Dagblaðið Vísir - DV - 18.05.1991, Blaðsíða 27

27
LMJGARDAGUR 18, MAÍ 1991.
Ferðavenjur íslend-
inga hafa breyst
- segir Kjartan L. Pálsson fararstjóri
Kjartan Lárus Pálsson fararstjóri segir að íslendingar fái ekki kaupæði lengur
peninga og séu sjálfstæðari varðandi skoðunarferðir.
útlöndum, þeír fari betur með
DV-mynd GVA
„Það verður að viðurkennast að
ferðaiðnaðurinn hefur breyst nokk-
uð á undanförnum árum. Samdrátt-
ur hefur orðið og fólk ferðast öðru-
vísi og með öðru hugarfari en áð-
ur,“ sagði Kjartan Lárus Pálsson,
landsfrægur fararstjóri, í viðtali við
helgarblaðið. Kjartan er þessa dag-
ana að leggja land undir fót sem er
ekki óvenjulegt hjá honum á þessum
árstíma. Ferðinni er heitið til Holl-
ands, í sumarhúsahverflð Kemper-
vennen.
„Það hafa orðið miklar breytingar
með sameiningu ferðaskrifstofanna
og þar með hafa margir fararstjórar
misst \únnuna. Fyrir sex, átta árum
var mikil blómatíð í þessum rekstri
en venjulega koma upp tímabil þegar
allir fara til útlanda og fallið er því
stærra þegar dregur snögglega úr.
Þar sem áður voru þrjú til tjögur
fararstjóragengi er núna eitt,“ segir
Kjartan.
Ekkert félag er til hjá fararstjórum
sem starfa á erlendri grundu. Ferða-
skrifstofurnar ráða hverjir ráðast til
starfa en Kjartan segir mjög marga
bítast um þær stöður sem til eru.
Sjálfur er Kjartan húinn að vera far-
arstjóri frá árinu 1983 er hann réðst
sumarlangt til Hollands. Áður hafði
hann farið tvær golfferðir á ári til
útlanda með golfara. En Kjartan er
ekki bara í golfinu og reyndar er það
svo að golflð er farið að láta í minni-
pokann fyrir starfinu. En er farar-
stjórastarfið misskiliö?
„Já, það eru margir sem halda að
við liggjum í sólhaði þrjá mánuði á
ári og látum okkar líða vel. Mjög
margir farþegar spyrja hvort börn
þeirra eða jafnvel þeir sjálfir geti
ekki fengið störf við fararstjórn eftir
að hafa dvalið í þrjár vikur á ein-
hverjum stað. Það er bara allt annað
að vera í fríi í þrjár vikur eða vera
í fastri vinnu,“ heldur Kjartan
áfram. „Það þarf að -sjá um uppgjör,
skipulagningu og viðtöl en starfið fer
mikið til fram þar sem enginn sér.
Það koma upp óteljandi vandamál
sem farþeginn verður aldrei var við.
Fararstjórinn er á vakt allan sólar-
hringinn og fær aldrei frí.“
Miklu minna golf
Áður en Kjartan fór í fararstjórn
starfaði hann sem blaðamaður hjá
DV, fyrst í íþróttum en síðan í al-
mennum fréttum. Árið 1983 átti hann
þriggia mánaða frí en fékk þá tilboð
frá Eysteini Helgasyni og Helga Jó-
hannssyni um að gerast fararstjóri á
nýjum stað, Kempervennen í Holl-
andi, sem Kjartan þáði. „Mér leist
vel á staðinn en einnig sá ég í þessu
að ég gæti losað mig út úr hlut hér
heima sem ég var mjög flæktur í og
heitir golf. Það er að segja öll félags-
málin í kringum golfið. Það var því
ákveðið að ég færi þarna eitt sumar
en er reyndar nú að fara það
níunda.“
Mörg þúsurjd íslendingar hafa síð-
an dvalið í Kempervennen og flestir
þekkja Kjartan, enda er hann af-
burða hress fararstjóri. Það er ein-
mitt sá eiginleiki sem hann telur að
fararstjóri þurfi að hafa. „Ég vissi
ekki áður að ég hefði slíka þjónustu-
lund,“ segir hann.
í fyrstunni ætlaði Kjartan einungis
að starfa við fararstjórnina á sumrin
en starfa áfram í blaðamennskunni.
Það breyttist og Samvinnuferðir
buðu honum starf blaðafulltrúa sem
síðan hefur orðið að fararstjórastarfi
árið um kring. „Það er orðið óvenju-
legt ef ég dvel tvo mánuði á íslandi
á ári,“ segir hann.
Fyrstu ár Kjartans í Hollandi voru
brautryðjendastarf á þeim slóðum
og vegna vinsælda sumarhúsaferð-
anna troðfylltust allar ferðir. Ekki
var óalgengt að á annað þúsund ís-
lendingar kæmu yfir sumarmánuð-
ina. „Það var rosalega mikið að gera
hjá okkur fararstjórunum. Fólk átti
miklu meiri peninga þá og því lá
meira á að losa sig við þá og eyða.
