Dagblaðið Vísir - DV - 05.06.1993, Qupperneq 10

10
LAUGARDAGUR 5. JÚNl 1993
t
- rætt við Albert Haraldsson, skipstjóra í Chile
Nýja áhöfnin á Elínu sem nú heitir Friosur VII og siglir Gott hol af merluza komið um borö í Karlsefni á miðun
áleiðis til Chile um helgina. um í Kyrrahafi.
„Mig langaði að prófa eitthvað
nýtt. Ég hafði verið á togurunum
héma heima í mörg ár og fannst
ástandið alltaf vera á niðurleið. Það
hlaut að vera eitthvað skárra aö hafa.
Ég hafði samband við Icecon í Chile
en það fyrirtæki hafði tekið við
Karlsefni þegar hann var seldur út.
Á sama tíma og ég er að kanna þetta
kemur Grandi inn í dæmið og ég fór
út á hans vegum,“ segir Albert Har-
aldsson, skipstjóri í Chile.
Sem stendur er hann eini íslenski
skipstjórinn í Chile en von er á fleiri.
Albert er skipstjóri á Friosur IV sem
áður var íslenski togarinn Karlsefni.
Undanfarið hafa nokkrir chileskir
sjómenn verið hérlendis og um helg-
ina fara þeir áleiðis heim á togaran-
um Elínu Þorbjarnardóttur sem nú
heitir Friosur VII. „Ég var að vona
að þeir fengju að upplifa íslenskan
sjómannadag því þeir þekkja ekkert
slíkt." Sjálfur fór Albert til Chile á
miövikudag eftir hafa dvaliö á ís-
landi í þijár vikur.
„Það er mjög gott að vera í Chile.
Sumarið er helmingi lengra en hér
og veturinn er mildari en rigningar-
samur,“ segir Albert. Hann bjó 1
Chacabugo, en þaðan eru skipin gerð
út, fyrstu mánuðina meðan hann var
að -ná tökum á spænskunni en býr
nú í Puerto Montt. Þegar togarinn
kemur í land ekur Albert 70 km upp
í í Andesfjöllin og flýgur frá litlu
þorpi í fjöllunum. Flugferðin tekur
eina klukkustund. I Chacabugo er
bara höfn og fólkið sem vinnur við
íiskinn býr í Port Aisén.
Langt á miðin
„Öll veiðarfæri um borð eru frá
Hampiðjunni. í raun erum við að
flytja út íslenska þekkingu og
vinnu," segir hann. Um borð eru
26-30 menn en á sambærilegu skipi
hérlendis eru aðeins 15-18 í áhöfn.
Fjórir menn eru brúnni, einn chil-
eskur flotaskipstjóri, fyrsti og annar
stýrimaður og AJbert sem fiskiskip-
stjóri. Fyrsti stýrimaður leysir hann
af við veiðarnar.
„Skipstjórinn gerir ekki neitt ann-
að en að stýra. Þegar herinn er búinn
aö munstra pappírana og gefa okkur
leyfi til brottfarar segi ég skipstjór-
anu hvert ég vil fara. Stysti tíminn á
miðin er þrettán tímar á þrettán
mílna ferð. Þetta eru eintómir kanal-
ar inn í land til og frá höfninni."
Fiskað með túlk
Albert hefur verið í Chile síðan í
mars á síðasta ári. Hann talar
spænsku ágætlega enda talar enginn
um borð ensku.
„í byijun var ég með túlk í hverri
veiðiferð. Þetta var allt saman hálf-
afkáralegt í fyrstu. Ég vissi ekkert
hvert ég átti að fara og þekkti ekki
einu sinni fiskana. Ég skildi ekkert
í því þegar ég hífði ágætis hol fór
minnst af fiskinum í lest en megnið
út aftur. Aflinn var að mestu merluza
de cola sem þeir hirtu ekki einu
sinni. Núna erum viö að byija að
fiska cola sem Coldwater ætlar að
selja,“ segir Albert. Verðmætasta
tegundin er merluza australis sem
er haus- og sporðskorinn á Spánar-
markað fyrir mjög gott verð.
Föst laun og hlut
Albert fær fóst laun líkt og trygg-
ingu og fær síðan prósentur af hverju
tonni sem fiskast. Hlutfallið er hærra
af ódýrari fisktegundum en lægra af
dýrari tegundum. Eftir fimmtíu daga
á sjó að löndunardögum meðtöldum
fær hann tólf daga frí á þriðjungi af
fostum launum. Einu sinni á ári er
3ja vikna sumarfrí á föstu laununum
og meðaltali af fiskiríi síðustu þijá
mánuði á undan.
