Dagblaðið Vísir - DV - 06.10.1988, Side 20

20
FIMMTUDAGUR 6. OKTÓBER ;988.
LífsstQI

■ " ' ■ l I
...... ".............

Guðjón Þorkelsson, deildarstjóri fæðudeildar RALA, fiettir í gegnum næringarefnatöflurnar.
Rannsóknastofnun landbúnaðarins:
Fyrstu íslensku næringar-
efnatöflumar eru komnar
„Upphafið að þessu verki má rekja
til þess tíma er Jón Óttar Ragnars-
son, núverandi sjónvarpsstjóri, var
yfirmaður hér. Hann hafði mikinn
áhuga á að rannsaka samspil matar-
æðis og heilsu. Síðan hafði Ólafur
Reykdal, matvælafræöingur hér hjá
stofnuninni, veg og vanda af því að
töflumar yrðu að veruleika,“ sagði
SÝNISHORK ÚR AÐALTÖFLUM
Lamb liver, raw
Orkudreifing:
Hvita:
Fita:
Kolvetni:
Alkóhól:
65 t
31 %
orka í lúOg:
576 kJ
138 kcal
Afskurfiur: 0 %
LAHDALIFUR
Hrá
Cod, fillet, raw
Gadus aorhua
SÝNISHORN ÚR
FITUSÝRUTÖFLUM
ÞORSKUR, flök
Hrá
Innihald i 100g af Ein Mefial Lmgsta Hxsta Fjöldi Heim
xtum hluta ing tal gildi gildi ild
Prótein, alls (N:6.25) 9 21.9 19.3 23.2 36 1425
Fita, alls (f:0.730; g 4.7 2.2 8.0 36 1425
Mettafiar fitusýrur g 1.5 1813
Einómettafiar fitus. g 1.3 1813
Fjölómettafiar fitus. g 0.6 1813
Kólesteról mg 300 1813
Kolvetni, alls g 1.5 0.2 5.5 36 1425
Sykrur 9 0 1000
Trefjaefni g 0 1000
Alkóhól g 0 1000
Aska g 1.5 1.4 1.7 36 1425
Vatn g 70.1 67.8 72.2 36 1425
A-vítamin, RJ ^g 19700 1050
Retinol ng 19700 11100 32600 14 1425
Beta-karótin ^g 0 2 1425
D-vitamin Þg 0.50 1802
E-vitamin, a-TJ 0.46 1050
Alfa-tókóferól mg 0.46 1802
Bl-vitamin, þíamin mg 0.44 1 10 1428
B2-vitamin, ribóflavin mg 4.26 1 10 1428
Niasin-jafngildi mg 19.7 1813
Niasin mg 15 1813
Tryptófan mg
B6-vitamin ■g 0.42 1802
Fólasin, alls 22p 1802
óbundiö fólasin 150 1802
B12-vitamin úg 84 1802
C-vitamin mg 20.6 16.7 26.2 14 1425
Kalk, Ca mg 6.0 4.86 10.2 7 1425
Fosfór, P mg 376 353 401 7 1425
Magnium, Mg mg 16.8 13.5 20.0 14 1425
Natrium, Na mg 74 64 86 14 1425
Kalium, K mg 273 238 294 14 1425
Járn, Fe mg 5.18 2.27 11.C 9 1425
Zink, Zn mg 3.69 3.24 4.40 14 1425
Kopar, Cu mg 2.50 0.25 5.24 10 1425
Jofi, I úg
Mangan, Mn mg 0.28 0.22 0.36 10 1425
Króm, Cr Mg
Selen, Se Þg 58.6 4 1128
Molýbden, Mo Mg 70 1 1806
Flúor, F mg 0.02 0.01 0.03 2 1806
Fita:
Vatn:
0.7 %
81.2 %
Afskurfiur:
Fitusýrufaktor:
0 t
0.910
Fitusýrur, % Mefialtal /100 g fs Lsgsta gildi Hcsta gildi Fjöldi Heim ild
Mettafiar
C 4:0
C 6:0
C 8:0
C 10:0
C 12:0
C 14:0 1.9 1.6 2.5 5
C 15:0
C 16:0 18.5 17.6 20.2 5
C 17:0
C 18:0 3.2 2.9 3.7 5 1292
C 20:0 0 3
C 22:0
Aftrar 0.5 0.3 0.6 5
Alls 24.10
Einómettafiar
C 14:1
C 15:1
C 16:1 3.1 2.2 4.1 5 1292
C 17:1
C 18:1 13.3 12.2 15.0 5 1292
C 20:1 4.2 - 3.2 5.3 5, 1292
C 22:1 1.8 1.3 2.4 5 1292
Aftrar 0.4 0.4 0.5 5 1292
Alls 22.80
Fjölómettafiar
C 18:2 1.1 1.0 1.2 4 1292
C 18:3 0.5 0.4 0.6 5 1292
C 18:4 0.8 0.7 1.1 5 1292
