Dagblaðið Vísir - DV - 15.10.1988, Blaðsíða 23

.833 r aaaðTJio .3r huoaohaouaj
LAUGARDAGUR 15. OKTÓBER 1988.
23
Vísnaþáttur
Alltaf hélt þó vísan velli
„En svo vér snúum oss nú enn aö
skáldskap og fogrum fræöum, þá er
það einkenni góðra ljóöa aö þau fara
einsog kuldastraumur um líkama
manns í hitum, en einsog hita-
straumur í kuldum. Þau ljóðskáld tel
ég meðal vorra mestu velgerðar-
manna, sem borið hafa gæfu til að
yrkja vísur sem ég get raulað mér til
afþreyingar þegar ég er einn á gangi
á slæmum vegi og hvassviðri er á,
eða bundinn við erfitt starf, eða
staddur lángt burtu frá konunni
minni, sorgbitinn og peningalaus."
Þannig komst Halldór Laxness að
orði í grein um bækur í Alþýðubók-
inni, sem kom út fyrir 60 árum. Þessi
orð eru í fullu gildi enn í dag, þeir
eru bara alltof fáir sem gera sér grein
fyrir því.
Við bakdyrnar er heiti ljóðabókar
sem kom út árið 1950, höfundur er
Sverrir Haraldsson, prestur í Borg-
arfirði eystra, sem fylgir henni úr
hlaði með eftirfarandi ljóði:
Hér eru ljóðin mín litlu
letruð á fáeinum blöðum
árangur minnar iðju
árin tuttugu og fimm.
Sett hafa svip á kvæðin
sorgir mínar og gleði
ótal andvökunætur,
örlögin köld og grimm.
Við ykkur sem ljóðin lesið
langar mig tú að segja:
Hvorki til fjár nje frama
fæddust þau kvæðin smá,
heldur til þess að hjálpa
höfundi sínum að bera
þrautir og þunga dagsins
þegar að mest reið á.
En þeir eru fleiri sem hafa leitað á
náðir skáldgyðjunnar sér til hug-
hreystingar, hafi þörfin verið brýn.
íslendingur í Kaupmannahöfn orti:
Að finna og hugsa í ferskeytlum
finnst mér löngum gaman,
þegar eg fer einfórum
með ólund dögum saman.
En það hefur sjaldnast veriö gróða-
vegur að gefa út ljóðabók, ef marka
má eftirfarandi vísu Káins:
Þegar ég fór að fást við ljóð
fór nú verr en skyldi.
Bláfátækri bauð ég þjóð
bók sem enginn vildi.
Og ekki fara þó allir í föt Káins
hvað vísnagerð snertir, a.m.k. ekki
sá sem fékk þennan ritdóm frá Sveini
frá Elivogum:
Létt er pund hjá ljóðasmið,
listin undra skitin.
Hugsun undin öll úr lið
orðin sundurshtin.
Haraldur Zophóníasson frá Dalvík
játar trú sína á þennan hátt:
Þrátt mér óður yndi lér
eins og bróðir náinn.
Mér í blóðið borin er
blessuð ljóðaþráin.
Halldór Helgason á Ásbjarnarstöð-
um tekur í sama streng:
Gegnum íslenzkt aldarfar
er sú reynsla fengin:
Þar sem engin vísa var
vantaði tón í strenginn.
En hvað þarf til að gera góða vísu?
Sveinn frá Elivogum svarar því:
Hugsun skæra hafa má,
hlaupa á glærum ísum,
til að læra tökin á
tækifærisvísum.
Sameiginlegur áhugi á ljóðum brú-
ar oft bilið milli tveggja. Sveinbjörn
Beinteinsson frá Draghálsi:
Okkur bæði ljóðið leiddi,
lokkuðu fræðin dul og há.
Rokkið næði nóttin breiddi
nokkrar kvæðastundir á.
