Dagur - 17.12.1956, Síða 31

JÓLABLAÐ DAGS
31
tíma missa. Hún varð að vera kom-
in í sumarklæðin sín, áður en hún
færi að verpa. En það nrun vera
nær samtímis, að kvenfuglinn sé
búinn að skipta unr lit, þegar fjall-
drapinn er allaufgaður. Virðist svo
senr að þessi viðarteguiid og kven-
rjúpan séu sköpuð hvort fyrir ann-
að. ihessi fagra, ilnrandi viðarteg-
und geymir vel allt þáð, sem leita
viil skjóis undir þéttunr greinunr
lrennar, og ekkert óvinarauga á láði
né loí'ti getur séð rjúpuna gegnunr
þær. Það eru aðeins lrin næmu þef-
færi refsins og kattarins, sem geta
snuðrað lrana uppi.
Eg hef aldrei séð það sjálfur né
lreyrt þess getið, fyrr en cg las það í
greirr Njáls Friðbjarnarsonar, að
rjúpur lrefðu það til að yerpa í mýr-
um. Hef eg spurt unr þetta ýmsa
menn, senr dvalið hafa lengi í sveit,
eins og eg, og segjast þeir ekki liafa
heyrt þess gctið, enda væru þá felu-
iitirnir hennar fremur lítils virði,
ætti hún svo eftir alla sína fyrirhöfn
að verpa á berangri. En þetta nrun
eiga að vera eitt einkennið þess, að
rjúpan sé tekin að gerast eittlivað
rugluð í kollinum!
Að vísu finna nrenn alloft rjúpu-
lrreiður, en þá venjulega á þann
hátt, að gengið er fram á lrana, og
nrunar oft litlu, að stigið sé of-
an á allt sanran. — Rjúpan liggur
þrjár vikur á, áður en ungar konra
úr eggjunum. Hafði eg oft ganran
af að sjá ungana, er þcir voru ný-
konrnir úr eggjunum, og live nróð-
irin hugsaði vel um, að vcrma þá.
En Jreir voru óðara lrískir og spræk-
ir og kærðu sig ekkert unr að vera í
lrreiðrinu, því að Jrar var skurnið
alltaf eftir. Held eg að varla Irafi
komið fyrir, að fúlegg sæist liggja
eftir í lrreiðri, því að meðan rjúpan
lá á, gætti hún Jress vandlega að láta
ekkert egg \ erða útundan.
Að átta dögum liðnunr voru ung-
arnir orðnir færir unr að lyfta sér
og l'ljúga stuttan spöl, en Jrcinr
hætti til að kollsteypast, um leið og
þeir settust, Jrví að enn vantaði
stélið.
Þegar leið á túnasláttinn fóru
rjúpurnar að koma heinr ;i tún, en
komu Jró venjulegaSt ekki fyrr en
fólk var hætt vinnu, og allt var orð-
ið kyrrt og hljótt. Sáust Jrær þá
konra ofan úr brekkunum og heinr
á túnið. Væri bjart veður, létu Jrær
sem allra minnst á sér bera, og var
senr skriðu þær nærri nreð jörðinni.
Þar sem ég var snúningadrengurum
Jressar mundir, var eg oft seint á
ferðinni á kvöldin. Gckk eg þá til
Jreirra, því að Jrær voru orðnar svo
gæfar af daglegri umgengni allt
vorið, að lrægt var að fylgjast með
Jreim og sjá, el tir lrverju Jrær sóttust
mest. En Jrað var aðallega kornsúr-
an, senr virtist vera Jreirra uppá-
haldsréttur. Ýmislegt fleira átu þær
af túngrösum, og er faxapunturinn
tók að verða fulljrroska, sóttust Jrær
mikið eftir fræinu.
Aldrei voru Jró rjúpurnar lengi á
beit á Jressum tíma sólarhringsins,
Jrví að það var annað, sem Jrær sótt-
ust mjög eftir, en Jrað var að fá sofa
í ilmandi töðunni. Eftir að Jrær
hirfðu bragðað á túngrösunum eins
og þær lysti, fóru Jrær að athuga
drílurnar. Valdi þá hver fjölskylda
sér drílu, og væru Jrær svo lágar, að
ungarnir gætu skriðið upp á koll-
inn á þeim, hreiðraði móðirin sig
Jrar og breiddi út vængina, svo að
allir ungarnir gætu komist í skjcrl.
Þetta gekk aftur erfiðara lyrir
Jreiin, Jregar sett hafði verið í sæti.
Flaug þá móðirin upp á sátuna og
reyndi að lokka ungana upp til sín.
Flugu þeir þá upp í hliðar sátunn-
ar, en ultu niður aftur, er Jreir kom-
ust ekki nógu liátt. Hélt þessu
áfram, unz þeir voru orðnir svo
þreyttir ,að Jreir gáfust alveg ujrjr.
Varð Jrá marnrna Jreirra að fara ofan
til þeirra. Krafsaði hún jrá dálítið
hey úr sátunni og bjó Jrarna mjúkt
ból handa Jreim. Og að Jrví loknu
skriðu ungarnir þar undir lreita
vængi móður sinnar.
Eg fór alltaf sæll og glaður lieim,
Jregar eg var búinn að sjá hve mikla
umhyggju rjújrurnóðirin bar fyrir
ungunum sínum, meðan þeir voru
smáir. Aldrei kom það fyrir, að Jrær
færu í kálgarðinn okkar.
Skemmdir á gróðri af völdum
rjúpna hygg eg að ekki geti talizt,
Jrint Jrær liafi einstaka sinnum
bragðað á káli í görðum bænda. En
sumir menn eru þannig gerðir, að
þeir býsnast yfir smámunum, er
þeir vilja koma sínum málum á
framfæri.
Haust a fjöllum.
Þannig leið sumarið lijá þessunr
kyrrlátu fuglum. En um Jrað bil
sem ungarnir eru að verða lullvaxn-
ir, hverfur rjúpan af láglendinu,
Jrví að Jrá er þess ekki langt að bíða,
að Vetur Kóngur komi aðvífandi
og setji hvítu húfurnar sínar á
fjallahnjúkana. En Jrangað má cng-
in rjújra koma í sumarklæðum.
Þótt fjöll séu alveg snjólaus á
haustin, getur rjúpan haldið sig svo
hátt til I jalla, að illmögulegt sé fyr-
ir veiðimenn að sækja Jrangað.
Kjósa Jrví flestir að láta hana í friði
að sinni.
En nú skulum við bregða okkur
GuÖni Sigurðsson.