Dagblaðið Vísir - DV - 08.08.1992, Blaðsíða 20

20
LAUGARDAGUR 8. ÁGÚST 1992.
Robert Altman:
Geri mín bestu verk á milli
kvikmynda sem almenningur sér
liggur eftir hann fjöldi kvikmynda,
allar athyglisverðar, en misgóðar,
sumar að vísu frábærar. Engin
mynda Altmans hefur samt náð
þeirri hylli sem MASH naut á sín-
um tíma. Að vísu náði eitt meist-
araverka Altmans, Nashville,
mynd orðið hefur klassísk með ár-
unum, mikilli aðsókn og The Play-
er stefnir einnig í mikla aðsókn en
yfirleitt hefur ekki verið góð að-
sókn að myndum hans og má þar x
kannski segja að sé um að kenna
frumleika Altmans sem kvik-
myndagerðarmanns og því mikla
sjáifstæði sem hann hefur tileinkað
sér. Altman hefur aldrei legið á
skoðunum sínum á Hollywood og
er The Player að hluta til uppgjör
hans við glingurborgina.
í fyrmefndu viðtali segir hann
meðal annars að það sé ekki skrifað
um þaö í Hollywobd þegar fyrir-
tæki Paul Newman (salöt og mat-
aroliur) skili 54 milljónum dollara
í hagnað, hagnað sem allur fer í
góðgerðarmálefni. Aftur á móti eru
blöðin þar uppfuU af fréttum um
ótrúlegan gróða manna eins og
Steve Ross, Michael Eisner og ann-
arra kvikmyndajöfra, en það séu
menn sem láta ekki krónu af hendi
nema að sjá einhvern gróöa og eru
orðnir svo gegnsýrðir að gróði hef-
ur enga sérstaka merkingu fyrir
þá lengur vegna þess að þeir kunni
ekki að eyða peningum lengur. Og
um andrúmsloftið í HoUywwod
segir Altman að það sé nákvæm-
lega eins og andrúmsloftið sem lýst
er í The Player, þvingað af hræðslu.
„AUir sem ráða einhverju í HoUy-
wood séu eingöngu í þessum
bransa vegna eiginhagsmuna og
þar sé sýndarmennskan er hvergi
meiri. „Sjálfsagt hefur aUtaf verið
sjónarmiðiö í HoUywood að græða
sem mest,“ segir Altman, „en áður
fyrr var kvikmynd gerð þannig að
handrit var skrifað, oft í kringum
vinsælan leikara, góður leikstjóri
fenginn, myndin gerð og síðan
reynt aö selja myndina. í dag hefur
þetta snúist við. Nú er fyrst reynt
að selja kvikmyndina, síðan er
reynt að gera þá kvikmynd sem
þegar hefur verið seld.“
Og Altman heldur áfram: „Þegar
ég hafði lokið við að gera The Play-
er aftók ég með öUu að hún yrði
markaðssett fyrirfram, en það
vUdu stóru fyrirtækin gera sem
voru að bjóðast tíl að dreifa mynd-
inni. Þetta gerði þaö að verkum að
tvö fyrirtæki hættu við að bjóða í
hana og önnur gerðu lægri tilboð
en eUa. Núna sjá sjálfsagt aUir eftir
að hafa ekki boðið hærra.“
Þess má geta að um dreifingu í
Bandaríkjunum sér FineLine Feat-
ure sem er deUd innan New Line
Cinmema sem meðal annars dreifði
My Own Idaho.
Um sjálfan sig í dag segir Robert
Altman: „Þaö sem ég kann að gera
eru kvikmyndir. Ég hef átt því láni
að fagna að geta lifað á þessu starfi
og á að baki hetri og árangursrík-
ari feril en flestir aðrir í þessari
grein. Ég hef gert nærri fjörutíu
kvikmyndir og auk þess leikstýrt
leikritum og óperum. Sumar
mynda minna hafa hlotið góða að-
sókn, aðrar mjög góða dóma. Kvik-
myndir mínar eru kennsluefni í
kvikmyndaskólum og nærri áUar
mínar kvikmyndir eru sýndar enn
þann dag í dag einhvers staðar í
heiminum. Auðvitað hef ég einnig
lent í mUdum vandræðum en ávaUt
komið aftur og bestu verk mín tel ég
einmitt vera gerð á milii þeirra kvik-
myndasemalmenningursér.“ -HK
Ef það er einhver kvikmyndaleik-
stjóri vestan hafs sem farið hefur
eigin leiðir án afskipta stóru fyrir-
tækjanna þá er það Robert Altman
sem nokkrum sinnum hefur verið
afskrifaður en ávaUt komið aftur
og aftur fram á sjónarsviðið. Nú er
hann enn á ný á hvers manns vör-
um eftir að alUr sem einn hafa hrif-
ist af nýjustu kvikmynd hans, The
Player, sem sýnd hefur verið við
góða aðsókn um aUan heim að und-
anfomu og hafa fáar kvikmyndir
verið jafn mikið í umræöunni und-
anfarin misseri. Og þótt The Player
hafi ekki fengið gullpálmann í Can-
nes í vor vom flestir á því að hún
hefði verið besta kvikmyndin sem
þar var sýnd.
