Þjóðviljinn - 24.12.1975, Blaðsíða 45

Jölablaö 1975 — ÞJÓÐVILJINN — StÐA 45
Einu sinni var litill loðnufiskur
sem bjó með loðnumömmu,
loðnupabba og löðnubróður niðri i
dimmbláum sjónum, Þau bjuggu
i gjótu og umhverfis hana var
garður sem i uxu kórallar, sæfifl-
ar og sætré. Loönubræörunum
fannst gaman aö leika sér i garð-
inum. Þeir fóru i eltingarleiki,
feluleiki og stundum þóttust þeir
vera i frumskógunum aö elta ljón
og tigrisdýr. Þarna lifði loðnufjöl-
skyldan i sátt og samlyndi við
sjálfa sig og umhverfi.
Dag einn varð eldri loðnubróð-
irinn veikur og þurfti að liggja i
rúminu. Litla loðnufisknum
leiddist og fannst ekkert gaman
að leika sér aleinn i garðinum.
Hann langaði aö synda út fyrir og
athuga hvaö væri bak við stóra
dularfulla fjallið sem sást i
fjarska. Hann fór inn til mömmu
sinnar sem var að sjóða átu til
miðdegisveröar og spurði: Elsku
mamma. Má ég ekki rétt skreppa
og kikja bak við stóra fjallið?
En mamma hans sagði: Ég er
margoft búin aö segja þér að það
er hættulegt að synda upp á fjall-
iö, hvaö þá aö fara bak við það.
bað er tómt mál aö tala um þetta.
Faröu nú út og leiktu þér greyið
mitt. Litla loðnufiskinum fannst
leiðinlegt að mega ekki fara og
athuga hvaö væri handan fjalls-
ins. Hann var forvitinn Iftill
loönufiskur og langaði að kanna
stóra sjóinn sem hann bjó i. Fýld-
ur synti hann uppi stærsta tréð i
garöinum og lagðist á sinn vana
staö. Þaðan gat hann séð um all-
an garðinn en sjálfur sást hann
ekki.
Hvað ætli sé svo sem gaman að
lifa allt sitt lif i þessum garði,
sagði hann við sjálfan sig. Var lif-
ið þá bara garðurinn sem hann
lék sér i, gjótan sem hann bjó i og
fæðan sem hann át dag hvern?
Bara ég væri orðinn stór loönu-
fiskur einsog hann pabbi, þá gæti
ég synt hvert sem ég vildi. Hann
lygndi aftur augunum og lét sig
dreyma. I draumnum var hann á
fleygiferð um dimmbláan sjóinn
og uppgötvaði ótal nýjar gjótur og
miklu stærri tré en það sem hann
lá.i.
En hvað ég hlakka til að verða
stór loönufiskur, andvarpaði
hann. bá kallaði mamma hans á
hann og sagði honum aö koma inn
og litli loðnufiskurinn kom aftur
til raunveruleikans. Hann varð
fúll i skapi, renndi sér niður úr
trénu og lét sig svifa inn um eld-
húsgluggann.
Hversu oft þarf ég aö segja þér
að gluggar eru ekki dyr og ég vil
ekki að þú komir inn um eldhús-
gluggann, sagði mamma hans.
Æ, vertu nú ekki að nudda þetta
i drengnum mamma, það tekur
þvi varla, sagði loðnupabbi. Við
skulum vera vinir siðustu dag-
ana.
Siðustu dagana, át litli loðnu-
fiskurinn upp eftir pabba sinum.
Erum við að flytja?
Nei ónei sagði loönupabbi. Æ
loönumamma segð þú stráknum
frá þessu. Ég ætla aö fá mér
blund þangaö til viö borðum.
Alltaf, alltaf, alltaf, sagði
loðnumamma. Þú gætir nú skræl-
að kræklinginn eða þeytt kóral-
kvoðuna einu sinni til tilbreyting-
ar.
En loðnupabbi heyrði ekkert.
Hann var kominn hálfa leið inni
loðnudraumalandiö.
