.
37
LífsstOI
Handsmíðað demantshálsmen og hringur úr hvítaguili.
DV-mynd GVA
Verðgildi demanta ræðst af
fjórum þáttum, lit, þyngd,
slípun og hreinleika.
Hringurinn er frá verslun-
inni Gulli og silfri en arm-
bandið frá Jóhannesi Leifs-
syni.
ir og segjast íslenskir gullsmiðir, sem
hafa þá til sölu, geta boðið þá á sam-
bærilegu verði og erlendir starfs-
bræður þeirra.
Algengast mun hér á landi að fólk
kaupi fimm til tíu punkta steina og
allt upp í 20-50 punkta steina en
stærri steinar eru ekki algengir hér-
lendis þótt hægt sé að nálgast þá
hafi fólk áhuga. Verð á demants-
skartgripum er mjög mismunandi og
fer það allt eftir verðgildi steinanna.
ráðs að útvega sér demanta hjá karl-
mönnum í ætt sinni og lét gullsmið
búa til hálsfesti úr þeim. Frá því
augnabliki er hún gekk í íbúð kon-
ungs með hið ljómandi, nýja skart
sitt, var hún brennidepill athygUnn-
ar. Hún hefði tæpast vakið meiri at-
hygli þótt hún hefði komiö þar í karl-
mannsflíkum. Allir litu forvitnisaug-
um til konungs því þeim lék hugur
á að vita hvemig hann tæki slíkri
dirfsku. Svo veitti konungur henni
skyndilega athygli og starði forviða
á hana. Það var dauðakyrrð í saln-
um. Þá brosti konungur tU hennar.
AUir vörpuðu öndinni léttar. Hirð-
gæðingarnir brostu og létu í ljós að-
dáun sína. Bros hirðmeyjanna hafa
sennilega ekki verið eins greinileg.
En upp frá þessum degi var Agnes
Sorel í mestum metum hjá konungi.
Öfund og græðgi
Og þannig hefur þaö lengst af ver-
ið. Demantar, þessir fógru steinar
hafa löngum vakið öfund og menn
hafa þráð að komast yfir þá. Vegna
þeirra hafa verið framin morð, og
saga sumra er blóði drifm. Aðrir
hafa komist á spjöld sögunnar en síð-
an týnst og enginn veit hver örlög
þeirra hafa orðið, þó menn leiði
gjarnan líkur að því að þeir hafi ver-
ið bútaðir niöur í minni demanta.
Hinn mikli Mogul
Einn þeirra er Mogul, steinninn
sem fannst á Indlandi í kringum 1650.
Taliö er að hann hafi vegið 787 karöt
þegar hann fannst en þegar búið var
að slípa hann til vó hann 280 karöt.
En tU hans hefur ekki spurst í tugi
ára.
Kohlinor-steinninn á sér lengsta
þekkta sögu af öllum frægum dem-
öntum. Hans er fyrst getið í heimild-
um árið 1304. Þá komst Sult Aladdin
yfir Kohlinor-steininn hjá kónginum
í Malowa en steinninn hafði verið í
eigu ættar hans frá ómunatíö. Eftir
það skipti þessi frægi steinn margoft
um eigendur en hafnaði loks á Bret-
lándi um miðja nítjándu öld. Þegar
þangað kom vó hann 191 karat en
var endurslípaður í London og eftir
þaö vigtaði hann ekki nema 108 kar-
öt. Nú skartar hann sem ein af gerse-
munum í kórónu Elísabetar Eng-
landsdrottningar. í dag leiða menn
getur að því aö hann sé hluti af Mog-
ul-steininum.
Cullinan-demanturinn fannst árið
1905 í Suður Afríku. Þegar hann
fannst vó hann hvorki meira né
minna 3.106 karöt.En honum var
skipt í 9 minni demanta. Þessir ein-
stæðu demantar tilheyra einnig
bresku konungsíjölskyldunni, enda
hefur hún komist yfir marga af fræg-
ustu demöntum heims.
