Dagblaðið Vísir - DV - 13.02.1996, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 13. FEBRÚAR 1996
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnariormaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT114,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjóm: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Major klúðraði málinu
Upphafsins að hruni hins torsótta friðarferils á Norð-
ur-írlandi er að leita hjá John Major, forsætisráðherra
Bretlands. Hann hafnaði 30. janúar niðurstöðu alþjóð-
legrar nefndar, sem 24. janúar síðastliðinn gaf út skýrslu
um, hvernig mætti stíga næsta skref í friðarátt.
Hin svonefnda Mitchell-nefnd hafði verið skipuð af
málsaðilum deilunnar til að koma friðarferlinum úr
sjálfheldu, sem hann var kominn í eftir nokkuð góðan ár-
angur í upphafi viðræðna ríkisstjórna Bretlands og ír-
lands. John Major átti sjálfur þátt í að skipa nefndina.
Alþjóðlega Mitchell-nefndin lagði til, að hnúturinn
yrði leystur með því að vinna tvö verk samhliða og sam-
tímis. Afvopnun skæruliða færi fram í áföngum, um leið
og viðræður héldu áfram um framtíð Norður-írlands.
Þetta álit kom fram í skýrslunni frá 24. janúar.
Með því að fara eftir niðurstöðu nefndarinnar gat
John Major orðið eins konar höfundur að endanlegri af-
greiðslu írlandsdeilunnar. í staðinn kom hann með til-
lögu um kosningar á Norður-írlandi, sem mundu festa
spennuna í sessi og framlengja pattstöðuna.
Málið hrökk auðvitað í harðan hnút við þetta hliðar-
skref Majors. Hann var harðlega fordæmdur af viðsemj-
endum sínum írlandsmegin við samningaborðið og gagn-
rýndur af öðrum ríkisstjórnum. Allt fór í bál og brand.
Virðist nú sem óöld sé að hefjast á nýjan leik.
Ástæðan fyrir skyndilegu og óvæntu hliðarskrefi
Majors er slæm staða hans í brezka þinginu og hörmu-
legar tölur í skoðanakönnunum. í hverjum aukakosning-
unum á fætur öðrum saxast á nauman meirihluta hans í
neðri deild þingsins, sem skiptir nú örfáum atkvæðum.
Til þess að koma í veg fyrir missi meirihluta og nýjar
kosningar í Bretlandi, sem Major vill fresta sem allra
lengst, þarf hann að fá stuðning þingmanna sambands-
sinna frá Norður-írlandi. Hann er orðinn gísl þeirra, af
því að hann er skammtímamaður að eðlisfari.
Við þetta bætist, að hann telur aukna hörku og óbil-
girni í meðferð mála Norður-íríands munu færa sér auk-
ið fylgi brezkra þjóðemissinna, þegar kosningar verða
óumflýjanlegar. Þannig selur hann friðinn fyrir persónu-
leg og flokkspólitísk skammtimasjónarmið sín.
Allt er þetta í undirmáls- og skammtímastíl Majors,
sem stingur mjög í stúf við fyrirrennarann, Margaret
Thatcher. Hann hefúr alltaf verið lítill karl, sem hefur
haft slæm áhrif á gang mála í Evrópu. Til dæmis á hann
mikinn þátt í klúðri Vesturlanda í Bosníu.
Major var leiðandi ríkisleiðtogi þeirrar evrópsku
stefnu að fara fram með japli, jamli og fuðri í málum
arfaríkja Júgóslavíu með þeim hryllilega árangri, sem
öllum er nú ljós, þegar Bandaríkjamenn hafa tekið
stjórnartaumana úr örvasa höndum leiðtoga Vestur-Evr-
ópu.
Svo forustulaus er þessi heimshluti orðinn, að varla
kemur upp sú ófriðarhætta innan landamæra Evrópu, að
Bandaríkin verði ekki að koma til skjalanna. Nýjasta
dæmið eru væringar Grikkja og Tyrkja á Eyjahafi.
Bandaríkin urðu líka að sinna írlandsdeilunni.
Sú deila er ofjarl Majors forsætisráðherra. Hans verð-
ur ekki minnzt í veraldarsögunni sem mannsins, sem
leysti hana. Hans verður ekki einu sinni minnzt í verald-
arsögunni sem mannsins, sem klúðraði lausn málsins.
Hans verður alls ekki minnzt í veraldarsögunni.
