Dagblaðið Vísir - DV - 14.11.1998, Blaðsíða 18

LAUGARDAGUR 14. NÓVEMBER 1998 .
i8 frygarðshornið
*★ V: ---------
Löstum ekki snobbarana
einmitt þau verömæti sem mölur
og ryð fá grandað.
Allt er þetta vissulega hvimleitt.
En mætti ekki kannski halda því
fram að þessi dæmi séu öll fyrst og
fremst til marks um fúsk í snobbi?
Vankunnáttu i snobbi? Sérhver
mannlegur eiginleiki á sér tvær
hliðar, + og - hlið. Og allir menn
eru snobbaðir, vandinn er bara að
velja hverju snobbað skuli fyrir -
þvi til eru þeir hlutir sem auðga líf
viðkomandi, takist henni/honum
að tileinka sér smekk fyrir þeim.
Til dæmis úr. Sá sem snobbar fyr-
ir úrum á í vændum stóra stimd
þegar hann fær 1 hendur á sextugs-
afmælinu sínu eitthvert heims-
frægt úr gert af virðulegu fjöl-
skyldufirma sem rannsakað hefur
launhelgar
tímans
frá mið-
öldum.
Eða
djass:
fyrir
Snobb er stórlega vanmetinn
eiginleiki hér á landi. Eða öllu
heldur: hér hefur löngum verið
landlægur sá ósiður að kenna við
snobb sérhverja viðleitni tO að til-
einka sér eitt og annað sem ekki
fylgdi móðurmjólkinni og silfur-
skeiðinni frægu. Þetta verður
þægilegt skálkaskjól letingjans
sem getur þannig afgreitt allt sem
honum er ofviða að botna í en
hann langar innst inni að vita
meira um: sinfóníur eru bara
snobb; þeir sem lesa bækur gera
það af tómu snobbi; það er bara
snobb að læra spænsku, snobb að
elda góðan mat, snobb að rækta
blóm, læra jarðfræði, drekka vín...
Viðhorf heitir dálkur í Moggan-
um þar sem blaðamenn geta látið
gamminn geisa um eitt og annað
sem fellur utan við römmustu
dægurmál. Oft eru þetta skemmti-
legir pistlar. Til dæmis þegar
Skapti Hallgrímsson skrifaði í
sumar um vínmennt á íslandi og
brýndi okkur til að umgangast vín
með gát og virðingu - en jafnframt
nokkurri nautn. Síðastliðinn
fimmtudag skrifaði hann annan
pistil, og nú um snobb. Þar tiltek-
ur hann ýms dæmi um leiðar birt-
ingarmyndir þessa eiginleika -
kona fékk ekki kurteislegar mót-
tökur í tískubúð fyrr en hún
klæddi sig í pels; fólk hrúgar á
sig merkjafotum og merkja-
skrani og fer í óþarft mann-
greinarálit. Og svo framvegis.
Við þetta mætti auðvitað bæta
jeppafarganinu: þjóðin er að
eyða þorskauðnum gjörvöll-
um í jeppakaup sem eru
djass-snobbara hlýtur það að vera
undursamleg kennd að handleika
ségjum frumútgáfuna á Potato
head blues með Louis Armstrong.
Eða vin...
******
í pistli sínum vitnar Skapti Hall-
grímsson í Gérard Lemarquis sem
um árabil hefúr verið glögga gests-
augaö í íslensku samfélagi - og
iðulega býsna glöggur á fáfengi-
legri hliðar hinnar nýriku borgar,
þótt stundum hafi umvandanir
hans pirrað mann eins og eðlilegt
er: þá finnst manni eins og hann
kunni miklu betur að vera íslend-
ingur en við, sé eins og einhvers
konar dr. Livingstone eða Gauguin
sem tekið hcifi upp siði „hinna inn-
fæddu“ og gremjist sérhver spill-
ingarvottur að utan, líti á sér-
hverja viðleitni til evrópskrar
menningar sem mengun á hinni
„frumstæðu þjóð“ sem dró hann til
sín.
