Dagblaðið Vísir - DV - 17.08.1988, Blaðsíða 12

12
MIÐVIKUDAGUR 17. ÁGÚST 1988.
Utlönd
Óttast átök í
kjölfar kosninga
Forsetakosningar fara fram í Líb-
anon í níunda sinn á morgun. Full-
trúar þingsins munu koma saman
tíi að kjósa forseta sem samkvæmt
stjómarskránni verður að vera
kristínnar trúar. Margir tqlja að
Michael Aoun, yfirmaður heraíla
Líbanon, og Suleiman Franjieh,
fyrrverandi forseti, séu líklegastir
til að taka við stjórnartaumunum
af Amin Gemayel. Gemayel hefur
verið við völd í sex ár en kjörtíma-
bil hans rennur út þann 23. sept-
ember nk.
Hertar öryggisráðstafanir
Öryggisráðstafanir vegna kosn-
inganna voru hertar tíl muna á
mánudag. Nú er herinn í við-
bragðsstöðu í kjölfar hótana krist-
inna falangista um að þeir muni
reyna að trufla kosningarnar kom-_
ist nýr forsetí til valda með íhlutan
erlendra ríkja.
Nær allir þeir átta forsetar, sem
kosnir hafa verið í Líbanon, hafa
notíð stuðnings erlendra ríkja tíl
að komast á valdastól. Talið er að
stuðningur Bandaríkjanna og Sýr-
lendinga við einhvern frambjóð-
enda nú muni hafa mikil áhrif þeg-
ar gengið verður tíl kosninga.
Fulltrúar beggja ríkja hafa átt í
viðræðum um hugsanlegan fram-
bjóðanda sem gætí sameinað hinar
mörgu mismunandi skoðanir í
landinu og komið á varanlegum
friði. Framboð Franjieh er tahð
merki þess að þær umræður haíi
ekki borið árangur því Bandaríkin
séu ekki hliðholl Franjieh í emb-
ætti.
Arekstrar hersins og krist-
inna
Róstur hafa aukist í Líbanon og
telja margir aö hætta sé á að átök
milli herafla Líbanon og kristinna
falangista brjótist út fyrir kosning-
amar vegna framboös Suleiman
Franjieh, fyrrum forseta landsins
sem falangistar eru mótfallnir.
Verði Franjieh kosinn er hætta á
að mikil átök blossi upp.
Samkvæmt dagblaðinu As-Safir
er hætta á að upp úr sjóði í hverfum
kristinna og segir blaðið að þrýst-
ingur Bandaríkjanna sé það eina
sem geti komið í veg fyrir að blóðug
átök brjótíst út.
Forystumenn kristinna eru and-
vígir vaxandi áhrifum Sýrlendinga
í Líbanon og óttast að ef forseti, sem
hliðhollur sé Sýrlandi, komist tíl
aðir hermenn vakta þinghúsið þarsem 76 fulltrúar munu kjósa, leynilegri kosningu, níunda forseta landsins.
Símamynd Reuter
Suleiman Franjieh, fyrrverandi forseti Líbanon, tilkynnti i gær að hann
gæfi kost á sér i embætti forseta á nýjan leik. Taiið er að þessi ákvörð-
un geti komið af stað auknum róstum i landinu. Sfmamynd Reuter
valda muni hann efla baráttuna
gegn yfirráðum kristínna í austur-
hluta Beirút. Forystumenn krist-
inna hafa farið fram á það við full-
trúa þeirra á þinginu aö þeir taki
ekki þátt í kosningunum á morgun
til að freista þess að koma í veg
fyrir kosningu forseta sem hhð-
hollur sé Sýrlandi.
Falangistar hafa ekki geflð tii
kynna hvem þeir styðji í kosninga-
baráttunni^ Stjórnmálaskýrendur
telja að Michael Aoun, sem ekki
hefur enn tilkynnt hvort hann
muni bjóöa sig fram, og Suleman
Franjieh, sem hélt forsetaembætt-
inu frá 1970 til 1976, séu sigur-
stranglegastír. Báðir em studdir
af Sýrlandi en forystumenn falang-
ista eru andvígir báðum þar sem
þeir telja hvorugan njóta stuðnings
ahra flokka.