Þegar skáldastyrkurinn var til
umræðu á Alþingi 1913 orti Þorsteinn
Gíslason um hann lítið ljóð sem byrj-
ar svo:
Ég vil að skáldin séu svöng,
mér sýnist að hljóðakraftinn
magni hin tómu gamagöng,
en gömul reynsla að engin söng
fagurt með fullan kjaftinn.
Tveir göfgir bændur í Kjós heim-
sóttu Hjálmar á Hofi á Kjalarnesi og
hótuöu að taka hann með sér nema
hann keypti sig lausan meö vísu. Þá
orti hann:
Eg við gæði uni mér,
þó efni kvæða banni -
heimanæðið hentast er
hálfáttræðum manni.
Ekki veit ég um neinn sem ort hafi
betur um vísuna en Halldór Kfelga-
Vísnaþáttur
Torfi Jónsson
son á Ásbjarnarstöðum í Borgarfirði,
en kvæði hans, sem hér fer á eftir,
er eins konar héraössöngur Borg-
firðinga, enda eru hagyrðingar og
skáld þar á flestum bæjum.
Borgfirzka
Tímans bára í Borgarfirði
braut hin gömlu skip,
löngu er orðin einskis virði
askurinn með svigagirði,
hlóðargrind og hrip.
- Alltaf hélt þó vísan velli,
varðist þvi að deyja úr elli,
skipti bara um söngvi og svip.
Agli fló hún fram af vörum
fyrst, er öndvert blés,
varð hans traust á skreipum skörum,
skilmingin á heimafjörum
móti hamför Hlés.
Stórt hann hjó með stæltu sverði,
- strandhögg einnig tungan gerði
víðar en um næsta nes.
Eru þeir af Egils kyni
allir þessir menn?
(Svo spyr fólk í fróðleiksskyni).
Flögrar kringum héraðssyni
dúfa andans enn?
Hvetur jafnvel héraðsdætur,
er hlynna’ö barni um dimmar nætur,
að yrkja og vagga - allt í senn?
Sumsstaðar í lofti liggur
- líkur til þess sjást,
kannske meiri en margur hyggur -
morgunbjarminn sá, er þiggur
blik frá orðsins ást,'
hvaö sem ættarsambönd segja:
sólstafir, er aldrei deyja,
eyöast hvorki eða mást.
Ennþá stráir ungum geislum
yfir Borgarfjörð
aldasól. - Aö orðsins veizlum,
enn er hleypt við dyn í beizlum,
skeiöar söngvinn svörö
fákur ljóðs, er samkvæmt sögum
sýndi fimi á liðnum dögum.
- Egill stendur veizluvörö.
Draumar rætast, vonir vaxa,
vel í horfið snýr.
Spegla sig í flæði Faxa,
fer um rót og leggi axa
gróskuhugur hlýr.
- Yrking tungu, yrking jaröar
á að vera Borgarfiarðar
endalausa ævintýr.
7 Torfi Jónsson
Þú rekur þig á
ýmis óþægindi ef rafmagnið fer!
Varla er hægt að hugsa sér betri eða þægi-
legri orku en rafmagnið. Hljóðlaust og
öruggt bíður það í leiðslunum, reiðubúið
að verða við óskum okkar um næga birtu,
hrein föt, hressandi kafíisopa eða stundar-
korn fyrir framan sjónvarpið.
Þeir sem draga að greiða rafmagnsreikn-
inginn verða fyrir óþægindum. Háir dráttar-
vextir leggjast á skuldina og ef lokað er fyrir
rafmagnið standa þeir allt í einu uppi án
helstu lífsþæginda, nánast í myrkri miðald-
anna! Þá er ekkert mikilvægara en rafmagnið
sem hvarf úr leiðslunum — og ekkert sjálf-
sagðara en að greiða fyrir það!
Láttu rafmagnsreikninginn hafa forgang!
RAFMAGNSVEITA
REYKJAVÍKUR
SUÐURLANDSBRAUT 34 SÍMl 68 62 22
ARGUS/SÍA