Hvert eigum við að flytja,
spurði litli loðnufiskurinn.
Æ vinur, við erum ekkert að
flytja. sagði loönumamma. Við
pabbi þinn þurfum aö fara hand-
an stóra fjallsins.
Hvenær? spuröi litli loðnufisk-
urinn.
Bráðlega, svaraði loðnu-
mamma.
Af hvurju? spurði litli loðnu-
fiskurinn.
Af hvurju, endurtók loönu-
mamma. Ég veit það ekki vinur.
bað er bara svona og hefur alltaf
verið svona.
Svona hvernig, spurði litli
loönufiskurinn.
Spuröu hann pabba þinn, sagði
loðnumamma. Ég fer bara þegar
mér er sagt aö fara. Vertu nú
vænn og skrældu kræklinginn.
Litli loðnufiskurinn hófst handa
við aö skræla kræklinginn.
Hver býr bak við stóra fjallið,
spuröi litli loönufiskurinn.
Enginn, svaraði mamma hans.
Hvern ætlið þið þá að heim-
sækja, spurði litli loðnufiskurinn.
Engan , svaraði loðnumamma.
Viltu vekia pabba þinn og hann
LITLI LOÐNU- J^A T\
FISKURINN EÐA KAl T J
ER
^BARA
SVONA
bróöur þinn. Segöu þeim aö koma
og borða.
Þegar þau voru sest til borðs
sagði litli loönufiskurinn: Má ég
koma með ykkur bak við stóra
fjalliö?
Nei vinur, sagði loönupabbi.
Þegar þú ert búinn meö skólann
og gegna þinum skyldum viö
loðnuþjóöfélagið þá ferð þú bak
við fjallið.
Ég get alveg farið núna með
ykkur. Ég þarf ekkert að fara i
skóla, sagði litli loönufiskurinn.
Bjálfi ertu, sagöi loönubróðir-
inn sem var búinn aö vera i skóla i
fimm loðnuár.
Allir þurfa aö l'ara i skóla. Þú
getur aldrei orðið neitt ef þú ferð
ekki i skóla, sagöi loðnupabbi.
Allir verða að vera eitthvað. Þú
ert til trafala i loönuþjóöfélaginu
ef þú veröur ekkert.
Hvað er að verða eitthvað,
spurði litli loönufiskurinn.
Að verða eitthvað, sagði loönu-
pabbi. Tja, þaö er að vera svona
einsog ég. Nýtur þjóðfélagsþegn.
Skila sinu — vera til gagns
Hvað er að vera til gagns,
spurði litli loönufiskurinn.
Aö vera' til gagns er aö vera
eins og hann Sjáaldur á sautján.
Hann flytir inn frystikistur og
sjónvörp sem hann selur okkur,
sagði loðnupabbi.
Hvar fær hann frystivörp og
sjónkistur, spurði litli loðnufisk-
urinn. t landi þorskanna svaraði
loönupabbi. En þú flytur ekkert
inn, sagði litli loðnufiskurinn. Þú
ert aulabárður, sagði loðnubróö-
irinn sem var búinn að vera i
skóla i fimm loönuár.
Svona svona, sagði loðnu-
mamma. Lofaðu pabba þinum að
tala.
Nei vinur. Það geta ekki allir
flutt inn, sagöi loönupabbi. Ég
vinn.
Ég vinn mikið, miklu meira en
Sjáaldur á sautján.
Af hvurju vinnur þú miklu
meira en hann? spuröi litli loðnu-
fiskurinn.
Það er bara svona, sagöi loðnu-
pabbi. Það kostar svo mikiö að
Smásaga
eftir
Valdísi
Óskars-
dóttur
kaupa frystikistur og sjónvarp.
Getum við ekki lifað ef viö eig-
um ekki frystivarp og sjónkistur?
spurði litli loðnufiskurinn.
Allir aörir eiga frystikistur og
sjónvarp. Þess vegna veröum viö
lika að eiga það, sagði loönu-
mamma.
