Dagblaðið Vísir - DV - 05.03.1996, Blaðsíða 23

ÞRIÐJUDAGUR 5. MARS 1996
Fréttir
Hæstaréttardómararnir fimm sem dæmdu í Geirfinnsmálinu. Fá dæmi er að finna í íslandssögunni um rannsókn og réttarhöld sem spönnuðu jafn langan tíma - rúm fjögur ár.
<
i
i
I
i
sagt annað en að mér fmnst sú saga
ósennileg. Mér finnst það þótt ég
geti ekkert um hana fullyrt. Játn-
ingarnar eru hins vegar algjör
markleysa enda var miklu meira
játað en þörf var á fyrir sakfelling-
ar. Kristján Viðar játaði á sig fleiri
morð en í Guðmundar- og Geir-
fínnsmálinu. Hann áttf einnig að
hafa ráðið Færeyingi bana. Þarna
voru líka óviðkomandi menn til-
nefndir - þetta var endalaust rugl. Á
endanum vinsuðu rannsóknaraðilar
það úr sem hentaði þeim,“ sagði
Hlynur Þór.
Fundum ekkert
á Geirfinn
John Hill var einn af þeim lög-
reglumönnum í Keflavík sem rann-
sökuðu hvarf Geirfinns - tæpum
tveimur árum áður en fjórmenning-
amir voru handteknir:
„Við vorum með rannsókn á
hvarfmu. Síðan fjaraði það út sem
óupplýst mál. Ég var Hauki Guð-
mundssyni til liðs, hann var minn
yfirmaður, og Valtýr Sigurðsson
var fulltrúi sýslumanns.
„Það kom aldrei neitt upp í okkar
rannsókn sem tengdi Geirfinn við
eitt eða neitt misjafnt. Við grand-
skoðuðum allan hans feril og yfir-
heyrðum vinnufélaga. Hann virtist
óskaplega sómakær maður og
stundaði sína vinnu vel. Það eina
sem var vitað var að Geirfinnur
hafði ætlað að hitta einhvern mann
kvöldið sem hann hvarf. En við
komum aldrei nálægt málinu gagn-
vart þessum fjórmenningum sem
komu fram tæpum tveimur árum
síðar. Þá var kallað eftir öllum
gögnum hér,“ sagði John. Hann
kvað það vera mjög af hinu góða ef
málið yrði endurupptekið.
Fyrrum Gestapómaður
í rannsókn á Islandi?
„Það var vafasamt af dómsmála-
ráðherra að sækja gamlan nasista-
foringja í þetta mál. Schútz byrjaði
á Ítalíu að yfirheyra ítalska skæru-
liða og var á stríðsárunum í þjón-
ustu hjá Gestapó á Ítalíu," sagði
Guðjón Skarphéðinsson, einn sak-
borninganna úr Geirfinnsmálinu.
Hann hefur verið búsettur í Dan-
mörku en hefur nú verið kosinn
sóknarprestur á Staðastað á Snæ-
fellsnesi þar sem hann byrjar brátt
að þjóna.
„Ég hafði engan áhuga á að lesa
hæstaréttardóminn í Geirfinnsmál-
inu,“ segir Guðjón. „Mér var alltaf
fullkunnugt um það fyrir fram
hvernig hann yrði. Ætiunin var
aldrei að taka mark á því sem sak-
bomingar sögðu - þeirra frásagnir
skiptu engu máli. Það var því tíma-
eyðsla að lesa forsendurnar yfir.
Minn framburður var ekki sjálf-
stæður heldur passaði hann inn í
hjá hinum. Ég þurfti ekkert að segja
heldur einungis að taka undir - að
þetta gæti hafa verið svona eða
hinsegin," sagði Guðjón.
Guðjón segir að fyrir sér sé mál-
inu lokið með dóminum og afplánun
á sínum tíma. Hann segir að Sævar
hafi hringt í sig að jafnaði einu
sinni á ári: „Ég verð að segja Sæv-
ari til hróss að hann er ótrúlega
duglegur og harðvítugur í þessum
slag.“
Um það að hann hafi dregið játn-
ingu sína til baka í nýlegu viðtali í
þættinum Þriðji maðurinn hjá RÚV,
sagði Guðjón:
„Ég hef ekki dregið játningu til
baka enda hef ég aldrei haft til þess
lögfræðilegt svigrúm. Núna finnst
mönnum þetta merkilegt, það hefur
enginn spurt mig að þessu. Frétta-
stofa Útvarpsins virðist hafa sett
þetta svona fram. Ég hef hins vegar
sagt þetta allan tímann. Hitt er svo
annað mál hvort aðrir segja að ég
hafi verið að draga til baka,“ sagði
Guðjón.
