Dagblaðið Vísir - DV - 15.10.1988, Blaðsíða 16

16
LAUGARDAGUR 15. OKTÓBER 1988.
„Það er ekkert jafnrefsivert hér á
landi og að takast vel upp,“ segir
Hrafn Gunnlaugsson kvikmynda-
leikstjóri. Hann er jafnframt dag-
skrárstjóri hjá Sjónvarpinu þar til
nú um áramótin. Þá fer hann í íjög-
urra ára umdeilt leyfi. Allt orkar tví-
mælis þá gert er.
Upphefðina vantar heldur ekki.
Núna í vikunni voru tveir leikarar
úr myndinni í skugga hrafnsins út-
nefndir til kvikmyndaverðlauna
Evrópu. Þetta eru þau Tinna Gunn-
laugsdóttir, sem fær útnefningu sem
besta leikkona í aðalhlutverki, og
Helgi Skúlason, sem tilnefndur er
vegna leiks í aukahlutverki.
Það eru kvikmyndastofnanir allra
Evrópulanda sem útnefna myndir í
þessa keppni sem ekki hefur verið
haldin áður. Keppnin er hugsuð sem
svar við óskarnum í Hollywood og
þar með svar viö amerískum áhrif-
um á sviði kvikmynda.
„Ef myndin hefði ekki verið vahn
fyrir íslands hönd þá hefðu Svíar
útnefnt hana,“ segir Hrafn. Svíar
gætu vel hugsaö sér að eiga þessa
mynd. „Það eru fimm leikkonur út-
nefndar fyrir Evrópu. Það eru stór
nöfn þannig aö þetta er auglýsing
fyrir okkar fólk.“
Ekki maður vikunnar
Þótt enn sé meira en vika þar til í
skugga hrafnsins verður frumsýnd
þá hefur hún hlotið mikið umtal og
góða kynningu í Sjónvarpinu þar
sem Hrafn ræður fyrir innlendri dag-
skrárgerð. „í skugga hrafnsins er
miklu minna kynnt í sjónvarpinu en
t.d. Foxtrot," svarar Hrafn ásökun-
um um að hann misnoti aðstöðu sína.
„Við endursýndum myndina
Fylgst með Foxtrot og gerðum leik-
stjóra hennar að manni vikunnar.
Ég hef ekki enn gert leikstjóra í
skugga hrafnsins að manni vikurinar
og það stendur ekki til. Hér á landi
stendur umfjöllun oftast á haus. Þaö
er ekkert hættulegra en að takast
vel. Aöeins mistök virðast aðdáunar-
verö. Ef mönnum mistekst eitthvað
þá er hægt að klappa þeim á bakið
og segja: Þetta var gott hjá þér, vin-
ur, en þvi miöur. Og svo brosa menn
út í annað og allt er mjög ánægjulegt.
Það voru Svíar sem uppgötvuðu
Hrafninn flýgur en ekki íslendingar.
Hér heima var talað um þessa mynd
í mðrandi tón sem einhveija kúreka-
mynd.
Bergman og kúltúrmafían
Það var ekki fyrr en helsti menn-
ingarpáfi álfunnar, Ingmar Berg-
man, kallaði myndina eina af sínum
ástkærustu myndum, sem þessar
raddir þögnuðu. Ég hef aldrei þurft
á viðurkenningu hér heima að halda
og er ekki aö sækjast eftir henni.
Aumur er öfundlaus maður, stendur
einhvers staðar.
Ég var aldrei vinsælli hjá gagnrýn-
endum en þegar ég var að stíga mín
fyrstu skref og gerði mín mistök. Þá
var allt í lagi og ég ógnaöi engum.