Fyrst pabbi vinnur hjá honum
Sjáaldri, sagði litli loönufiskur-
inn. \
Af hvurju gefurSjáaldur okkur
ekki frystivarp?
Feriegur sauður ertu, sagði
loönubróöirinn. Sjáaldur þarf að
borga þorskunum fullt af pening-
um fyrir frystikisturnar og sjón-
vörpin. Hann þarf llka aö fá vel
borgaö fyrir að vera svona góöur
að nenna að flytja inn vörurnar og
láta pabba fá vinnu.
Pabbi hans Lubba á fjórtán
hann vinnur lika hjá Sjáaldri,
samt á hann ekki sjónkistu og
frystivarp, sagöi litli loönufiskur-
inn.
Eg þoli ekki aö eiga svona
heimskingja fyrir bróður, stundi
loðnubróðirinn. Ég fæ höfuöverk.
Þaö heitir frystikista og sjónvarp
og pabbi hans Lubba á fjórtán er
letingi. Hann nennirekki aö vinna
nema fyrir brýnustu nauösynj-
um. Enda eiga þau enga frysti-
kistu né sjónvarp, varla almenni-
leg spariföt.
Hann á heldur enga frystikistu
né spariföt hann Hósi....byrjaöi
litli loðnufiskurinn.
Nefndu ekki þann ófögnuð á
nafn i minum húsum, þrumaði
loðnupabbi og lamdi i boröið svo
átan hoppaði á diskunum. Hósi
hefurekki látiö klippa sig né raka
siöan ég sá hann fyrst.
Hann er örugglega lúsugur,
sagöi loðnubróðirinn með yfir-
læti.
Svona svona, sagöi loönu-
mamma, Það mætti ef til vill
ræða þessi mál án æsingar.
Hann er bara fifl, alger auðnu-
leysingi, sagði loðnupabbi æstur.
Það á aö loka manninn inni meö
allt sitt kjaftæði um betra lif.
Hann ætti að tala meira um að
hafa augun opin og sjálfur er
hann ekkert fyrir hárlufsunum.
Hvernig i ósköpunum gætum við
haft það betra? Viö höfum næga
vinnu hjá Sjáaldri. Við megum
þakka fyrir að hafa þann sóma-
mann meöal okkar. Viö eigum að
lita upp til hans og taka hann okk-
ur til fyrirmyndar. Hann er mátt-
arstólpi loðnuþjóðfélagsins og
svo leyfir þessi bévitans Hósi sér
að segja að vinur okkar Sjáaldur
sé arðræningi og eigi að sitja inni
fyrir mannvonsku. Það er Hósi
sem a'tti aö sitja bakvið lás og slá.
Ég skil þetta ekki, sagði litli
loðnufiskurinn.
Þú skilur hvort eð er ekkert.
sagði loðnubróðirinn. scm var bú-
inn að vera i skóla i fimm loðnu-
ár.
Dagarnir liðu og sá timi
nálgaðist er litli loðnufiskurinn
færi i skölann. A meðan naut hann
þess að vera litli loðnufiskurinn.
Lék sér við loðnukrakkann i göt-
unni og lét sig engu skipta vanda-
mál þessa loðnuheims.
Siðla dags er hann kom heim
frá leik hitti hann á loðnubróðir-
inn úti garði. Loðnubróðirinn var
beygður á svip og litli loönufisk-
urinn spurði hvort hann væri
veikur? Nei, loðnubróðirinn var
ekki veikur. Hafði hann verið rek-
inn úr skólanum? Nei, loönubróö-
irinn hafði heldur ekki verið rek-
inn úr skólanum.
Þú ert sami fábjáninn, sagði
loðnubróðirinn. Veist ekkert, og
skilur ekkert.
Hvað á ég að skilja? spurði litli
loðnufiskurinn ráðvilltur.
Þau eru að fara. sagði loönu-
bróðirinn.
Hver eru að fara, spurði litli
loðnufiskurinn.