Margir Líbanar telja að Franjieh
eigi sök á því að borgarastyrjöld
braust út árið 1975 en í henni er
tahð að 150 þúsund manns hafi lát-
ið lífið. í kjölfar styijaldarinnar
hefur landinu bókstaflega verið
skipt í mörg ríki þar sem mismun-
andi leiötogar stjórna hver um sig.
Margir Líbanar bíða -nú úrshta
kosninganna í þeirri von að nýr
forsetí hafi til að bera styrk til að
sameina landið.
Aldnir fulltrúar kjósa forseta
Fulltrúarnir sjötíu og sex, sem
kjósa munu forseta í dag, eru þeir
einu sem enn eru á lífi af níutíu
og níu fulltrúum sem kosnir voru
á þing árið 1972, þremur árum áður
en borgarastyijöldin braust út.
Meðalaldur fulltrúanna er um sjö-
tíu ár. Búist er við aö fulltrúamir,
41 fuhtrúi kristinna og 35 fuhtrúar
múhameðstrúarmanna, muni
beygja sig undir þrýsting um að
kjósa forseta sem yfirvöldum í
Sýrlandi fellur í geö.
Verða kirkjur seldar?
Sumarliöi ísleifeson, DV, Árósum:
Þess er nú krafist að ríki og sveit-
arfélög spari á öllum sviðum í Dan-
mörku. Hafa sömu kröfur verið gerð-
ar til kirkjunnar og til annarra ríkis-
stofnana. Af því tilefni hafa sprottið
ítarlegar umræöur um þetta.
Bærinn Ruddbjerg á Lálandi hefur
þá sérstöðu að þar er kirkjuskattur
hæstur í Danmörku. Innan marka
bæjarfélagsins eru starfandi fjórir
prestar sem þjóna átta kirkjum. íbú-
ar em hins vegar aðeins um^fjögur
þúsund. Hefur þessi háa skattlagning
valdið óánægju enda þykir mörgum
aö ekki sé á bætandi, skattar séu svo
háir.
Einn bæjarfuhtrúa sósíaldemó-
krata í bænum lagði til að málið yrði
leyst á þann byltingarkennda hátt
að ein af kirkjunum verði seld og
a.m.k. einum prestí sagt upp. Þóttí
honum sjálfsagt aö gera sömu kröfur
til kirkjunnar og annarra tíl spam-
aðar. Og hví ekki að loka kirkjunni
eins og skólum og sjúkrahúsum?
Auk þess bentí hann á að þátttaka
í starfi kirkjunnar væri ekki mikil
og takmarkaður áhugi á trúmálum.
Til marks um það væri að aöeins um
tíu manns að meðaltali kæmu í
hverja guðsþjónustu.
Ekki hafa þessar róttæku hug-
myndir vakið mikla ánægju hjá
kirkjunnar þjónum. Á því eru þó
undantekningar. Bæjarfuhtrúi sós-
íaldemókrata í Ruddbjerg fékk
óvæntan stuðning frá sóknarprestí í
bænum Randers á Jótlandi.
Presturinn tekur undir áðurgreind
sjónarmið og bendir á að ekki sé síð-
ur eðhlegt aö kirkjan spari eins og
aörar stofnanr. Að hans mati er ekki
síður ástæöa til að leggja niður kirkj-
ur en skóla, sjúkrahús eða kvennaat-
hvörf en lagt er tíl aö síöastnefndu
stofnununum verði lokað í Randers
og fleiri bæjum á Jótlandi á næst-
unni í spamaöarskyni. Presturinn
tekur undir að sárt sé að loka eða
rífa niður kirkjur en bendir á að ekki
sé síður sárt að þurfa að loka sjúkra-
húsum.
