Dagblaðið Vísir - DV - 01.06.1996, Qupperneq 14

14
LAUGARDAGUR 1. JÚNÍ 1996 J3'V
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: (SAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Mælt með auðmannafæði
Holur hljómur er í góðviljaðri herferð nokkurra sam-
taka og stofnana fyrir aukinni neyzlu grænmetis. Fyrir-
staðan er nefnilega ekki lengur óbeit almennings á
grænmeti, heldur ofurtollar stjórnmálaflokkanna, sem
halda fólki frá neyzlu þessa nauðsynlega fæðuflokks.
Tollaheimildum landbúnaðarráðuneytisins hefur ver-
ið beitt til hins ýtrasta af ráðherrunum Halldóri Blöndal
og Guðmundi Bjarnasyni, sem telja sig vera í vinnu hjá
þröngum sérhagsmunum og víla ekki fyrir sér að ráðast
gegn heilsufari allrar þjóðarinnar í því skyni.
Tollarnir koma harðast niður á vandaðri grænmetis-
framleiðslu, sem er tiltölulega dýr í innkaupi, þótt hún
sé á því stigi ódýrari en ýmsir aðrir fæðuflokkar, sem
við notum of mikið af. Verðtollurinn leggst á innkaups-
verðið og hækkar vöruna út fyrir allan þjófabálk.
Lífrænt ræktað grænmeti er sá hluti þessa mikilvæga
fæðuflokks, sem líklegast er, að sé laus við ýmis aukefni,
sem allt of mikið eru notuð sums staðar í erlendum land-
búnaði. í verzlunum hér á landi er kílóverð lífræns
grænmetis á bilinu frá 500 i 1000 krónur.
Almenningur telur sig ekki hafa ráð á að kaupa holl-
ustuvöru á þessu verði. Því má vinsamlega benda hinum
góðviljuðu samtökum og stofnunum á að snúa sér til
stjórnmálaflokka þjóðarinnar, hinna raunverulegu
ábyrgðaraðila rangs mataræðis þjóðarinnar.
Afleiðing verðstefnunnar, sem áður var rekin af Hall-
dóri Blöndal og nú af Guðmundi Bjarnasyni, er sú, að
nærri eingöngu er flutt inn allra ódýrasta grænmetið,
það sem ræktað er með mestri notkun vaxtaraukandi
aukefna. Þetta óholla grænmeti fyllir búðirnar.
Það er ábyrðgarhluti góðviljaðra samtaka og stofnana
að hvetja til neyzlu á vöru, sem verður til með gífurlegri
notkun eiturefna af ýmsu tagi. Miklu nær væri fyrir
þessa aðila að beita áhrifamætti sínum til lækkunar
verðs á hollu grænmeti úr eðlilegri ræktun, helzt líf-
rænni.
Góðviljaða fólkið, sem skrifað hefur greinar í blöð um
nauðsyn þess, að við aukum grænmetisneyzlu okkar upp
í svonefnda fimm skammta á dag, virðist búa við veru-
leika, sem peningalítill almenningur þekkir ekki, eða þá
að það lítur framhjá misjafnri hollustu grænmetis.
Þegar verð venjulegrar papriku fer yfir 1000 krónur á
kílóið og eðlilega ræktaðrar papriku enn hærra, er
miklu nær fyrir þetta góðviljaða fólk að fara í mótmæla-
göngur, mótmælasetur og mótmælaskrif gegn glæpaiðju
landbúnaðarráðuneytisins og stjórnmálaflokkanna allra.
Með því að stýra neyzlu almennings annars vegar frá
vönduðu grænmeti til óvandaðs grænmetis og hins veg-
ar frá grænmeti til ofnotaðra fæðutegunda eru ráðuneyt-
ið og flokkamir að skaða heilsu þjóðarinnar. Verðstýr-
ing yfirvalda er ekkert annað en glæpur gegn þjóðinni.
Afleiðing skelfilegrar verðstefnu er, að við borðum
lakara grænmeti og minna af grænmeti en nokkur önn-
ur þjóð á Vesturlöndum og erum lengst þessara þjóða frá
því að ná þeirri hlutdeild grænmetis, sem mælt er með
af hálfu fjölþjóðlegra heilbrigðisstofnana.
