Dagblaðið Vísir - DV - 06.10.1988, Síða 15

FIMMTUDAGUR 6. OKTÓBER 1988.
15
Hnignun Sjálfstæðisflokksins
Asmundur Einarsson skrifaöi
nýlega grein í DV þar sem hann
leiddi rök að því að fylgi Sjálfstæð-
isflokksins mundi halda áfram að
minnka á næstu árum. Daginn eft-
ir, 27. sept., birtist grein eftir Örn
Jónsson sem fjallaði um hversu
takmarkaðar auðlindir landsins
væru orðnar. Vil ég hér á eftir
tengja þá hugmynd um takmarkað-
ar auöhndir við hnignun Sjálfstæð-
isflokksins.
Ásmundur álítur aö kreppa Sjálf-
stæðisflokksins haíi byijað upp úr
1963 þegar viðreisn efnahagslífsins
lauk. Upp úr 1970 hafi flokkurinn
síðgn í raun orðið að velja milli
aukinnar vinstri stefnu eða hægri
stefnu; milli þess aö reyna að koma
í auknum mæli til móts við velferð-
arþjóðfélagið og verða í auknum
mæli flokkur allra stétta, eða þá
að höfða í auknum mæli til at-
vinnurekenda og þeirra fylgis-
manna. Samkvæmt Ásmundi valdi
flokkurinn síðari kostinn og leift-
ursóknin og frjálshyggjan urðu
hugmyndafræöi hans. Þó álítur
Ásmundur að þessi leið hafi mis-
tekist af því hún höfðaði til þrengri
kjósendahóps en áður. Er þetta
frjálsleg túlkun mín á máli Ás-
mundar.
Kjallariim
Tryggvi V. Líndal
þjóðfélagsfræðingur
Blómaskeið burgeisa
Trúlega er of snemmt að segja
fyrir um hnignun Sjálfstæðis-
flokksins en ef sú yrði raunin, væri
hægt að hugsa sér ýmsar ástæður
í sögulegu samhengi:
Hvenær myndi maður búast við
að fylgi flokks atvinnurekenda yrði
sem mest? Væntanlega þegar sjálf-
stæöur atvinnurekstur væri það afl
sem almenningi fyndist hann vera
sem virkastur þátttakandi í.
Svo þetta sé heimfært á íslands-
söguna í stórum dráttum má segja
að fram að 19. öld, þegar aðalat-
vinnurekendurnir voru smáir
sjálfseignarbændur, hafi ekki verið
grundvöllur fyrir auðvaldsflokki
því ekki var nógur auður til sam-
eiginlegra stórframkvæmda.
Á19. öld fara að myndast sjávar-
þorp og stórútgerðarmenn að verða
til. Þeir höfðu fjármagn og hafa því
virst mörgum vera líklegasta aflið
til framfara í atvinnulífmu. Auk
þess hafði margt fólk beina atvinnu
hjá þeim.
Á fyrri hluta 20. aldar fór fiskiðn-
aður síðan vaxandi og verslun
einnig. Einkaframtakið virtist
einna líklegasta leiöin fyrir af-
burðamenn til að skapa sér trygga
afkomu. Fyrir þá sem ekki voru
sjálfir framkvæmdamenn hefur
virst hvað vænlegast fyrir bætta
afkomu þeirra að styðjast við
einkaframtakið í kosningum.
Ríkisforsjá vinnur á
Nú er svo komið að vaxandi hluti
þjóðarinnar vinnur hjá ríkinu, sem
sérhæfir sig mest í þjónustu, og í
atvinnurekstri sem skilar litlum
hagnaði. Kjósendur eru því í
minnkandi mæli í virkum tengsl-
um við einkaframtakið. Stærsti
geiri einkaframtaksins, fiskiðnað-
urinn, missir æ meir hugsjóna-
ljómann í augum hins almenna
þátttakanda í því einkaframtaki,
þ.e. fiskvinnslufólksins, því annars
vegar fækkar störfum vegna
tækniframfara og hins vegar hætta
launin og vinnuskilyrðin að bjóða
upp á samkeppnishæfa lífsafkomu.
Svipað gerist hjá bændum.
