Dagblaðið Vísir - DV - 14.11.1998, Blaðsíða 15

LAUGARDAGUR 14. NÓVEMBER 1998
15
Þegar ég var ráöinn ritstjóri DV
þótti mörgum sem allir aðilar máls-
ins tækju fullmikla áhættu. Hin
íhaldssamari öfl töldu sig þrátt fyr-
ir Jónas eiga pólitískan eignarrétt
að blaðinu. Ýmsir þóttust líka
greina djúpt samsæri þar sem eig-
endur blaðsins hefðu ákveðið að
beita DV leynt eða ljóst til stuðn-
ings Reykjavíkurlistanum í borgar-
stjómarkosningunum sem þá vora
framundan.
Á vinstri vængnum virtist einnig
sem margir álitu blaðið í túnfæti
Sjáifstæðisflokksins og ég legði
sjálfan mig í hættu með því
að gerast „framlenging á
armi íhaldsins" einsog
Mörður Árnason, ís-
lenskufræðingur og
vinur til margra ára,
orðaði það við mig.
Ráðningin var
nægilega umdeild til
að verða umræðu-
efni í öðrum miðlum.
Um hana var fjallað í
þáttum ljósvakans og
hún var harðlega for-
dæmd í tímaritum, m.a.
í kjarnyrtum leiðara
eins þeirra. Morgunblaðið
birti ritstjórnargrein þar
sem staðhæft var að ekki væri
hægt að treysta skoðana-
könnunum DV um fylg-
ið í Reykjavík útaf
mægðum
með miklum sóma. Það varð aldrei
tilefni mikillar gagnrýni frá hægri.
í aðdraganda borgarstjórnarkosn-
inganna birtist á annan tug greina
og bréfa í fjölmiðlum, þar á meðal
DV, þar sem því var haldið fram að
ég misbeitti ritstjóravaldi mínu til
að hygla svilkonu minni, Ingibjörgu
Sólrúnu, og Reykjavíkurlistanum.
Árni Sigfússon, borgarstjóraefni
Sjálfstæðisflokksins, gat þessa opin-
berlega. Þegar hann sat fyrir svör-
um DV í vikunni fyrir kosningam-
ar var afstaða hans
mildari. Af
orðum
h a n s
mátti
máli Hrannars B. Amarssonar og
Helga Hjörvar. Á DV einsog alla
aðra fjölmiðla barst stöðugur
straumur af gögnum sem áttu að
sýna fram á meint misferli af þeirra
hálfu.
í upphafi lutu þau gögn aðeins að
fjárhagslegum erfiðleikum fyrirtæk-
is sem þeir höfðu stofnað þegar þeir
voru um tvítugt. Fyrirtækið hafði
gert nauðasamninga og stóð í skil-
um. Það var ritstjórnarleg ákvörð-
un, sem ég átti meðal annars þátt í,
að það eitt og sér verðskuldaði ekki
sérstaka umfjöllun þó fyrirtæki á
vegum tveggja ungra manna hefði
lent í hremmingum sem þeir hefðu
samið sig út úr með samþykki
lánardrottna. Hún grundaðist á því
viðhorfi að það sé ekki pólitísk
misgjörð að hafa lent í fjárhags-
legum þrengingum. Fyrirtæki
annars frambjóðanda á vegum
annars flokks í öðru sveitarfélagi
hafði lent í svipuðum erfiðleikum.
Það hafði einnig gert nauðasamn-
inga og staðið í skilum. Því var
sömuleiðis haldið að DV að skrifa
um það mál. Það var ekki gert.
Bæði málin fengu sömu meðhöndl-
un. Sama virtust aðrir fjöl-
miðlar gera.
Tök DV á þessu máli ollu einnig
harðri gagnrýni af hálfu ýmissa
sem tengdust Reykjavíkurlistanum.
Þau ollu líka vinslitum mínum og
gamalla baráttufélaga, sem töldu
blaðið mjög ósanngjarnt í garð þess-
ara tveggja ungu manna, einkum
þessu tilviki eru það lesendur DV.