Major er skýrasta dæmið um pólitískt volæði Evrópu.
Hann stjórnar ekki, heldur-rekst um ólgusjó skoðana-
kannana með það eina markmið að tóra til næsta dags.
Jónas Kristjánsson
Þann 7. febr. sl. birtist grein í
DV eftir Glúm Jón Björnsson, for-
mann Heimdallar, þar sem hann
reynir hann að gera hugmyndir
okkar jafnaðarmanna um veiði-
leyfagjald tortryggilegar.
Það er rétt að þrátt fyrir marga
andófsmenn úr röðum sjáifstæð-
ismanna tókst að stýra afla-
markskerfinu farsæliega í höfn. f
hugum margra þeirra var afla-
markskerfið „óþolandi takmörk-
un á athafnafrelsi einstaklings-
ins“ og „algjörlega í andstöðu við
grundvallarskoðanir sjálfstæðis-
manna“.
Sú „bráðsnjalla" hugmynd að
skipta veiðiréttinum upp á miiii
allra landsmanna var ein sú allra
varhugaverðasta og var þó úr
ýmsu merkilegu að moða á þeim
tíma. Hún hefði skapað sjávarút-
veginum mikla óvissu. Árni Vil-
hjálmsson, prófessor og stjómar-
formaður Granda hf., sagði fyrir
„Eftir myndun nýrrar ríkisstjórnar er hugtakið frjálshyggja orðið jafn mik-
ið skammaryrði hjá Sjálfstæðisfiokknum og í Alþýðubandalaginu."
Veiðileyfagjaldið
og aflamarkskerfið
ári að sjávarútvegurinn gæti hugs-
að sér að greiða fyrir aðgang að
auðlindinni ef hann á móti fengi
langtímasamning um nýtingarrétt
því það væri forsenda skynsam-
legrar áætlanagerðar.
En svo er það þetta með eignar-
réttinn. Þar er Glúmur svolítið
óheppinn. „Eignarrétturinn" yfir
aflahlutdeildum er ekki stjórnar-
skrárvarinn og því annars konar
en eignarréttur á verslunarhús-
næði. „Eignarréttur" í aflamarks-
kerfinu er takmarkaður við nýt-
ingarrétt sem stjórnvöld geta aft-
urkallað árlega eins og lögin eru
nú. Frjálst framsal breytir ekki
öllu hér um. Nýtingin fer eftir
svipuðum lögmálum og nýting
annarra verðmæta í einkaeign.
Það er gott, því það skapar verð-
mæti, sem önnur hagskipan gerir
mun verr.
En aðalatriðið er að eigendur að
verslunarplássi í Kringlunni
þurftu annaðhvort að greiða fyrir
sitt pláss í upphafí eða greiða
mánaðarlega leigu fyrir aðstöð-
una. Þeir fengu ekkert ókeypis.
Samlíkingin með marxistana og
ríkiskrumluna er því útúrsnún-
ingur. Sama gildir um upphaflega
úthlutun aflahlutdeUda. Sú úthlut-
un var síðan rækilega leiðrétt af
stjórnvöldum, svo „dugmiklir"
einstaklingar, sem ekki höfðu
veiðirétt, kæmust í klúbbinn. Þeir
fengu aUt sitt ókeypis.
Öfugmæli sjálfstæðis-
manna
AUir flokkar eiga sína fortíð. Al-
þýðuflokkurinn þarf ekkert að
biðjast afsökunar á sinni. Á árun-
um fyrir-og eftir stríð voru sjónar-
mið takmarkaðs ríkisrekstrar víða
í hávegum höfð. Það gUti ekkert
síður fyrir Sjálfstæðisflokkinn.
Þar á bæ eru enn sterkir málsvar-
ar sem halda fast um óbreytt
ástand. Alþýðuflokkurinn velkist
hins vegar ekki í vafa um þetta
lengur. Sumir flokkar eldast ein-
Kjallarinn
Þröstur Ólafsson
hagfræðingur
flokksins, er í mikiUi andstöðu við
ríkjandi landbúnaðarstefnu.
Því miður hefur frjálslyndis-
armi Sjálfstæðisflokksins verið
drekkt í súrri sláturtunnu austur
á Nesjum. Eftir þá aftöku hafa
engar frjálslyndar skoðanir verið
tU umræðu innan þess flokks eða
átt þar upp á pallborðið - því er nú
verr.
