Dagblaðið Vísir - DV - 17.12.1988, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 17. DESEMBER 1988.
Frjálst,óháÖ dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUIM HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HORÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÚNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SiMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 800 kr.
Verð i lausasölu virka daga 75 kr. - Helgarblað 90 kr.
Drottning Undralands
ísland er farið að minna á Undraland og Steingrímur
Hermannsson á drottninguna, sem var með nefið ofan
í hvers manns koppi og gaf marklausar fyrirskipanir í
allar áttir. Á heimleið í flugi minna íslendingar á Lísu,
þegar þeir lesa dagblöðin um borð í vaxandi undrun.
Dæmigerð sjónhverfmg síðustu og verstu ríkisstjórn-
ar lýðveldisins er yfirlýsing forsætisráðherra um, að
verkfallsbannið verði fellt úr bráðabirgðalögum ríkis-
stjórnarinnar. Þetta á að draga úr líkum á, að Stein-
grími verði áfram líkt við Jaruzelski hinn pólska.
í rauninni er brottfallið marklaust, þar sem það heim-
ilar aðilum vinnumarkaðarins aðeins að ræða saman,
sem þeir hefðu auðvitað hvort sem er getað gert. Eftir
sem áður erú samningar aðilanna framlengdir til miðs
febrúar á næsta ári og aðgerðir bannaðar á þeim tíma. (
í dag opinberast hugsanlega örlög bráðabirgðalag-
anna. Ef enginn huldumaður kemur í ljós í neðri deild
Alþingis, verða þau felld eða dregin til baka. Þá mun
Steingrímur yppta öxlum og halda áfram að ráðskast
með landshagi, eins og í rauninni hafi ekkert gerzt.
Ljósasta dæmið um draumaheim ríkisstjórnarinnar
ér vaxtastefna hennar. Hún ákvað til dæmis, að vextir
ríkisskuldabréfa skyldu verða 7-7,3% og skyldaði bank-
ana til að taka við þeim á þeim vöxtum og koma þeim
út. Afleiðingin sést í óseldum og óseljanlegum bréfum.
Bankarnir hafa neyðzt til að bjóða 8% vexti til að
koma bréfunum út. Þannig greiða þeir niður drauma-
vexti ríkisstjórnarinnar, svo ekki er furða, þótt bankar
séu dýrir í rekstri. Samt er reiknað með, að tæpir tveir
milljarðar króna í bréfum verði óseldir um áramót.
Nú er drottningin í Undralandi farin að ræða við for-
viða lífeyrissj óði um 5% raunvexti af peningum, sem
þeir lána til sjóða á vegum ríkisins. Þetta gerist í um-
heimi, þar sem raunvextir eru 8-10% og þar sem ástand
efnahagsmála er mun fastara fyrir en er hér á landi.
Annað nýlegt dæmi um draumaheiminn eru skatta-
hækkanir, sem fjármálaráðherra segir sumpart ekki
vera hækkanir og jafnvel lækkanir. í frumvörpum hans
um þessi efni er vandlega reynt að fela eðli og umfang
breytinganna á skattbyrði fólks og fyrirtækja.
Þar er gefið í skyn, að fólk með 60.000 króna mánaðar-
tekjur verði skattlaust, þótt það muni í raun borga um
45.000 króna skatta. Ennfremur gefur hann í skyn, að
skattar séu lægri hér en annars staðar, þótt þeir séu
hinir tíundu hæstu aðildarríkja OECD-hagstofnunar.
Fleira vekur furðu Lísu. Drottningin í Undralandi
hefur lengi lagt áherzlu á, að reglum verði breytt um
útreikning vísitalna og að þær verði síðan lagðar niður.
Allir, sem um breytingarhugmyndir hans hafa fjallað,
eru á einu máli um, að þær séu gersamlega út í hött.
Ríkisstjórnin umgengst efnahagsmál eins og töfra-
maður, sem dregur dauðar kanínur upp úr hatti. Megin-
atriði stjórnarstarfsins er sviðsframkoman, enda eru
sumir helztu ráðherrarnir sérfræðingar í að slíta stjórn-
arsamstarfi í beinni útsendingu sjónvarps.
Athyglisýki ráðherra er helzta haldreipi stjórnarinn-
ar. Formenn stjórnarflokkanna eru ábyrgðarlitlir og
vilja gjarna baða sig í sviðsljósi. Þeir munu því halda
áfram skaðlegu brambolti sínu og hljóðfæraslætti, þótt
Róm brenni og þótt meirihluta skorti á Alþingi.
Sérkennilegastir í Undralandi drottningarinnar eru
þó kjósendur sjálfir, sem hafa kallað yfir sig athygli-
sjúka ráðamenn og leitt ímyndunina til hásætis.