Ef blaði er misbeitt kemur það aug-
ljóslega niður á gæðum þess sem
vöru. Þeir sem sáu skrattann skrifa
gegnum nýjan ritstjóra DV spáðu
þessvegna fækkun lesenda blaðsins.
í vikunni var birt fjölmiðlakönn-
unin sem Félagsvísindastofnun
gerði. Hún sýndi eftirfarandi: Á síð-
ustu tólf mánuðum hefur lesendum
DV fjölgað meðan lesendum Morg-
unblaðsins hefur fækkað. Blaðið
hefur aukið útbreiðslu sína með-
al ungra lesenda, neytenda
framtíðarinnar, meðan önnur
blöð hafa tapað ungum lesend-
um. í krafti klassískrar rök-
fræði kemur fyrir að Hannes
Hólmsteinn slampast á réttar
niðurstöður á röngum forsend-
um. En jafnvel hann gæti ekki
haldið því fram andspænis
þessum staðreyndum að póli-
tísk misbeiting ritstjóra DV
hafi fælt lesendur frá blaðinu.
umbótastefna
is vegar ekki að vera
jafnaðarmaður þegar ég
varð ritstjóri. Þær
skoðanir sem ég
birti í leiðurum
DV eru mínar
eigin skoð-
anir og
þ æ r
grund-
a s t

mÍSjm . § -
Makt miðlanna
ritstjórans og borgarstjórans í
Reykjavík. Sú staðhæfing var að
sönnu dregin til baka, enda talaði
blaðið sjálft fyrir nákvæmni sinni:
Engin könnun var jafnnálægt úrslit-
um kosninganna í Reykjavík og
könmm DV.
Pólitískar mægðir
Ritstjóratign mín leiddi til að
kunningi minn Hannes Hólmsteinn
Gissurarson, sem ég hef stundum
kallað besta áróðursmann vinstri
vængsins, fékk pólitískt þrá-
hyggjukast sem hann er ekki kom-
inn úr ennþá. Honum fannst það
vont að þingmaður jafnaðarmanna
skyldi allt í einu orðinn ritstjóri á
blaði á borð við DV. Sýnu verra
þótti honum þó að ritstjórinn væri
giftur mágkonu borgarstjórans í
Reykjavík, sem hann er líka með á
heilanum. Sumstaðar telja menn
ranglega að kynhneigð eigi að ráða
hvort menn megi gegna vissum
embættum. Hannes er hins vegar
eini maðurinn sem telur að röng
eiginkona útiloki menn frá
mannréttindum á borð við
atvinnufrelsi.
í pólitískri umræðu helgar til-
gangurinn oft meðalið. í þessu íra-
fári horfðu gagnrýnendur frá hægri
jafnan framhjá að ekki eru nema
örfá ár síðan ágætur þingmaður
Sjálfstæðisflokksins var ritstjóri DV
ráða að hann teldi ekki fréttaskrif
blaðamanna seld undir þá sök, held-
ur ritstjómargreinar blaðsins.
Mörður sagði að skrif drengja-
sveitar Hannesar hefðu bjargað
pólitísku mannorði mínu. Meðan ég
væri ásakaður um að stýra sigur-
sælli kosningabaráttu Reykjavíkur-
listans frá ritstjómarskrifstofu DV
þyrfti ég ekki að hafa áhyggjur af að
pólitísk þyngd mín á vinstri kantin-
um færi þverrandi!
Mál Hrannars
Dæmin sem nefnd voru til að
staðfesta þessa skoðun voru einkum
tvö. Það var gagnrýnt að fyrirsögn á
forsíðu sem vísaði á ofangreind
svör Árna Sigfússonar hefði verið
fremur neikvæð í hans garð. Hún
hljóðaði svona: „Pólitísk framtíð
undir.“ Á hinn bóginn hefði fyrir-
sögnin á sams konar grein Ingi-
bjargar Sólrúnar verið sterk fyrir
hana: „Ófrægingarherferð Sjálf-
stæðisflokks.“ Öðrum þótti dæmi
helsti langsótt til að vera sönnun
um stórfellt pólitískt samsæri gegn
Sjálfstæðisflokknum. En hér réð
auðvitað mat fréttastjóra þó formleg
ábyrgð væri ritstjóra einsog á öllu
sem í DV birtist.