Ummæli Markgreifans sem
hrifu Skapta blaðamann voru þau
að íslendingar snobbuðu miklu
meira fyrir léttvínum en Frakkar:
„íslendingum finnst það finast sem
þykir fint annars staðar". í Frakk-
landi - þar sem fólk kann að
snobba - sé snobbinu þannig hátt-
að að finast sé að „þekkja bónda
einhvers staðar sem framleiðir vín
sem enginn hefúr heyrt um. Láta
vini sína drekka það en það er
ekkert merki á flöskunni. Og í
matarmenningu Frakka er það fin-
asta ekki það sem er að finna í
dýrasta veitingahúsinu, heldur
það sem er „ekta“; það sem fæst
hjá bóndanum „ það snobbaðasta
er í raim og veru sveitamenning".
Þessu er aldeilis ekki að heilsa hér
á landi, að sögn gestsaugans: „Ef
ég kaupi gott álegg á íslandi stend-
ur alltaf lúxus á því, en ef ég kaupi
hráskinku í Frakklandi stendur al-
veg eins og hjá ömmu í sveitinni. í
sveitinni þykir púkó á íslandi."
Nú er það
sennilega alveg
rétt að íslending-
ar séu asnar. En
dæmið sem
Lemarquis tekur
er óheppilegt.
Hér ríkir lítil
skinkuhefð að
suður-evrópskum
hætti í sveitum
iandsins og fárán-
legt að fara að
selja skinku hér
undir einhverj-
um ömmu-í-sveit-
inni-merkjum.
Amma í sveitinni
býr ekkert til
svínaskinku, og
raunar er svína-
kjötsát útlenskur
ósiður að mati
venjulegra Is-
bakstur líka. Og það er ek
blessað hangikjötið sem vic
um blygðunarlaust fyrir sé
sveitinni, heldur líka hák
fúglaegg, selshreifar og el
silungur. Öllu varðar hv;
landinu þessi varningur
allra fi
að á va
um sé
merki“
gildir u
hjá
mönnur
sé „ekta
Guðmundur Andri Thorsson
lendinga. íslenska skinkan heitir
hangikjöt. Og hér í bænum þykir
alira finast að koma sér „í sam-
bönd“ eins og það heitir; fá hangi-
kjöt frá einhverjum bónda sem
reykir sjálfúr eftir að hafa slátrað
sjáifur, og reykir eftir aðferð sem
notuð hefúr verið á bænum mann
fram af manni. Og skiljanlegt er að
franskur fagurkeri sé ekki mikið
gefinn fyrir flatkökur - en þær
bestu á markaðnum heita einmitt
Ömmubakstur, og gott ef kom ekki
samkeppnisaðili fram með afa-
Og sé í
farið: 1:
að þ'
snobba
léttvínu
Gérard
Lemarq
í Grjc
inu og £
af leiða
vera þai
ugur öi
lenskra
á götu
notað
sem einmitt hafa
þorpið sem allsherjar
Hvað er að því að þjóð se
hefur kunnað með vín i
reyni að taka sig á í þeim
reyni að njóta áfengis í st
að nota það sem uppsöli
Það er ekkert að því. Þ;
meira er: það er brýnt veg
að drykkjuskapur hefur ver
arböl hér á landi og lagt líf
efnismanna í rúst og ailra :
um þá.
Því segi ég: lifi snobbið!
(dagurílífi
Dagur í lífi Eriu Ruthar Harðardóttur leikkonu.
Klukkan hringir. I svefnrofan-
um rifja ég upp orð eldri sonar
míns, þar sem hann í heimspeki-
legum umræðum við föður sinn
kvöldinu áður, hafði látið þau orð
falla að það ætti að setja lög í land-
inu sem banna mömmum að vinna
svona mikið! Umræðan hafði
reyndar sprottið út frá því að ég
hafði hrotið svo hátt! Ástæðan?
Jú, að sjáifsögðu var mamma svo
þreytt! Vinnuálagið á mér þessa
dagana er reyndar alveg gífurlegt.