í þessari stöðu væri skynsamlegast, að áhugasamtök
um heilsufar tækju saman höndum við áhugasamtök um
efnahag fólks, svo sem neytendasamtök, um að beina
þrýstingi sínum að þjóðhættulegum stjórnmálaflokkum,
þingmönnum þeirra, ráðherrum og embættismönnum.
Herferð áhugasamtakanna er ekki raunhæf, meðan
hún lætur í friði hina raunverulegu orsakavalda, sem
hafa gert hollustuvöru að auðmannafæði.
Jónas Kristjánsson
Kosning forsætisráðherra
jók óvissuna
Kjör 120 þingmanna á Knesset,
löggjafarsamkomu ísraels, fer
fram eftir ströngustu hlutalls-
reglu. Flokkur þarf ekki nema
einn og einn fjórða af hundraði at-
kvæða til að fá mann kjörinn. Af
hefur hlotist mikill flokkafjöldi
sem gert hefur stjórnarmyndanir
langdregnar og ýtt undir skað-
vænleg hrossakaup þegar stóru
flokkarnir keppa um liðsinni
hinna smærri til að koma saman
þingmeirihluta.
í von um að greiða fyrir skil-
virkari stjórnarmyndunum var
ákveðið að taka upp sérstakt þjóð-
kjör forsætisráðherraefnis sam-
fara þingkosningum. Sú breyting
kom í fyrsta skipti til fram-
kvæmda í kosningunum á mið-
vikudag.
Ekki eru horfur á að þessi frum-
raun forsætisráðherrakjörs beri
þann árangur sem að var stefnt.
Kemur þar einkum tvennt til.
Annars vegar er atkvæðamunur
forsætisráðherraefna svo naumur
að bíða verður eftir talningu utan-
kjörfundaratkvæða til að úrslit
séu ótvíræð. Hins vegar hafa stóru
flokkarnir, sem tefla fram forsæt-
isráöherraefnum, báðir tapað
þingsætum en smáflokkar eflst og
þeim Qölgað.
Benjamin Netanjahu, merkis-
beri Likudbandalags hægri
flokka, hafði þegar síðast fréttist
rúm 20.000 atkvæði umfram
Shimon Peres, forsætisráðherra
og foringja Verkamannaflokksins,
í forsætisráðherrakosningunni.
Og Likud virðist aðeins hafa
hreppt 31 þingsæti, rúman helm-
ing þess þingstyrks sem þarf til að
mynda meirihlutastjórn.
Gert er ráð fyrir að meirihluti
Netanjahu vaxi frekar en rýrni
við talningu utankjörfundarat-
kvæða. Gangi það eftir hefur hann
hálfan annan mánuð til að koma
saman samsteypustjórn.
Eðlilegt er að forusta Likud
snúi sér fyrst til flokka strangtrú-
aðra gyðinga, en þeir eru innbyrð-
is sundurþykkir og keppa sín í
milli um ijárveitingar til trúar-
skóla og annarrar safnaðarstarf-
semi. Þar að auki nægir þing-
styrkur þeirra ekki til að mynda
þingmeirihluta með Likud.
Því þykir sýnt að Netanjahu
snúi sér jafnframt til nýs flokks
innflytjenda frá fyrrum Sovétríkj-
um sem horfur eru á að komi að
sjö þingmönnum. Sá flokkur er
óskrifað blað í ísraelskum stjórn-
málum og ríkir óvissa um afstöðu
hans til þess máls sem einkum
skilur að Likud og Verkamanna-
flokkinn, fiðargerðar við Palest-
ínumenn og arabaríki.
Peres og menn hans börðust
fyrir umboði til að halda áfram
friðarferlinu sem hófst með Ósló-
arsamkomulaginu við Frelsissam-
tök Palestíumanna. Netanjahu dró
Erlend tíðindi
Magnús Torfi Ólafsson
í kosningabaráttunni verulega úr
andstöðu Likud við þá áfanga sem
þegar hafa náðst, svo sem sjálf-
stjórn Palestínumanna á takmörk-
uðum svæðum og friðarsamning
við Jórdan en hamraði því meira
á að hér eftir yrði ísraelskum ör-
yggishagsmunum fylgt fastar eftir
en Peres hafði gert.