Eftir myndun nýrrar ríkis-
stjórnar er hugtakið frjálshyggja
orðið jafn mikið skammaryrði hjá
Sjálfstæðisflokknum og í Alþýðu-
bandalaginu.
Veiðileyfagjaldsígildi er
komið
Veiðileyfagjald er skynsamleg
efnahagsleg aðgerð tU að vega upp
á móti ójafnri samkeppnisaðstöðu
*Það er satt að segja orðið stutt í öfugmæl
in þegar Jóni Baldvin Hannibalssyni er
núið um nasir að hann sé einhver forhert-
ur ríkisrekstrarpostuli.“
faldlega betur en aðrir. Þeir
standa ekki í stað heldur læra af
reynslunni.
Það er satt að segja orðið stutt í
öfugmælin þegar Jóni Baldvin
Hannibalssyni er núið um nasir
að hann sé einhver forhertur rík-
isrekstrarpostuli. Mörgu má nú
reyna að klína á hann en þetta er
nú það síðasta sem venjulegu fólki
dytti í hug. Það er ekki langt síðan
nafntogaður sjálfstæðismaður
kaUaði hann frjálshyggjumann.
Það er stutt öfganna á miUi.
Að reyna að nudda Alþýðu-
Uokknum upp úr landbúnaðar-
sukkinu er nýjasta málsvöm sjálf-
stæðismanna við vaxandi andúð
eigin flokksmanna á þessu hrika-
lega eyöslukerfi. Sæmilega frjáls-
lynt og réttsýnt fólk víða í þjóðfé-
laginu, einnig innan Sjálfstæðis-
þeirra útflútningsgreina sem ekki
byggja á ókeypis auðlindagrunni
auk þess að vera réttlætismál.
Andvirði gjaldsins mun vonandi
ganga tU ríkissjóðs. Honum veitir
ekki af. '
Ef ég vUdi vera eins ósvífinn í
málflutningi og Glúmur hlyti ég
að fuUyrða að Friðrik Sophusson
hefði safnað meiri skuldum en
aðrir fjármálaráðherrar. Hægt
væri að reikna út mörg talnaleg,
„glæsileg" met, þótt þó séu efnis-
lega röng eða taki ekki tiUit til að-
stæðna.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur þeg-
ar samþykkt vísi að veiði-
leyfagjaldi með samþykkt laga um
þróunargjald sjávarútvegsins. Af
þeirri braut verður ekki snúið.
Menn geta hins vegar streist á
móti og frestað næsta skrefi um
Skoðanir annarra
Ofurvald Davíðs
„Vandræðagangur sjálfstæðismanna vegna mögu-
legs forsetaframboðs Davíðs Oddssonar er að verða
almennt aðhlátursefni. Nú liggur fyrir, að lands-
fundi flokksins verður frestað fram á haust tU þess
að Davíð Oddsson fái meira svigrúm vegna forseta-
kosninganna. En þótt kjörtímabU núverandi forystu
sé lengt um helming með þessum hætti þorir enginn
að æmta eða skræmta: slíkt ofurvald hefur Davíð
Oddsson á undirmönnum sínum í Sjálfstæðisflokkn-
um.“
Úr forystugrein Alþýðublaðsins 9. febrúar.
Rangar forsendur
„Hvers vegna ætti Landlæknisembættið að blanda
sér í „hápólitíska" umræðu um fjármál? Ástæðan er
sú að ég tel forsendur niðurskurðar i heUbrigðis-
þjónustu vera rangar, þ.e. að við rekum hér dýrt
heUbrigðiskerfi. Niðurstöður koma iUa niður á fólki
er þarfnast bráöaþjónustu og ekki síður á fólki sem
ekki getur séð sér farborða vegna líkamlegrar og
andlegrar veikiunar."
Ólafur Ólafsson í Mbl. 9. febrúar.
í handjárn
„Stjórnarflokkarnir og atvinnurekendur vUja
koma gerð kjarasamninga í miðstýrðan farveg og
innleiða í lög hvemig félög launafólks megi stunda
atkvæðagreiðslur um samninga og boða tU vinnu-
deilna. Almennar viðræður um heppUeg vinnubrögð
í kjaraviöræðum hafa snúist upp í tilraun stjórn-
valda og atvinnurekenda tU að handjárna verkalýðs-
hreyfinguna. Þarf frekar vitnanna við?“
Úr forystugrein Vikublaðsins 9. febrúar.