Mig vantaði
fjarvistarsönnun
- Guðjón, var farið illa með þig í
fangelsinu?
„Nei, ég var ekki píndur til sagna.
Mér var hins vegar sagt hvers kon-
ar þjóðþrifamál það væri að fá mál-
ið uppýst."
- Hver var afstaða þín til sakar-
efnanna þegar lögreglan spurði þig?
„Af minni hálfu var þessu tekið
fjarri fyrstu 10-12 dagana. Síðan lin-
aðist maður einhvern veginn í ein-
angruninni. Ég hafði enga fjarvist-
arsönnun enda voru liðin tvö ár frá
hinum meinta atburði og allt heldur
óljóst.“
- Þekktir þú Geirfinn?
„Ég hitti Geirfinn aldrei, ekki
veit ég til þess. Ég kannast ekki við
það meira en hver annar blaðales-
andi. Við vitum ekki hvað varð um
manninn og heldur ekki Hæstirétt-
ur. Það var ekki einu sinni hægt að
leggja fram dánarvottorð. Ég gekk
einhvern veginn inn í þessa sögu og
síðan var ekki hægt að draga í land.
Að minu mati heldur dómurinn
ekki vatni. Þetta voru bara getgátur
með sögum og slúðri," sagði Guð-
jón.
Vorum farin að
blátrúa vitleysunni
Guðjón segir að frásögn sem Karl
Schútz kynnti á sögufrægum blaða-
mannafundi, þegar málið taldist
upplýst, sé allt önnur en sú sem sak-
borningarnir greindu frá.
„Við vorum með allt aðra sögu í
undirrétti. Síðan kom önnur saga
sem saksóknari lagði fyrir Hæsta-
rétt. Ég efast um að nokkurt okkar
hafi séð Geirfinn. Get þó ekki svar-
að fyrir aðra.
Mér finnst það lykta einkennilega
að fjölskyldufaðir úr Keflavik hafi
verið að bjóða strákum úr Reykja-
vík bílfarm af sprútti og stefna síð-
an sæg af fólki til sín til að ná í það.
Hvað ætiuðu þeir að gera við öll
þessi ósköp af sprútti? Ég átti að
hafa ekið bílnum en síðan var ekki
gerð minnsta tilraun til að sanna
hvaðan hann kom eða hvort sá á
honum og svo framvegis. Mér
fannst þetta skondin saga. Þetta var
raunar eins og í Guðmundarmálinu
þar sem menn áttu að hafa farið
með plastpoka út um allar þorpa-
grundir. Þessu vorum við farin að
blátrúa."
Hef ekki séð
Kristán Viðar
Eins og fyrr segir kvartar Guðjón
ekki undan meðferðinni í einangr-
unarvistinni en segir að öðru máli
kunni að gegna um Sævar og Kristj-
án Viðar.
„Það var taugaóstyrkt fólk sem
hafði gæslu með höndum. Ég kann-
aðist lítillega við Sævar en Kristján
Viðar hef ég ekki séð.
- Fórst þú í hina meintu for tti
Keflavíkur með Sævari, Kristjáni og
Erlu?
„Það held ég ekki, ég man ekki
eftir neinni Keflavíkurferð. Þetta
var eins og sá sjúklegi þankagangur
sem tröllríður þessari þjóð þegar
hún kemst í galdrabrennuhúmor-
inn. Það er ekki hægt að ferðast
með lík í marga klukkutíma og vita
svo ekki hvar þau eru. Þar er ég al-
veg gersamlega svarlaus. Ég hef
ekki hugmynd um hvar Geirfinnur
er, ekki frekar en drengirnir sem
hurfu á Suðurnesjum í fyrravor,"
sagði Guðjón Skarphéðinsson.
Hver verður framvinda
Geirfinnsmálsins nú?