íslenskir kvikmyndaáhugamenn
fá að sjá myndina í Regnboganum
í haust og um sama leyti kemur
bókin, sem myndin er gerð eftir,
út á íslensku undir heitinu LeUc-
maðurinn og mun myndin einnig
fá það nafn hér á landi.
The Player íjaUar mn háttsettan
starfsmann hjá kvikmyndafyrir-
tæki, GrifTin MiU, sem leikinn er
af Tim Robbins. Hann er ófyrirleit-
inn og kemst upp með ýmislegt sem
öðram myndi verða hegnt fyrir.
Robert Altman ásamt Tim Robbins sem leikur aðalhlutverkið i The Play-
er.
Kvikmyndir
Hilmar Karlsson
unni, breytingar sem hæfa kvik-
myndaforminu: „Skáldsagan er
notuð í myndina, frekar en að
myndin sé gerð eftir skáldsög-
unni.“ Þá hefur það auglýst mynd-
ina upp að margra frægar Holly-
woodstjörnur tóku að sér að leika
sjálfar sig í atriðum í myndinni og
þykir sú ráðstöfun sérlega vel
heppnuð. Og sýnir það best þá virð-
hafði hann misst áhugann á frek-
ara námi. Hann hóf því störf við
skriftir fyrir blöö og útvarp. Það
leiddi síðan til ýmissa starfa við
heimUdarkvikmyndir. 1957 leik-
stýrir hann síðan fyrstu kvikmynd
sinni, The Delinquents, sem gerð
var fyrir Utinn pening og er flestum
gleymd í dag. Altman skrifaði
handritið, leUcstýrði og framleiddi
myndina.
Það Uðu þrettán ár þar til hann
leikstýrði sinni næstu leiknu
mynd. í miUitíðinni vann hann við
að leikstýra sjónvarpsleikritum og
gerði heinúldarmyndir fyrir sjón-
í veisluatriði í The Player situr þekkt fólk I Hollywoood við öll borð. Hér
má sjá fremstan Nick Nolte.
Tim Robbins leikur Griffin Mills, framapotara í kvikmyndaheiminum.
ingu sem Altman nýtur, að allir
sem hann leitaði tU vom til í að
koma fram, meðal annars er í
myndinni veisluatriði þar sem
þekkt fólk í HoUywood situr við öU
borð.
Altmanhefur
komið og farið
Robert Altman fæddist 20. febrú-
ar 1925 í Kansas City. Hann gekk í
Missouri háskóla og hóf nám í raf-
magnstæknifræði en lauk aldrei
prófi. Síðari heimsstyrjöldin kom í
veg fyrir þaö en hann gerðist þar
flugmaður. Þegar herþjónustu lauk
varp og leikstýrði einnig ýmsum
sjónvarpsseríum. 1970verðurheld-
ur betur breyting á hans högum,
þegar hann leikstýrir kvikmynd,
sem að margra dómi er ein besta
gamanmynd allra tíma. Það var
auövitað MASH sem vann tíl fjölda
verðlauna og fékk meðal annars
guUpálmann í Cannes. Þar komu
fyrst fram á sjónarsviðið tveir leik-
arar sem áttu eftir að gera garðinn
frægan, EUiot Gould og Donald
Sutherland. Síöar var gerð geysi-
vinsæl sjónvarpssería eftir mynd-
inni.
AUt frá því MASH kom fram hef-
ur Altman unnið hörðum höndum
við sjálfstæða kvikmyndagerð og
Hefur persónan vakið mikið umtal
og þykir Altman lýsa vel í mynd-
inni andrúmsloftinu í HoUywoood
í dag og hvemig kaupin á eyrinni
gerast.
Önnur aðalpersóna myndarinnar
er hin íslenska June Gudmunds-
dottir sem breska leikkonan Greta
Scacchi leUcur. í viðtaU við FUm
Comment fyrir stuttu setti Altman
spumingamerki við uppruna hinn-
ar ísköldu Gudmundsdottur þegar
hann sagði aö hún væri íslensk, eöa
er hún það? Og í sömu málsgrein
talar harm um að hann hefði aldrei
getaö hugsað sér bandaríska leik-
konu leUca persónuna. Hann hafi
veriö fyrst með hugann viö ung-
verska eða pólska leikkonu en
fannst enski framburðurinn henta
best hlutverkinu.
Þess má geta að í bókinni er June
aUs ekki íslensk, heldur amerísk
og heitir þar June Mercator. Er það
nokkuð merkilegt, þegar haft er í
huga að handritshöfundur mynd-
arinnar er Michael Tolkin sem
einnig er höfundur skáldsögunnar.
Það verður að Uta svo á að þama
hafi Robert Altman sjálfur haft þau
áhrif að gera persónuna utanað-
komandi.
Það er ekki aðeins að The Player
þyki afburða góð kvUcmynd og
skemmtileg, heldur hefur sögu-
þráðurinn sem er mjög óvenjuleg-
Breska leikkonan Greta Scacchi
leikur hina íslensku June Gud-
mundsdottir sem er annað aðal-
hlutverkið í The Player.
ur vakið mikla athygU og á ömgg-
lega eftir að koma væntanlegum
áhorfendum á óvart.
Altman segir að vissulega hafi
verið gerðar breytingar á skáldsög-