C 20:2 0.2 0.2 0.2 5 1292
C 20:3 0 3 1292
C 20:4 1.5 1.4 1.7 5 1292
C 20:5 15.1 14.1 15.7 5 1292
C 22:5 0.8 0.7 1.0 5 1292
C 22:6 28.0 24.8 30.3 5 1292
Afirar 1.1 0.7 1.4 5 1292
Alls 49.10
99-7 26/07/88/ÓR /FRL
Sýnishorn úr aðaltöflum. Hér er næringarinnihald
lambalifrar talið upp. Á töflunni sést hve lambalifur
inniheldur mikið magn af járni, sinki og kopar.
01-07-88/ÓR /MR
Sýnishorn úr fitusýrutöflum. Takið eftir þvi hvað mikið
er af fjölómettuðum fitusýrum I í hverjum 100 g af hráum
þorskl.
Guðjón Þorkelsson, matvælaíræð-
ingur hjá RALA, í samtali við DV.
Rannsóknastofnun landbúnaðar-
ins hefur unnið að gerð íslenskrar
næringarefnatöflu. Töfluheftin eru
tvö og í þeim eru upplýsingar um
efnainnihald íslenskra matvæla. Til-
gangurinn með útgáfunni er að draga
saman og gera aðgengilega þá þekk-
ingu sem er til staðar á efnainnihaldi
íslenskra matvæla.
Löng þróun
„Árið 1977 var stofnuð fæðudeild
við RALA og var strax hafist handa
við aö afla upplýsinga um efnainni-
hald matvæla. í fyrstu voru það aðal-
lega kjöt, mjólk og mjólkurafurðir,
grænmeti og brauö sem rannsóknir
beindust að.
A árunum 1979-80 vann fæðudeild-
in úr neyslukönnun Manneldisráðs
og á þeim tíma þurfti að styðjast við
erlendar rannsóknir. Þegar stofnun-
in fékk síðan styrk frá Kellog stofn-
uninni var hægt að kaupa tæki til
efnagreiningar á matvælum. Stofn-
unin hefur líka fengið styrki frá
Framleiðsluráði landbúnaðarins.“
Margar aörar stofnanir og félaga-
samtök koma við sögu við gerð nær-
ingarefnataílnanna. Má þar nefna
Rannsóknastofnun fiskiðnaðarins,
Manneldisráð íslands, Hollustu-
vemd ríkisins, Skólaþróunardeild,
næringarráðgjafa við Landspítalann
og Félag íslenskra iðnrekanda.
Tölvuforrit fyrir
heimilistölvur
„Reiknistofnun Háskólans sá síðan
um gerð skráningarforrits. í það var
safnaö saman öllum niðurstöðum
sem til voru alveg frá því fyrir stríð.
Þetta eru í allt nokkuð hundruð
heimildir. Ennþá vantar okkur
nokkrar heimildir eins og t.d. um
sykrur og skiptingu þeirra í tegund-
ir. Einnig vantar rannsóknir á trefja-
innihaldi brauða.“
Hugmyndin er að setja töflurnar í
tölvuforrit til að gera þær aðgengi-
legri. Eigendur venjulegra heimilis-
tölva gætu þá átt töflumar og nýtt
sér upplýsingarnar.
Margir aðilar hafa not fyrir slíkar
töflur í starfi. Aðallega em það heil-
brigðisstéttir, matvælaframleiðend-
ur og kennarar sem not hafa af gögn-
um um efnainnihald matvæla.
Margir verða
að forðast
ákveðin efni
„Hins vegar er almenningur aUta
að veröa meðvitaðri um tengslin i
milli heilsu og mataræðis. Með tölvu
forritinu getur einstaklingur fengií
upplýsingar um matvæli og ákveðk
mataræði sitt út frá þeim upplýsing
um. Hann getur sett saman innihalc
matseöils til að fá þau næringarefn
sem líkaminn þarfnast daglega,1
sagði Guðjón.