Kirkjumálaráðherra Dana visar
flestum þessara hugmynda á bug og
segist ekki þurfa að loka kirkjunni í
sparnaðarskyni. Unnt sé að spara
með öðrum leiðum. Hann bendir þó
á að hugsanlegt sé, í einstaka tilvik-
um, aö leggja niður kirkjur, einkum
þar sem mörg guöshús séu með
stuttu milhbUi. Nefnir hann sem
dæmi aö slíkt hafi verið gert í Kaup-
mannahöfn fyrir nokkrum ámm er
Nicolaikirkjan var lögð niður og
breytt í UstagaUerí.
Ráðherrann bendir þó á að yfirleitt
mætí slíkar aðgerðir svo mikilli mót-
stöðu að þær séu nánast ófram-
kvæmanlegar. Það eru því ekki mikl-
ar líkur til þess að þessar tíllögur
sóknarprestsins í Randers og bæjar-
fulltrúans í Ruddbjerg verði teknar
til greina.
Rúmlega hundrað barnsfæðingar
á hverri mínútu
Anna Bjamason, DV, Denver
íbúar Asíu hafa nú náö þriggja
milljaröa markinu hvað fjölda snert-
ir að álití starfsmanna Sameinuðu
þjóöanna. íbúar Asíu eru nú sextíu
prósent af öllum íbúafjölda heims.
Tahð er að þar fæðist nú að meðal-
tah um eitt hundrað og fimmtíu þús-
und börn á hveijum degi eða um eitt
hundraö og fimm börn á hverri mín-
útu.
Vaxtahækkun
Seðlabanka Banda-
ríkjanna veldur ugg
Anna Bjamasan, DV, Denver:
Ákvörðun Seðlabanka Banda-
riKjanna um aö hækka vexti af við-
skiptum sínum við aöra banka úr
sex prósentum i 6,5 prósent hefur
verkað eins og sprengja á fjár-
magnsmörkuðum. í framhaldi af
því hafa lægstu útlánsvextír við-
skiptabankanna nú veriö hækkað-
ir í tfu prósent en hæstu útláns-
vextir banka eru átján til tuttugu
prósent.
í nýju hefti Business Week segir
aö seölabankastjórinn hafitilkynnt
Bandaríkjaþingi í júníbyijun að
veröbólgan væri þjóðaróvinur
númer eitt og Seðlabankinn ætlaði
að stöðva vöxt hennar. Blaðiö segir
að vaxtahækkunin í síðustu viku
miöi aö þvi, jafnframt sem henni
sé ætlaö aö stöðva frekari hækkun
dollarans á erlendum peninga-
mörkuöum.
Vaxtahækkunin hafði á mánu-
dagskvöld valdiö um fimm prósent
verölækkun á hlutabréfum í Wall
Street og um þrjú til fjögur prósent
verðlækkun á hlutabréfamarkaðn-
um í Tokyo. Blaðiö segir að ríkis-
stjórnin hafi veriö andvíg vaxta-
hækkuninni en hún var tikynnt
fáum klukkustundum áöur en til-
boö voru opnuð í ríkisvíxla upp á
tuttíigu og tvo milijarða doUara og
eykur vaxtaútgjöld ríkisins um tvö
hundruö miiljónir doUara. í Hvíta
húsinu er taliö að frekari vaxta-
hækkun getí oröið George Bush,
varaforseta og frambjóöanda repú-
blikana til forsetakosninganna í
nóvember, erfiður biti í kosninga-
baráttunni.
Fáir búast viö frekari vaxta-
hækkunum fyrir kosningarnar þó
menn telji vist aö þróun efhahags-
málanna kalU á sUkar aögeröir. Aö
sögn blaðsins hefur þessi þróun
valdið ugg meðal þeirra sem best
þekkja hlutabréfamarkaöinn því
þróunin er svipuö og var fyrir verö-
hruniö mikla í október. Munurinn
er sá að þá uggðu menn ekki að sér
en nú íhuga menn hlutabréfakaup
vel.
Loks segir blaðið aö erlendir fjár-
málafræðingar spái þvf að doUar-
inn styrkist jafht og þétt en seðla-
bankar Bandaríkjanna og helstu
iðnríkja heims munu reyna aö
sporna viö þeirri þróun með auk-
inni sölu dollara.