Mamma og pabbi, sagði loðnu-
bróöirinn.
Hvert? Hvenær? spurði litli
loðnufiskurinn.
Bak við stóra fjallið. Þangaö
sem við förum öll einhvern tima,
sagði loönubróðirinn.
Ég ætla að fara meö, sagði litli
loðnufiskurinn og synti eins hratt
og hann gat i áttina heim að gjót-
unni.
Þú færð ekki að fara með, þú
ert ekki fullorðinn. Það kemst
enginn með nema hann sé fullorö-
inn, hrópaði loönubróðirinn á eftir
honum.
Ég fer samt. hugsaði litli loðnu-
fiskurinn.
Þeir sem fara koma aldrei aft-
ur, hrópaði loönubróöirinn enn
hærra. Litli loðnufiskurinn heyrði
þaö ekki, hann sá heldur ekki tár-
in i augunum á loönubróöurnum.
Asinn var svo mikill á litla
loðnufiskinum að hann var næst-
um búinn að synda loönumömmu
um koll.
Er þaö satt? Erum viö aö fara?
A ég að fara i sparifötin og taka
með mér tannburstann? gusaðist
útúr litla loðnufiskinum.
Hvaö segir barniö, sagöi loðnu-
mamma.
Hann skilur þefta ekki, sagði
loðnupabbi. Þaö er bara ég og
loönumamma sem förum.
Ég fer lika, hugsaði litli loönu-
fiskurinn.
Viö erum að fara á miöin i upp-
gjörið, sagði loðnupabbi.
Er það veisla, spurði litli loðnu-
fiskurinn.
Nei, sagði loðnupabbi. Þar er
loðnulifið vegið og metiö.
Hvurnig þá, spurði litli loönu-
fiskurinn.
Það sem við höfum afrekað i
þessu loðnulifi er lagt á vogar-
skálar. Við erum vegin og metin
og flokkaðir niður eftir gæðum.
sagði loðnupabbi.
Nú, sagði litli loönufiskurinn og
andlitið varð að einu spurningar-
merki.
Já sjáðu til, sagði loðnupabbi.
Tökum sem dæmi Sjáald á sau-
tján. Hann er okkar bestur. Hann
er íeitastur og fallegastur og á
langmest af öllum. Hann er
hundrað prósent loðna. Hann fer i
hundrað prósent flokkinn sem er
langbesti flokkurinn. Ég, svo við
tökum annað dæmi, fer i næsta
flokk fyrir neðan Sjáald af þvi ég
á ekki alveg eins mikið og hann.
En þó er ég ekki téttvægur þvi ég
hef unnið vel fyrir Sjáald og á
frystikistu og sjónvarp.
Hvert fer pabbi hans Lubba á
fjórtán? spurði litli loðnufiskur-
inn.
Hann, sagði lopnupabbi. Hann
fer i flokkinn fyrir neðan mig.
Er hann ekki góð loðna? spurði
litli loðnufiskurinn.
Ekki nógu góð. sagði loðnu-
pabbi. Hann vill ekki vinna nógu
mikið og svo á hann heldur enga
frystikistu og ekkert sjónvarp.
látla loðnufiskinum varð hugs-
að til Hósa. Hvert færi.hann þá'’
Litli loðnufiskurinn þorði ekki að
spyrja, en það var einsog loðnu-
pabbi hefði lesið hugsanir litla
loðnufisksins þvi liann sagðí:
Auðnuleysingjar einsog Hósi fara
i lægsta ftokk. Svoleiðis álkur sem
halda að flokkunin byggist upp á
góðu nrannlifi. jafnrétti og
bræðralagi. Sjálfir vita þeir ekk-
ert hvað gott mannlif er. Þær
loðnur t'ara i loðnumjöl.
Litli loðnufiskurinn varð liugsi.
Svona hafði enginn talað við
hann áður. Var þetta allt saman
satt? Svo spurði hann: Hvernig
veistu þetta allt saman?
Hann Siáaldur sagði okkur
Framhald á næstu siðu