Stóri munurinn sem ég sé núna er
hversu fólk verslar miklu minna en
áður. Á fyrstu árunum urðu allar
ferðatöskur ófrískar og fiölguðu sér
um allan helming. Við þurftum að -
skaffa auka bifreiðar fyrir farangur
fólksins, reiðhjól og allt mögulegt
sem það hafði verslað. Fararstjór-
arnir voru í mestu vandræðum að
koma fólki heim með allan þennan
farangur. Hins vegar kunnu verslun-
areigendur vel að meta íslendingana
enda stendur stórum stöfum í glugg-
um verslana: Útsala, útsala, á ís-
lensku. Kaupmennirnir hafa tekið
eftir samdrættinum og spyrja mikið
um hvort íslendingar séu hættir að
koma til Hollands. Þeim hefur fækk-
að og eru um átta hundruð í sum-
ar,“ segir Kjartan.
ísbjörn
eða borgarstjóri
„Hinn margumtalaði drykkjuskap-
ur landans hefur á hinn bóginn aldr-
ei verið vandamál í Hollandi. Ég hef
einnig unnið mikið á Spáni og það
er nokkur munur á fólki á þessum
tveimur stöðum þó drykkjumenn-
ingin hafi einnig breyst til batnaðar
á Spáni. í Hollandi hefur fólk miklu
meira fyrir stafni en að liggja bara í
sólinni. Á síðari árum hafa íslend-
ingar orðið miklu nægjusamari í út-
löndum en áður og gera meira af því
að taka sér bílaleigubíl og skoða sig
um og ferðast á eigin vegum. Það
má segja að þeir séu sjálfstæðari en
áður.“
Kjartan hefur fengið hin margvís-
legustu viöurnefni í Hollandi eins og
stóri karlinn og ísbjörninn. Ein-
hverjir hafa jafnvel kallað hann
borgarstjórann, sérstaklega börnin
sem laðast að honum. Kjartan segir
að ótrúlegur munur sé á fólki þegar
þaö komi að heiman, áhyggjufullt,
stressað og náfolt, eða þegar það fer
heim eftir þrjár vikur, nánast á sand-
ölunum, með brosið eyrna á milli.
„Það er auðvitað alltaf verið að heilsa
mér á götu þegar ég er hér heima en
það versta er að ég sé þetta fólk á
stuttbuxunum með glaða svipinn úti
en þegar það kemur heim fer það
strax í gráu fotin og setur upp
áhyggjusvipinn. Hvernig á ég svo að
þekkja það aftur?“ spyr fararstjór-
inn.
Að kunna að tala
- En hvernig er að starfa tíu mánuði
á ári í Hollandi, á Spáni og Flórída
og yera með fiölskyldu?
„Ég á tvö uppkomin börn, annað
býr í Noregi og hitt í Hollandi þannig
að það er í lagi. í sjálfu sér er þetta
ekkert öðruvísi en sjómennska. Kon-
an.mín kemur þó oft til mín í heim-
sókn,“ svarar Kjartan. Hann segist
þó ekki mæla með starfinu fyrir fólk
með ung börn.
- Þurfa fararstjórar ekki að vera
sérlega mælskir t.d. í löngum rútu-
ferðum?
„í þeim efnum hef ég grætt á að
hafa verið blaðamaður því ég hef
mjög gaman af að segja fólki fréttir.
Ég geri minna af að tala um ein-
hverja kónga sem voru uppi fyrir
hundruðum ára. Landinn hefur ekki
áhuga á slíku heldur því sem er að
gerast í dag. Sagnfræðiþulur eru ekki
vinsælar en ágætt að kunna þær líka
svona til að maður geti sagst vita
hlutina," segir Kjartan og hlær.
Kjartan bendir á annað, sem er
starfsandi meðal fararstjóra. „Farar-
stjórar eru engir venjulegir starfs-
félagar því leiðir skilja ekki klukkan
fimm. Þeir eru saman allan sólar-
hringinn því þeir deila saman hús-
næði. Fararstjórar þurfa að vera
miklir félagar sem geta umgengist
allan sólarhringinn og það er mikil
kúnst.“
Fékk fimm
tölur réttar
Fyrir þremur árum var Kjartan
svo heppinn að fá fimm tölur í lottó-
inu en það var í fyrsta skipti sem
hann fyllti út lottóseðil og hafði
reyndar gert hann tvisvar vitlausan
áður en endanlegar tölur komust á
blað. „Vegna vinningsins hef ég
áfram efni á að vera fararstjóri,"
hefur hann stundum gantast með.
„Það var á þriðjudeginum sem ég bað
son minn að færa konu minni seðil-
inn og biðja hana að fara yfir hann
en það væri þó ekki nokkur von til
að ég hefði unnið því það hafði aldrei
hent mig í lífinu að vinna í happ-
drættum. Nokkru seinna heyrði ég
kallað: „Kiddi þú ert með fimm
rétta.“ Ég spurði hvað það þýddi og
fékk að vita að ég hefði unnið rúmar
fimm milljónir. Reyndar var ég að
koma inn úr dyrunum neðan úr
Samvinnuferðum þar sem ég bað um
fimm þúsund krónur fyrirfram.
Þessir peningar komu sér vel því ég
gat losað mig við allar skuldir og
hjálpað börnunum. Afganginn geymi
ég svo í bréfum," segir Kjartan.
„Þessi vinningur gerir mann
áhyggjulausari og nú veit ég að ein-
hverntíma hef ég efni á að hætta að
vinna,“ segir hinn hressi fararstjóri
og bíður eftir að komast á reiðhjóhð
á flatlendinu í Hollandi.
-ELA