Dagblaðið Vísir - DV - 18.05.1991, Blaðsíða 26

26
LAUGARDAGUR 18. MAÍ 1991.
Tískudrottningin Coco Chanel:
Þegar Coco Chanel kom til Parísar eftir nokkurra ára útlegð var hún i
fyrstu hunsuð en hálfu ári síðar var hún aftur komin á stall með fræg-
ustu tískuhönnuðum Parisarborgar.
Fyrirsætur Coco Chanel urðu að vera þolinmóðar því að hún krafðist
þess að þær stæðu grafkyrrar meðan hún nældi utan á þær fötin.
Heimsfræg
en einmana
Sagan af tískudrottningunni
Coco Chanel þykir allmerkileg fyr-
ir margra hluta sakir. Hún bjó til
dragtir á þriðja áratugnum sem
Til sölu eru lóðir undir sumarhús í nýskipulögðu hverfi á jörðinni
SEYÐISHÓLUM í Grímsnesi. Stærð lóðanna er á bilinu 5000
m2-l0.000 m2. Lóðirnar liggja í mishæðóttu landi sem er kjarri
vaxið að hluta. Á svæðinu er mjög góður útsýnisstaður.
Upplýsingar gefnar í síma 91-10600 milli kl. 10 og 12 alla virka daga.
Til sýnis laugardag og sunnudag kl. 14-18.
RAUTT LjÓS yft* RAUTT LjÓS! )
V l nJUMFERÐAR " I
enn í dag eru vinsælar og eftirsótt-
ar og það leika víst fáir eftir. Tísku-
hönnuðurinn Yves Saint Laurent
hefur kallað hana guðmóður þeirra
allra. Og víst er aö Coco Chanel
hefur gert bæði fatnað sinn sem
ilmvatnið Chanel 5 ódauðlegt.
Faðir Coco Chanel var fátækur
sölumaður. Coco fæddist í Frakk-
landi árið 1883. Hún missti móður
sína á unga aldri og faðirinn yflr-
gaf hana og fjögur systkini hennar
fljótlega eftir það. Coco Chanel var
í fósjri hjá mjög ströngum og siða-
vöndum nunnum sem ráku mun-
aðarleysingjaheimili í Aubazine.
Meðal annars lærði Coco Chanel
að sauma.
Tvítug fékk hún starf í fataversl-
un en hætti íljótlega til að gerast
kabarettsöngkona en hún náði eng-
um vinsældum á því sviði. í staðinn
gerðist hún „föst“ ástkona mjög
ungs og auðugs liðsforingja, Eti-
enne Balsan, og bjó í höll hans fyr-
ir utan París.
Þegar hún var ekki lengur nógu
fín fyrir liðsforingjann flutti hún
til milljónamærings af enskum ætt-
um, „Boy“ Chapel. Fyrrum elsk-
huginn, Etienne, og Boy hjálpuðu
henni fjárhagslega með að koma
upptískuhattabúði París árið 1913.
Chanel hattarnir slógu í gegn hjá
fínu frúnum í París. Fljótlega bætti
hún fatnaði við sig sem einnig náði
fljótt vinsældum þrátt fyrir að vera
einfaldur og án skrauts sem þó
hafði verið afgerandi á þeim tíma.
í upphafi fyrri heimsstyrjaldarinn-
ar óx og stækkaði fyrirtæki Coco
Chanel og í byrjun þriðja áratugar-
ins er hún nafn sem var á allra
vörum sem á annað borð fylgdust
með Parísartískunni. Finu frúrnar
stóðu í röðum til að kaupa Chanel
fatnað.
Chanel no 5
Þá bjó Coco einnig til ilmvatnið
Chanel no 5 sem varð heimsfrægt
og hún varö milljónamæringur út
á. Coco Chanel varð heimsfræg fyr-
ir hönnun sína og framtakssemi en
einkalífið var langt í frá glæsilegt.
Stóra ástin í lífinu, „Boy“ Chap-
el, kvæntist annarri konu en sá
eftir því og hafði í huga að skilja
við hana og ganga aö eiga Coco en
lenti í bílslysi áður en af þvi varð.
Coco syrgði Boy mjög en var þó
ekki lengi að finna sér nýja elsk-
huga. Einn af þeim, rússneskur
fursti, sveik hana þó og kvæntist
amerískri stúlku. Annar, hertog-
inn af Westminster og einn af auð-
ugustu mönnum Englands, hætti
með henni vegna þess að hún gat
ekki fætt honum erfingja.
Á íjórða áratugnum var Coco
Chanel sannarlega rík áf peningum
en fátæk á sálinni og ástlaus. Árið
1933, þegar Coco stóð á fimmtugu,
var hún á hátindi velgengni sinnar.