Sömuleiðis var það harðlega
gagnrýnt af fylgismönnum Sjálf-
stæðisflokksins hvemig DV tók á
Össur Skarpháðinsson
ritstjóri
Þegar upplýsingar bárust um
fleiri fyrirtæki sem tengdust um-
ræddum frambjóðendum Reykjavík-
urlistans og vora í erfiðleikum eða
höfðu orðið gjaldþrota taldi DV að
málið horfði ööruvisi við og tók
málið tO umfjöllunar. Aðrir fjöl-
miðlar, þar á meðal Morgunblaðið,
voru á sama tíma mun varfæmari í
skrifum um það.
Hrannars. Á öllum stigum þessa
máls voru hins vegar lagðar ná-
kvæmlega sömu ritsfjómarlegu for-
sendurnar til grundvallar umfjöllun
blaðsins og það beitir á önnur skrif
sín.
Mér þykir að sönnu vænt um
svilkonu mína borgarstjórann og
monta mig stundum af því að hafa
útvegað henni eiginmann. Það
breytir því ekki að hún hefur ekki
farið varhluta af bragðnum brandi
DV. Nýlegar fréttir blaðsins af laun-
um hennar fyrir fundarsetu í hafn-
arnefnd og afskipti af vinveitinga-
leyfi KR benda ekki til að mægðir
séu skjól fyrir óvægnu aðhaldi af
hálfu blaðsins.
Dómarar
Það er hins vegar eðlilegt álita-
efni hvort menn sem eru virkir í
stjórnmálum, svo sem aiþingis-
menn, eigi að vera ritsfjórar blaða.
Sú hætta er fyrir hendi að þeir mis-
noti aðstöðu sina til að þjóna eigin
pólitísku skoðunum. í þessu efni
reynir ekki síst á dómgreind ein-
staklingsins sem um ræðir.
DV er ekki opinber stofnun held-
ur einkafyrirtæki. Eigendurnir
ráða sjálfir hvaða áhættu þeir taka
með ráðningum ritstjóra. Einu dóm-
ararnir sem máli skipta um ágæti
þeirrar ákvörðunar era þeir sem
kaupa vöruna sem þeir framleiða. I
að sjálfsögðu af lífsviðhorfi mínu.
Útgefendur blaðsins vissu allt um
þær þegar þeir buðu mér starfið.
Það kann jafhvel að vera að þeir
hafi talið þær endurspegla viðhorf
þess hóps sem daglega les blaðið.
í leiðurum mínum hef ég aftur og
aftur hamrað á nauðsyn veiði-
leyfagjalds, talað fyrir Evrópusam-
bandinu, reifað nauðsyn þess að er-
lendu fiármagni verði hleypt í fisk-
vinnsluna, boðað aukið frelsi í inn-
flutningi á landbúnaðarvörum, ráð-
ist gegn virkjunargleði stjórnvalda
og skammað þau fyrir kolranga
stefnu í málefnum hálendisins.
Ég lít á mig sem frjálslyndan um-
bótamann, sem vill auka frjálsræði
á öllum sviðum þjóðlifsins samhliða
því að viðhalda því velferðarneti
sem hefur einkennt íslenskt samfé-
lag síðustu áratugi. Þessi viðhorf
má sameiginlega flokka sem frjáls-
lynda umbótastefnu. Þau er að
sönnu hægt að finna í stefnu ýmissa
stjórnmálaflokka, ekki síst Álþýðu-
flokksins. En eitt eiga þau sam-
merkt: Þau hafa gengið einsog rauð-
ur þráður í gegnum ritstjómarskrif
DV frá upphafi. DV er frjálslynt um-
bótablað sem beitir sérhvert stjóm-
vald óvægnu aðhaldi.
Ég geri ekki ráð fyrir að það
breytist meðan núverandi eigendur
era til staðar.