Burton/Taylor demanturinn
Sá demantur sem flestir muna
sennilega hvað best eftir er demant-
ur sá er Richard Burton gaf Elísa-
betu Taylor í morgungjöf þegar þau
giftust í fyrra sinniö. Sá demantur
fannst áriö 1966 og vó 240 karöt þegar
hann fannst. Hann var slípaður í
dropaform, sem er ein gerð brilliant
slípunar. Að lokinni slípun vó hann
62,42 karöt. Hann var seldur á upp-
boði í New York árið 1969 á rúma
milljón dollara. Stuttu síðar keypti
Burton demantinn og gaf Elísabetu
hann og eftir þaö fékk hann viður-
nefniö Burton/Taylor demantur.
Enn þann dag í dag veit enginn hvað
Burton gaf fyrir demantinn.
Ekki greiddur tollur
af demöntum
Það eru ekki ýkja mörg ár síðan
farið var að selja demanta hér á
landi. Fyrst þegar farið var að selja
þá hérlendis voru þeir með 40% toll-
um en nú eru þeir ekki lengur tollað-
Þeir demantar, sem seljast
mest hér á landi, eru yfir-
leittfrekar litlir.
DV-mynd JAK
En hægt er að fá shka skartgripi allt
frá því um 10 þúsund krónur og upp
í fleiri tugi og hundruð þúsunda
króna. Yfirleitt eru demantsskart-
gripir smíðaðir úr hvítagulli en ekki
rauðagulli, þó slíkir gripir séu einnig
til. Alls kyns skartgripir eru smíðaö-
ir úr demöntum, má þar nefna eyrna-
lokka, hálsmen, armbönd og hringa.
Svo eru þeir að sjálfsögðu notaöir til
að skreyta með krúnur kóngafólks-
ins.
Sumir „fjárfesta" í demöntum og
kaupa þá bara steinana. Þetta er
ágætis íjárfesting því demantar
halda verðgildi sínu. Þetta er, eins
og áður sagði, hrein náttúruafurð og
einhvern tímann kemur að því að
þeir verða uppurnir í náttúrunni. Þá
verður ómögulegt aö gera sér grein
fyrir því hvert verðgildi steinanna
getur orðið.
Reynt hefur verið að búa demanta
til á tilraunastofum en það hefur enn
ekki tekist. Fyrir rúmum þrjátíu
árum tókst bandarískum vísinda-
mönnum þó að búa til örsmáa gervi-
demanta úr grafíti. Slíka demanta
hefur þó ekki enn tekist að framleiða
það stóra að hægt sé að nota þá í
skartgripi en þeir eru notaðir í iðn-
aði, við skurð og slípun af ýmsu tagi.
En hvað sem slíkum tilraunum líður
þá munu slíkir gervisteinar þó að
öllum líkindum aldrei ná verðgildi
ekta demanta. -J.Mar
(Heimildir: Efniö, Alfræðisafn
AB, Encyclopædia
Britannica og fleiri)
TREXI
SUMAtt
HÚSIB.
Gólfefni. !
Tré-x framleiðir spónparket
sem er tilvalið í sumarhúsið.
Tré-x spónparket er framleitt í
tveimur þykktum 12 og 22mm.
Tré-x spónparket er sterkt,
rakahelt og auðvelt að leggja.
, ' ■ |
Vegg- og
loftakkeðningar.
Tré-x hefur á boðstólum
margvíslegar klæðningar fyrir
sumarhúsið.
Utanhúss: Krossviður eða
panell í fjölbreyttu úrvali.
Innanhúss: Furu- eða greni-
panell, spónlagðar eða
hvítmálaðar þiljur, Tré-x
milliveggi sem eru einangraðir
og tilbúnir til uppsetningar.
Innihurðir.
HjáTré-x getur þú valið um
20 tegundir af innihurðum.
Furu fulningahurðir,
hvítmálaðar innihurðir,
spónlagðar innihurðir,
lakkaðar eða ólakkaðar,
með eða án karma.
mi
Ævintýri fyrir þá sem vilja
smíða sjálfir.
í 1001 getur þú keypt ólakkað
efni í stól, borð, hillur og
skápa, síðan er það í þínum
verkahring að koma hlutunum
saman á réttan hátt. 1001 er
hobbyefni fyrir þá sem vilja
spara og smíða sjálfir.
AllarTré-x vörumareru
afgreiddar af lager. Gott verð
og greiðsluskilmálar.
Hafðu samband við sölu-
menn í síma: 92 - 1 47 00.
m Mtmm 3 m _ m mmm. v
c:
IÐAVÖLLUM 7, 230 KEFLAVÍK.