Jónas Kristjánsson
Búið í haginn fyrir stjóm
Bush með sænsíoi aðstoð
Folke Bernadotte er hefnt á verð-
ugan hátt. Sáttasemjari Sameinuðu
þjóðanna í Palestínu og bróðurson-
ur þáverandi Svíakonungs var
myrtur vegna þess að hann hafði
lagt fram tillögu um skiptingu Pa-
lestínu milli Palestínumanna og
ísraelsmanna sem útþenslusinnar
meðal gyðinga óttuðust að næði
fram að ganga. Sthern bófaflokkur-
inn, hryðjuverkasamtök undir for-
ustu Yitzhaks Shamirs, núverandi
forsætisráðherra ísraels, gerði því
út morðsveit til að vinna á honum.
Þar með var sú friðaráætlun úr
sögunni.
Fjörutíu árum siðar má ráðbani
Folke Bernadotte horfa upp á það
af forsætisráðherrastóli í Israel aö
sænskir diplómatar koma því í
kring að Bandaríkjastjórn viður-
kennir Frelsissamtök Palestínu
ómissandi aðila að friðargerð fyrir
botni Miðjarðarhafs. Og þetta ger-
ist eftir að Frelsissamtökin hafa
lýst yflr stofnun sjálfstæðs ríkis
Palestínumanna á svæðunum sem
ísrael hefur hersetið í rúma tvo
áratugi og Yitzhak Shamir hefur
ætíð áformaö að innlima í ísrael í
fyllingu tímans.
En fleiri hafa orðið að gjalti við
þennan tímamótaviðburð en
Shamir og hans nótar í ísrael. Ge-
orge Shultz, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, hefur mátt láta það
yfir sig ganga að fara í gegnum
sjálfan sig. Þrem vikum eftir að
hann tók upp á sitt eindæmi þá
ákvörðun að neita Jasser Arafat,
formanni Frelsissamtakanna, um
vegabréfsáritun til að ávarpa alls-
herjarþing Sameinuðu þjóðanna í
New York verður hann að koma
fram með viöurkenningu Banda-
ríkjastjórnar á manninum og mál-
stað hans eftir aö allsherjarþingið
hafði flutt sig um set til Genfar
gagngert til að hlýða á boðskap
Arafats.
Ákvörðunina um að meina Ara-
fat landvist, þvert ofan í skuld-
bindingar Bandaríkjanna gagnvart
Sameinuðu þjóðunum, tók Shultz
einnig gegn ráðum virtra manna
úr ráðuneyti sínu og Hvíta húsinu.
Á úrslitafundinum 25. nóvember
lögðust þeir á eitt um að hvetja til
að Arafat yrði veitt vegabréfsárit-
un Michael Armacost, aðstoðarut-
anríkisráöherra á stjórnmálasviði,
Richard Murphy, aðstoðarutanrík-
isráöherra í málum Vestur- og Suð-
ur-Asíu, og Colin Powell hershöfð-
ingi, ráðgjafi Reagans forseta um
þjóðaröryggismál. Þegar Schultz
kunngerði ákvörðun sína næsta
dag kom í ljós að hann haföi hvorki
haft fyrir því að kvnna hana fyrir-
fram George Bush forsetaefni né
James Baker, tilnefndum eftir-
manni sínum.
Allt vakti þetta undrun málsmet-
andi manna í Washington. Öllum
sem til þekkja var löngu ljóst að
Bandaríkjastjórn yrði ekki stætt á
því öllu lengur að taka svo einhliða
afstöðu með ísraelsstjórn að hafna
öllu sambandi við Frelsissamtökin,
eftir að arabaríkin með tölu, að
Sýrlandi og Líbýu einum undan-
teknum, hafa gert málstað þeirra
að sínum. Við því hafði verið búist
að stjórn Ronalds Reagans tæki á
síðustu valdadögum sínum þennan
kaleik á sig til að búa í haginn fyr-
ir Bush forseta og stjórn hans.
Við þessar aðstæður kom ríkis-
stjórn Svíþjóðar til skjalanna á
diplómatískum vettvangi í Was-
hington. Sten Anderson utanríkis-
ráðherra hafði komið Arafat og
nokkrum kunnum, bandarískum
gyðingum saman til fundar í Stokk-
hólmi. Þeim fundi lauk með hvatn-
ingu til friðargerðar í framhaldi af
Erlend tíðindi
Magnús Torfi Ólafsson
tímamótafundi Þjóðarráðs Palest-
ínu í Algeirsborg fyrir mánuði.
Á þessum fundi var samþykkt
með yflrgnæfandi meirihluta að
lýsa yfir stofnun sjálfstæðs ríkis
Palestínumanna á hernámssvæð-
um á valdi ísraelshers. Jafnframt
var fallist á þau atriði, sem Kissin-
ger, þá utanríkisráðherra, gerði
fyrir þrettán árum að skilyrði fyrir
beinu sambandi Bandaríkjastjórn-
ar við Frelsissamtökin. Þau eru að
tilveruréttur og öryggi ísraels sé
viðurkennt, hermdarverk for-
dæmd og fallist á að ályktanir Ör-
yggisráðs Sameinuðu þjóðanna,
tölusettar 242 og 338, séu grundvöll-
ur friöargerðar í Palestínu.