Hún rakaöi nánast saman pening-
um en var þó þekkt fyrir að borga
starfsfólki sínu lúsarlaun en afsak-
aði það með þvi að hennar fólk
ætti möguleika á að kynnast og
umgangast þekktustu og ríkustu
menn í heimi.
Peningarnir
streymdu
Milljónirnar streymdu inn en
Coco þénaði mest á ilmvatni sínu
Chanel 5. Ilmvatnið var framleitt í
stórri verksmiðju sem síðan seldi
það um allan heim. Coco fékk
nokkur prósent af hverju seldu
glasi.
í seinni heimsstyrjöldinni kynnt-
ist Coco Chanel fyrir tilviljun á
Ritz hótehnu í'París 13 árum yngri
barón og SS-foringja, Hans Gunt-
her von Dinklage. Hann var í
innsta hring Hitlers og hafði lengi
veriö í nasistahreyfingunni.
Á meðan svo leit út sem Þjóðverj-
ar myndu vinna stríðið gat Coco
Chanel ekki átt betri elskhuga.
Nokkur ár eftir stríðið sagði hún
við vin sinn, listamanninn Salvad-
or Dali: „Svo lengi sem ég bjó með
litla fallega foringjanum mínum
lék lífið við mig og neyðin var langt
í burtu. Hann færði mér ostrur og
kampavín á hverjum degi.“
Þegar Þjóðverjar voru á undan-
haldi varð samband hennar og nas-
istaforingjans allt annað en glæsi-
legt. Coco Chanel gerði hallæris-
lega tilraun til að sætta Þýskaland
og England en hún hafði lengi ver-
ið góð vinkona Churchills. En
Frakkar voru ekki hrifnir af Coco
Chanel meöan á stríðinu stóð og
um leið og París varð frjáls á ný
var Coco Chanel handtekin, sett í
fangelsi og sökuð um fóöurlands-
svik. En það var sjálfur Churchill
sem fékk því framgengt að henni
var sleppt út. Coco Chanel flúði
borgina.
Opnaði
tískuhúsið aftur
Árið 1953 varð Coco Chanel sjö-
tug og urðu allir undrandi er hún
allt í einu var aftur komin til París-
ar og ákveðin í að opna tískuhús
sitt á nýjan leik. Tískuhúsið, sem
hafði staðið autt í meira en tíu ár,
var nú hreingert og nýtt starfsfólk
ráðið á saumavélarnar. Coco Chan-
el starfaði sjálf hörðum höndum
að því að koma rekstrinum upp á
nýjan leik. Á þeim árum sem hún
var í burtu hafði margt breyst í
tískuheiminum og stærsta nafnið
var Christian Dior. Coco Chanel
ákvað að sýna hver væri best í
þessum heimi og því opnaði hún
með miklum tilþrifum þann 5. fe-
brúar 1954. Hún sat þar eins og
drottning í gylltum stól og beið
stóra dómsins. Hann kom í blöðun-
um daginn eftir þegar tískufrétta-
ritarar sögðu að Coco Chanel hefði
ekkert breyst í tuttugu ár. „Við
sáum ekki framtíðina hjá Chanel
heldur fortíðina." Coco Chanel
tókst að selja sex flíkur til gamalla
viðskiptavina og henni féllust svo
hendur að hún ákvað að hætta aft-
ur. Margir góðir vinir hennar stóðu
þó með henni og töldu hana á að
halda áfram.
Náði sér á strik
Vinirnir höfðu rétt fyrir sér. Á
haustsýningu Chanel sýndi hún
nýja dragt sem um leið varð heims-
fræg. Allar velklæddar konur sem
máttu sín einhvers urðu að eignast
ekta Chanel dragt. Má nefna aö
Jackie Kennedy var í Chanel dragt
daginn sem eiginmaður hennar,
John F. Kennedy, var myrtur í
Dallas árið 1963. Franska forset-
afrúin, eiginkona de Gaulle, sem í
mörg ár hafði ekki þorað að ganga
í Chanel vegna afskipta Coco af
Þjóðverjum, byrjaði nú aftur að
kaupa sér Chanel föt. Meira að
segja samkeppnisaðilarnir uröu að
hrósa Coco Chanel. Yves Saint
Laurent sagði: „Hún er guðmóðir
okkar allra." Og Coco svaraði: „Þvi
meira sem Laurent stælir mig því
frægari og betri verður hann.“
Coco Chanel sagði að líf sitt væri
mislukkað. Hún þurfti að borga
hátt verð fyrir einmanaleikann.
Hún átti aldrei „sinn“ mann heldur
var ástkona alla tíð. Hún endaði
ævina á svítunni á Ritz hótelinu 88
ára gömul en þegar hún lagðist á
koddann sagði hún: „Er það þá
svona aö deyja.“