„Ég hef ágætt út úr þessu og þarf
ekki að kvarta. Verðlagið í Chile er
líka 5-10 sinnum lægra en hér og hér
er einna lægst verðlag í Suður-
Ameríku," segir Albert. „Það er alltaf
erfitt að vera útlendingur í ókunnu
landi og mikið spáð í það sem maður
gerir. í Chile er frjáls markaður og
verðlagning á öllum hlutum og fyrst
borgaði ég alltof hátt verð fyrir hlut-
ina. Núna kann ég þetta og samþykki
ekki hvaða verð sem er.“
Stéttaskipt-
ing um borð
íslenskir togarasjómenn eru ekki
vanir stéttaskiptingu um borð en
slíkt tíðkast í Chile. Yfirmenn hafa
sérstakan matsal og matreiðslumann
fyrir sig. Albert segist ekki fara eftir
þessum reglum og blanda jafnt geði
við undirmenn sem yfirmenn.
Albert segir að sjólagið í Kyrrahaf-
inu sé allt annað en íslenskir sjó-
menn eiga að venjast. Sextíu metra
skip hafi aðeins eina öldu undir en
hér við land séu þær tvær til þrjár.
Af þessum sökum sé erfiðara að
draga því skipið er að streða upp og
niður brekkur. í fimm, sex vindstig-
um tekur Karlsefni fram yfir sig á
toginu en slíkt myndi aldrei gerast
hér, segir hann. Hann telur þó hvorki
Karlsefni né Elínu of litil skip til
veiða í Kyrrahafi heldur þurfi að
venjast sjólaginu.
íslenska á miðunum
Albert verður þrítugur á þessu ári.
Hann er ógiftur en á einn son sem
býr hér. „Ég hefði ekki fariö með fjöl-
skyldu til Chile, allavega ekki til aö
byija með. Ég vissi hvar landiö var á
korti en ekkert meira. Þegar ég kom
út var Ragnar Ragnarsson skipstjóri f
þar fyrir og var mér innan handar
þegar ég byijaði," segir Albert. Ragn-
ar var skotinn tíl bana af chileskum
manni í janúar síðastiiðnum.
„Þegar við Ragnar vorum saman á
miöunum töluðum við saman á ís-
lensku og enginn vissi hvað viö vor-
um að fiska. Þeim innfæddu voru
ekki hrifnir af því hvað okkur gekk
vel. íslenskir sjómenn er miklu harð-
ari sjósóknarar en þeir chilesku. Ef
veiði hefur verið dræm í nokkra daga
vilja þeir bara gefast upp en við erum
vanir að beijast til síðasta títts."
Albert er fæddur og uppalinn í
Stykkishólmi. Sem bam sótti hann
grásleppumiðin með afa sínum.
Fimmtán ára byijaði hann með bróð-
ur sínum, Hlöðveri Haraldssyni, á
togaranum Guðmundi í Tungu frá
Patreksfirði og fylgdi síðan stóra
bróður yfir á Hólmadrang. Eftir að
Albert lauk skipstjómarprófi var
hann skipstjóri og stýrimaöur í tvö
ár á Runólfi frá Grindavík og fór
þaöan aftur á Hólmadrang. Aðeins
rúmlega tvítugur var hann orðinn
fyrsti stýrimaður og skipstjóri.
„í Chile finnst mönnum ég vera
með mikla reynslu miðaö við aldur.
Togaramennskan þar er ekki nema
átta ára gömul. En það var frekar
hér heima sem talað var um að ég
væri of ungur sem skipstjóri."
Saknar sonarins
Aöspuröur segist Albert ætla að
setjast að í Chile. Hann hefur þegar
fest kaup á 5000 m2 lóð og ætíar að
byggja sér glæsilegt hús að hættí
Chilebúa. Enn sem komið er hefur
fjölskylda Alberts ekki heimsótt
hann í Chile en það stendur til bóta
um næstu jól en þá er sumar þar um
slóöir. Hann saknar íjölskyldu sinn-
ar og þá sérstaklega sonarins unga.
Hann sýnir blaðamanni nýjar mynd-
ir sem teknar voru af þeim feðgum
fyrir nokkrum dögum og greinilegt
að hann er stoltur af stráknum.
„Þrátt fyrir allt ætla ég að búa í
Chile næstu árin. Ég get ekki séð aö
það bíði manns tækifæri hér heima.
Aflinn dregst saman og skipunum
fækkar. Það er ólíkt betra aö toga á
stuttbuxum og bol átta mánuöi árs-
ins en að berjast á Halanum í
ískulda," segir Albert Haraldsson,
skipstjóriíChile. -JJ