Eftir að ljóst varð að núverandi
Bandaríkjastjórn lét sér hvorki
nægja samþykktina frá Algeirs-
borg né framsetningu Arafats á
inntaki hennar í ræðunni á fundi
allsherjarþingsins í Genf, lét utan-
ríkisráðherrann sendiherra Sví-
þjóðar í Washington taka málið
upp. Hann spurði hvað þyrfti svo
Bandaríkjastjórn teldi Frelsissam-
tökin hafa fullnægt skilmálum
Kissingers. Frá bandarískum
stjórnvöldum kom orðalag, sem
Svíar komu á framfæri við Arafat.
Eftir fund hans með fréttamönnum
í Genf á miðvikudag komust mál á
skrið í Washington.
Fyrst gaf Reagan forseti út yfir-
lýsingu um að nú væri ekkert leng-
ur til fyrirstöðu beinu sambandi
Bandaríkjastjórnar við Frelsis-
samtökin. Síðan kallaði Shultz á
fréttamenn og tjáði þeim, að hann
hefði falið sendiherra Bandaríkj-
anna í Túnis að koma slíku sam-
bandi á hið fyrsta. Athyglisvert er
að utanríkisráðherrann fráfarandi
sá ástæðu til að taka sérstaklega
fram að það væri fyrst og fremst
verkefni væntanlegrar stjórnar
George Bush að annast það hlut-
verk.
Ekki fer á milli mála að það er
Bush stórlega í hag í upphafi for-
setaferils síns, að áður sé fráfar-
andi stjórn búin að taka á sig ágjöf-
ina af reiði ísraelsstjórnar og ein-
sýnna áhangenda hennar í Banda-
ríkjunum yfir handabandinu við
Arafat og PLO. Og allrar athygli
er vert að árum saman hefur ríkt
vinátta með George Bush og sendi-
herra Svíþjóðar í Washington. Þeir
tilvonandi forseti Bandaríkjanna
og Wilhelm Wachtmeister greifi
eru aukinheldur tíðir tennisfélag-
ar. Greifinn hefur setið svo lengi í
sendiráði Svíþjóðar í Washington
að hann er orðinn doyen, starfsald-
ursforseti sendiherrahópsins.
Móðir hans er af ættinni Trolle, svo
aðalstignina má rekja allt aftur á
endurreisnartíma. Slíkum manni
hlýtur að vera sérstök ánægja að
fá að stuðla að því að tiginn og
merkur Svíi liggi ekki lengur
óbættur hjá garði.
Frelsissamtök Palestínumanna
hafa haldið diplómatísku frum-
kvæði undanfarnar vikur og náð
.árangri af því meðal annars, aö
ísraelsstjórn hefur legið í lamasessi
frá þingkosningunum í október.
Hvorki Likud né Verkamanna-
fiokkurinn hafa getað komið sam-
an stjórnarmeirihluta úr smá-
flokkamorinu, af því hvorugur
treystir sér þegar á hólminn kemur
til að ganga aö afarkostum rétt-
trúnaðarflokkanna.
Niðurstaðan veröur bersýnilega
áframhald á samstjórn stóru flokk-
anna, meðal annars til að breyta
kosningalögum og losna úr sjálf-
heldunni sem fylgir hreinum hlut-
fallskosningum á landsmæli-
kvarða. Eftir sinnaskipti Banda-
ríkjastjórnar gagnvart Frelsissam-
tökum Palestínu, hljóta báðir
flokkar að þurfa að skoða hug sinn
á ný. Innlimunarstefna Likud
gagnvart hernumdu svæðunum er
orðin enn meiri tímaskekkja en
fyrr. Verkamannaflokkurinn á
þess engan kost lengur að láta sem
Palestínumenn, valdir í samráði
við Hussein Jórdaníukonung, geti
komiö fram sem fulltrúar landa
sinna á friðarráðstefnu.
Og svo eru á báða bóga öfgahóp-
ar, sem hljóta nú að leggja sig alla
fram til að spilla horfunum á samn-
ingum og málamiðlun. Smáhópar
Palestínumanna í útlegö neituðu
að sækja fund Þjóðarráðsins og
gera hvað sem í þeirra valdi stend-
ur til að spilla fyrir Arafat og fylgis-
mönnum hans. Sýrlandsstjórn er
vís til að leggja þeim lið til óyndis-
úrræða.
Meðal ísraelsmanna er til að
mynda Ariel Sharon, höfundur
innrásarinnar í Líbanon, til alls
vís. Hann stjórnaöi og tók þátt í
hryðjuverkum á Palestínumönn-
um með sérþjálfuðum sveitum
árum saman.