Þegar undirbúningur hófst fyrir
upptökur á í skugga hrafnsins varð
ákveðið fólk alveg snarvitlaust og
hélt því fram að þetta væri ekki ís-
lensk mynd. En þetta fólk, sem var
með mestan hávaðann þá, hvað er
það að gera í dag? Það er að taka upp
handrit sem útlendingur skrifar, það
er með erlendan kvikmyndatöku-
Hrafn Gunnlaugsson. Hann kemur aftur til starfa við Sjónvarpið eftir fjögur ár. DV-mynd GVA
Aumur er
öfundlaus maður
- er svar Hrafns Gunnlaugssonar við gagnrýni
mann og meira og minna erlent upp-
tökugengi. Ef farið væri eftir ströng-
ustu skilgreiningu á hvað er íslensk
mynd og hvað erlend þá yrði saman-
burðurinn því ærið óhagstæður."
Djarft val á leikurum
Hrafn segir að nú sé komið nóg af
skömmum um gamla og góða sam-
starfsmenn. „Þessi eilífa geðvonska
er leiðinleg," segir hann og hristir
höfuðið. Við tölum um hvað einkenni
myndir hans. „Það sem einkennir
myndimar er mjög djarft val á leik-
ururum og sérkennileg aðferð við
leikstjórn," segir hann. „í Lilju, einni
fyrstu myndinni, lék eldri maður,'
sem aldrei hafði leikið áður, aðal-
hlutverkiö og 12 ára stelpa lék á
móti honum. Þetta var fólk sem ég
fann. í Lilju lék Áróra Halldórsdóttir
mjög tragískt hlutverk. Hún var ein
okkar allra besta gamanleikkona.
í Silfurtunglinu komu Egill Ólafs-
son og Sigrún Hjálmtýsdóttir í fyrsta
sinn fram sem leikarar. Ég stíg þetta
skref til fulls árið 1980 þegar ég gerði
Óöal feðranna. Þá fór ég um landið
og leitaði að leikurum. í Óðali feð-
ranna lék Jakob Þór Einarsson aðal-
hutverkið. Hann var þá prentari á
Akranesi. Eftir það fór hann í Leik-
listarskólann og lék að námi loknu í
Hrafninn flýgur.
Svein M. Eiðsson fann ég í Borgar-
nesi þegar ég var þar á ferð. Hann
lék líka í Óðah feöranna og í öllum
mínum verkum eftir það. í Okkar á
milli notaði ég sömu aðferð. Þá lék
María Ellingsen í fyrsta sinn sem lék
nú síðast eitt aðalhlutverkanna í
Foxtrot. Ég fann hana hér í gagn-
fræðaskóla. Hún leikur líka eitt af
aðalhlutverkunum í Vikivaka, norr-
ænu óperunni sem nú á að fara að
gera.“
Trúin á leikstjórann
„Munurinn á sviðsleikara og kvik-
myndaleikara er fyrst og fremst sá
að í kvikmynd þarf leikarinn að geta
fylgt í blindni því sem leikstjórinn
segir. Það er eingöngu leikstjórinn
sem getur munað og vitað um geð-
hrifin og byggt þau upp. Leikarinn
fær aldrei rennsli á verkið eins og í
leikhúsi. Rennslið er aðeins til inni
í höfði leikstjórans. Leikarinn verður
að treysta á að leikstjórinn finni hinn
rétta tón.
Ég hef ákveöna aðferð við æfingar.
Ég æfi hvern leikara einan og oft
mjög lengi. Ég fer í gegnum hver ein-
ustu geðhrif í öllu verkinu og ég held
áfram að æfa þennan eina leikara
þar til allir lausir endar eru hnýttir
fastir. Þegar kemur í töku er of seint
að ræða svona hluti. Þá þarf leikar-
inn að þekkja sitt hlutverk út og inn
en sjálf takan er öðru fremur hand-
verk.
Ég æfi þangað til það er ekki
minnsta spurning um hvaða tilfinn-
ingu leikarinn á að tjá á hveiju
augnabliki. Hann á að geta gengið
inn í hlutverkið þótt ytri aðstæður
eins og vindur og óveður herji á. i
þessu birtist munurinn sem er á
þessum tveimur fógum, að leika í
kvikmynd og á sviði.“
í læri hjá Helga Skúlasyni
Helgi Skúlason hefur verið áber-
andi í tveimur af fyrri myndum
Hrafns og hann fer með veigamikið