Likud aftekur að stofnað verði
sjálfstætt ríki Palestínumanna,
hvað þá heldur að þeir fái nokkra
hlutdeild i Jerúsalem. Flokkurinn
útilokar að skila Golanhæðum til
Sýrlands. Þá áskilur hann sér rétt
til að hefja á ný landnám gyðinga
á herteknum svæðum.
Óvíst er hve mikils fylgis þessi
stefnumál Likud hvert um sig
njóta hjá þeim meirihluta sem
virðist hafa myndast um að fela
Netanjahu stjórnarforustu. Það
sem einkum aflaði honum fylgis
var almenn skirskotun til öryggis-
sjónarmiða í kjölfar sprengjutil-
ræða palestínskra andstæðinga
friðargerðar sem urðu sex tugum
ísraelskra vegfarenda að bana á
útmánuðum í vetur.
Shimon Peres hefur tekið þátt í
ísraelskum stjórnmálum frá stofn-
un ríkisins og hann er ekki líkleg-
ur til að sitja auðum höndum
meðan keppinauturinn reynir að
koma saman þingmeirihluta. Líði
hálfur annar mánuður án þess að
Netanjahu takist það færist stjórn-
armyndunarumboðið að öllu öðru
óbreyttu til foringja Verkamanna-
flokksins.
Óvissan í ísraelskum stjórnmál-
um hefur því ágerst fremur en
eyðst við fyrstu kosningar þar
sem kjósendur velja sér forsætis-
ráðherraefni í beinni kosningu.
Og fráhvarf frá friðargerðarstefnu
fyrri stjórnar getur haft afdrifa-
ríkar afleiðingar, með áhrifum
sem kann að gæta langt út fyrir
löndin sem i hlut eiga.
Benjamin Netanjahu, merkisberi Likudbandalags hægri flokka, hafði
betur í keppninni við Shimon Peres, forsætisráðherra og foringja Verka-
mannaflokksins, í forsætisráðherrakosningunni.
skoðanir annarra
I Embættismenn klúðra
„Ný skýrsla, sem Jyllands-Posten skýrði frá í
| gær, afhjúpar hvemig Danir hafa klúðrað of mörg-
j um málum innan Evrópusambandsins af því að
I embættismenn eru of illa undirbúnir fyrir verkefn-
| in. Þetta misræmi er afleiðing menntunarinnar sem
menn fá í háskólum og æðri menntastofnunum. Það
kemur einnig til af því að embættismennirnir hafa
: ekki sett sig nægilega vel inn í leikreglur ESB sem
I gerir þeim erfitt um vik að fá sitt fram við samn-
j ingaboröið."
Úr forustugrein Jyllands-Posten 29. maí.
Margt hangir á spýtunni
„Það er ástæða til að vona að þetta vopnahlé (í
I Tsjetsjeníu) kunni að verða langvarandi. Jeltsín
I samþykkti í fyrsta sinn að hitta leiðtoga Tsjetsjena
; augliti til auglitis. Jandarbijev ferðaðist til Kremlar
• til að komast að samkomulagi. Orðstír beggja
manna veltur á samningi þessum. En það er líka
fleira sem hangir á spýtunni fyrir Jeltsín: Mögu-
leikar hans á að ná endurkjöri þann 16. júní. Hann
hafði viðurkennt að litlar líkur væru á aö hann
gæti sigrað frambjóðanda kommúnista ef stríðið
geisaði enn á kjördag."
Úr forustugrein Washington Post 30. maí.
Clinton ekki ákærður
„Talsmenn Hvíta hússins hafa haldið því fram í
marga mánuði að jafnvel sektardómar (í Whitewa-
ter-málinu) eins og þeir sem féllu á þriðjudag gætu
ekki bendlað Clinton forseta við ólöglegt athæfi.
Enn er hægt að fullyrða það. Saksóknarinn gerði
það lýðum ljóst að forsetinn væri ekki ákærður fyr-
ir eitt né neitt.“
Úr forustugrein New York Times 30. maí.