Vaxtarbroddurinn er í verslun
og ferðamannaþjónustu sem hvort
tveggja snýst fyrst og fremst um
tilfærslu á verömætum frekar en
verðmætasköpun. Einnig um mun-
aöarvörur fremur en nauðsynjar.
Slíkt hlýtur því að beina huga
starfsmanna þeirra greina að fé-
lagshyggju frekar en einstaklings-
hyggju.
Örn Jónsson nefnir dæmi um
auölindir sem virðast nær fullnýtt-
ar: Fiskurinn, beitilandið, hvalirn-
ir, veiðiárnar, smáiðnaöur með út-
flutning í huga, stóriðja, orka fall-
vatna, ferðamannaþjónusta. En
þessar greinar hljóta einnig að vera
undirstaöa einkaframtaksins öðr-
um fremur og því benda þær ekki
til að einkaframtakið, og þar með
Sjálfstæðisflokkurinn, muni auka
skerf sinn í þjóðarvitundinni á
næstunni.
Tryggvi V. Líndal
„Nú er svo komið að vaxandi hluti
þjóðarinnar vinnur hjá ríkinu, sem
sérhæfir sig mest í þjónustu, og í at-
vinnurekstri sem skilar litlum hagn-
aði.“
Til heilla fyrir land og þjóð
Ekki dreg ég í efa að þorri lands-
manna hefir fyrir löngu fengið sig
fuflsaddan á pólitískri umræðu og
skrifum sem þar að lúta. Mönnum
kann því að þykja að borið sé í
bakkafullan lækinn þegar ég nú
hyggst bæta hér enn einni pófl-
tískri grein við allt það sem á und-
an er gengið. En það sem fyrir mér
vakir er fyrst og fremst að vekja
athygli fólks á þeirri staðreynd að
þegar grannt er skoðað pólitískt
moldviðri síðustu vikna er augljóst
að aðeins einn flokkur stendur upp
úr hinu iflvíga pólitíska hreti og á
ég þar við Borgaraflokkinn.
Þáttur fjölmiðla
Trúlega eru landsmönnum öflum
enn í fersku minni orsakir þess að
Borgaraflokkurinn varð tU og
ástæðulaust að rifia það upp. En
mig fýsir m.a. að drepa UtiUega á
þátt fiölmiðla og þá sérstaklega
sjónvarpsstöðvanna sem hafa aUt
frá stofnun flokksins og hins eftir-
minnilega kosningasigurs hans
sniðgengið fréttaflutning af Borg-
araflokknum sem þrátt fyrir mjög
skamman tíma tU undirbúnings í
framboðum um allar byggðir
landsins vann án nokkurs vafa
stærsta og eftirminnflegasta kosn-
ingasigur síðari ára með því aö fá
sjö menn kjörna tU Alþingis. Fjöl-
miðlar hér heima gerðu ekki mikið
úr þessu fágæta afreki Borgara-
flokksins en lögðu því meira kapp
á að hefia upp tíl skýjanna kosn-
ingasigur stefnulausra samtaka
Kjallariim
Þorvaldur
Sigurðsson
skrifstofumaður
kvenna sem valið hafa þann furðu-
lega kost í öUum sínum málflutn-
ingi aö lofa öUum betri launum og
efla mjög sitthvað það sem aö heim-
Uum og börnum lýtur. Allt er þetta
góðra gjalda vert en kostar þjóðina
gífurlega fiármuni. TUlögur um
leiðir til þess að kosta allar þessar
kvennaUsta-umbætur hef ég enn
ekki heyrt koma frá viskubörkum
þessara annars ágætu kvenna.
Hinir ötulu og dugmiklu þing-
menn Borgaraflokksins hafa hins
vegar ekki legið á Uði sínu í flutn-
ingi á raunhæfum tfllögum á Al-
þingi þar sem að sjálfsögðu hefur
af stakri gaumgæfni verið kannað
hvernig afla mætti fiár til að standa
undir þeim framkvæmdum sem
flokkurinn hefir beitt sér fyrir, í
stuttri blaðagrein er ekki unnt að
telja upp hinn langa Usta þingmála
sem Borgaraflokkurinn hefir beitt
sér fyrir, en víst er að þau eru fleiri
og merkari en fólk kann að gruna
og því væri verðugt verkefni fyrir
sjónvarpsstöðvamar, sem alla tíð
hafa látið undir höfuð leggjast að
greina frá þingmálum Borgara-
flokksins, að bæta nú ráð sitt og
fialla af sanngirni og hlutleysi um
þau merku mál sem flokkurinn
hefir og mun berjast fyrir, innan
þings og utan, fyrst og fremst til
heUla og hagsbóta fyrir langhijáða
launþega þessa gjöfula lands.