Ragnar Aðalsteinsson hæstarétt-
arlögmaður sagði í samtali við DV
að vissulega væri hann eingöngu
með mál og beiðni Sævars Ciesi-
elskis um endurupptöku. Hann vildi
ekkert fullyrða um hvort mál hinna
yrðu einnig tekin upp. Hins vegar
má ljóst vera að í máli þar sem
a.m.k. fjórir eru sakfelldir fyrir eins
eða sams konar brot er erfitt að
ímynda sér endurupptekinn mála-
rekstur án allra málsaðtia. Þessi at-
riði eiga þó öll eftir að skýrast og
vissulega er ekkert hægt að fullyrða
um þau að svo stöddu.
Fyrir rúmu ári sótti Sævar um
endurupptöku á málinu og sam-
kvæmt reglum ber ríkissaksóknara
að veita umsögn um beiðnina áður
en Hæstiréttur tekur afstöðu. Hall-
varður Einvarðsson ríkissaksókn-
ari var vanhæfur í málinu vegna
þess að hann kom sjálfur að rann-
sókn Geirfinnsmálsins á sínum
tíma. Ragnar Hall var þá skipaður
umsagnaraðtii en hann ákvað síðan
eftir skoðun á málinu að mæla ekki
með endurupptöku. í kjölfar þess
ákvað Hæstiréttur hins vegar að
gefa Sævari kost á aðstoð löglærðs
talsmanns við að koma endurupp-
tökubeiðninni á framfæri.
Ragnar Aðalsteinsson var valinn
til þess starfa og þegar hann hefur
lokið sinni gagnaöflun og skoðun
mun Hæstiréttur meta hvort ný
gögn muni geta breytt niðurstöðu
dómsins. Það sem er tti athugunar
er hvort brotið hafi verið á rétti sak-
bornings meðan á málsmeðferð stóð
á lögreglu- og dómsstigi.
- En geta ný gögn orðið til þess að
löngu dæmt mál verði tekið upp að
nýju?
„Já, já, við erum með eigin reglur
og það er enn frekar kveðið á um
þetta í alþjóðlegum sáttmálum. Það
má einnig geta þess að mannrétt-
indanefnd Sameinuðu þjóðanna hef-
ur gert athugasemdir við það þegar
íslenskir dómstólar hafa verið með ,
ólöglega fengin sönnunargögn, sam-
anber yfirheyrsluaðferðir," sagði
Ragnar.
Ragnar segist munu leggja fram
ný gögn en of snemmt sé að greina
frá því hver þau verða. Hann bend-
ir þó á að fyrir löngu sé fram kom-
ið viðtal við Hlyn fangavörð og
margir muni eftir Morgunblaðs-
grein séra Jóns Bjarmans.
„Erla og Guðjón segja einnig í
viðtölum að framburðir þeirra sem
á var byggt séu ekki réttir. Síðan er
margt annað sem ég vti ekki tala
mikið um núna. Það er langt í að ég
skili og mikið verk að ná tökum á
flókinni málsmeðferð og raða sam-
an. Það geta líka komið fram ný
sönnunargögn. Varðandi það hvern-
ig framburður í Geirfinnsmálinu
var fenginn fram sagði Ragnar að
sér hefði verið sagt að svokallaðir
Klúbbmenn, sem sátu saklausir í
gæsluvarðhaldi í Geirfinnsmálinu,
hafi verið að því komnir að játa.
„Það hlýtur að vera rosalegur þrýst-
ingur og mikill léttir að játa, sér-
staklega út frá kaþólska sjónarmið-
inu,“ sagði Ragnar og átti við Karl
Schútz.
Hér er í stuttu máli það sem fram
undan er í Geirfinnsmálinu:
„Þegar Ragnar lýkur sínum at-
hugunum gerir hann grein fyrir
þeim þréflega. Taki Hæstiréttur nei-
kvæða afstöðu mun málinu annað
hvort ljúka á því stigi eða að fleiri
gagna verður aflað og reynt aftur.
Taki dómurinn jákvæða afstöðu
mun saksóknara verða falið að
leggja málið fyrir að nýju. Þá þarf
að sanna ákæruatriðin upp á nýtt.
Dæmt í Guðmundar- og Geirfinnsmálum 3. október 1977. Frá vinstri sjást
dómararnir Ármann Kristinsson, Gunnlaugur Briem og Haraldur Henrysson.
Dráttarbrautin í Keflavík þar sem Geirfinni átti að hafa verið ráðinn bani.