Staða Borgaraflokksins nú
ÖUum þegnum þessa lands er nú
ljós sú staðreynd að nú hefur sest
hér að völdum ríkisstjórn Fram-
sóknar, krata og Alþýðubandalags.
Borgaraflokkurinn tók af heiUnd-
um þátt í stjórnarmyndunarvið-
ræðum og setti þar á oddinn ýmis
þau mál sem flokkurinn er einhuga
um að verða mundu til ómældra
bóta fyrir þjóðina alla og þá ekki
hvað síst fyrir þá allt of mörgu
þegna þessa lands sem Ulu heUU
verða að sætta sig við laun sem
tæpast duga tfl brýnustu þarfa og
hindra fiölda fólks í því að geta lif-
að sönnu menningarlífi í okkar
rómaða velferðar- og menningar-
þjóðfélagi.
FuUtrúar Borgaraflokksins tóku
þátt í stjórnarmyndunarviðræðum
undir handleiðslu og verkstjórn
eins af virtustu stjómmálamönn-
um þessa lands, Alberts Guð-
mundssonar, og gerðu að skilyrði
að niður yrði felldur hinn Ulræmdi
matarskattur svo og að lánskjara-
vísitalan yrði numin úr gUdi.
Vissulega gerðu menn sér grein
fyrir að þama yrði að koma tíl ein-
hvers konar málamiðlun og að
þessum markmiðum yrði tæpast
náð í einum áfanga.
Borgaraflokkurinn vann aUar
sínar tiUögur í nánu samstarfi við
hinn almenna flokksmann með
þeim hætti að opnir fundir voru
haldnir tvisvar í viku hverri og
oftar ef þurfa þótti. Slíkir fundir
hafa verið haldnir reglulega og
mun það ekki tíðkast í herbúðum
annarra flokka þar sem fámennir
valdahópar ráöa ferðinni. Þessir
fundir hafa í allt sumar verið afar
vel sóttir og vakið gleði og hrifn-
ingu flokksmanna sem þarna hefir
gefist tækifæri til þess að skiptast
á skoðunum við þingmenn og aðra
trúnaðarmenn flokksins. Á þessa
fundi hefir komið mikiU fiöldi fólks
sem ekki var í flokknum og hefir
nú stór hópur þess gerst meðUmir.
Eins og fyrr er getið höfum við
nú fengið yfir okkur vinstri stjórn
því þátttöku Borgaraflokksins var
með öUu hafnað af Alþýðubanda-
laginu, þeim flokki sem ásamt kröt-
um viU kenna sig við verkafólk og
aðra launþega, en þessir flokkar
hafa nú lagst á eitt með því að
svipta launþega þeim mannréttind-
um sem felast í fijálsum samnings-
rétti, ásamt því að hafa með bless-
un Framsóknar ákveðið að stór-
auka álögur á vinnandi fólk.
Trú mín og von er sú að þetta
vinstri samkruU verði ekki langlíft
og nái ekki að vinna þjóðinni skaða
sem seint yrði bættur. VU ég að
lokum hvetja launþega og aðra sem
vflja þróttmikið Uf í anda hins
frjálsborna einstakUngs til að
kynna sér frábæra stefnuskrá
Borgaraflokksins og sækja fundi
hans og kynnast þannig stefnu
„mfldi og mannúðar“ sem hvorki
er tfl hægri né vinstri en er fyrst
og fremst sniðin að þörfum og að-
stæðum okkar gagnmerku þjóðar.
Þorvaldur Sigurðsson
„Fjölmiðlar hér heima gerðu ekki mik-
ið úr þessu fágæta afreki Borgara-
flokksins en lögðu því meira kapp á að
heíja upp til skýjanna kosningasigur
stefnulausra samtaka kvenna.“