Ég er mjög ánægð með það og alls
ekki að kvarta, en það er alltaf
þannig með lausráðna leikara, að
annað hvort er ekkert í gangi eða
allt! Vinnan mætti alveg dreifast
jafnar yfir árið. Eftir hin hefð-
bundnu morgunverk, kveð ég
drengina mína Elfar Elí (8) og ívar
Elí (3). Amma Maja, bjargvættur-
inn á neðri hæðinni, er komin upp
og sinnir þeim fram að hádegi en
þá tekur skólinn við. Ég ákveð,
þar sem ég renni úr hlaði að ég
ætli að verða svona bjargvættara-
mma
þegar ég verð stór! Fyrsti við-
komustaður er Hafnarfjarðarleik-
húsið Hermóður og Háðvör, þar
sem ég er að æfa leikritið „Vírus“
eftir þá þremenninga Ármann,
Sævar og Þorgeir. Fyrir 10 árrnn
kenndi ég þessum kempum leiklist
í MA og finnst ég því eiga pínulít-
ið í þeim. Ég held jafnvel að það sé
gagnkvæmt! „Vírus“ er samstarfs-
æfinga á ólöglegum hraða
Erla Ruth Harðardóttir, Spaugstofuleikkona með meiru, segir okkur frá
annasömum degi í lífi sínu.
verkefni STOP-leikhópsins og
HHH. Þetta æfingartímabil hefur
verið það skemmtilegasta og já-
kvæðasta sem ég hef upplifað og
orðið samvinna hefur þama svo
sannarlega sina
merkingu. Æfingu lauk kl. 14.00
og ég brunaði, næstum því á lög-
legum hraða, niður á hárgreiðslu-
stofuna SPACE á Rauðarárstíg.
Gera átti breytingar á háralit mín-
um, þar sem Stella, persónan mín
í Vírus, er meira „blond" og alls
ekki með gráa rót! Á móti mér tók
fólk úr sjónvarpsþættinum Kol-
krabbanum. Þau hafa verið að
fylgjast með æfingunum á Vírusi
og þótti tilvalið að fylgjast líka
með þeirri breytingu sem gera átti
á hári mínu. Mér dauðbrá, þvi ein-
hvem veginn hafði láðst að segja
mér frá þessu. Bíðið, var ég ekki
rétt áðan að tala um gífúrlega sam-
vinnu? Ég verð þó að
viðurkenna að þar sem ég sat í
stólnum, með TVÆR hárgreiðslu-
stúlkur í höfðinu, í flenniljósum,
með hljóðnema á svimtunni og
stúlku að taka við mig viðtal, þá
upplifði ég mig allt í einu sem
rosalega merkilega manneskju, þó
svo að ég væri með álpappír í
hausnum. Það var ansi góð tilfinn-
ing! Eftir stakkaskiptin bmnaði ég
(aftur næstiun því á löglegum
hraða) í Hafnarfjörðinn til að ná í
yngri strákinn minn á leikskól-
ann. Um leið og ég mæti dettur
litla skinnið á svelli, fær opið sár
á kinnina og
náttúrulega fullt af blóði.
Mamman höndlar þetta náttúrlega
ekki, en það gera hins vegar fóstr-
urnar frábæru á Hjalla, setja
klemmiplástur á meiddið og redda
málunum. Svo er farið heim þar
sem maðurinn minn Jakob tekur
við litla sjúklingnum og ég rétt næ
að kyssa aftur á bágtið áður en ég
bruna
(ekki á löglegum hraða) til
Reykjavíkur, því nú er ég að verða
of sein á fund með Spaugstofunni.
Það var mér mikill heiður (hljóm-
ar væmið en er satt) þegar n
boðið að vera með í Spaugst
og ég nýt þess í botn! Á fun
er farið yfir tökuplan morgu
ins og hlutverkaskipting
mæting ákveðin kl.8.00 í sö:
tökur. Fundi slitið og ég n
Engjateig, að sjáifsögðu að(
sein í kennslu
hjá Sönglist. Ragnheiður I
ég stofnuðum þennan söi
leiklistarskóla í haust við fé
góðar undirtektir. Hún sc
sönginn og ég um leikl
Fyrsti tíminn er hópur 10-11
standa þær sig mjög vel. Kl
18.00 var hópur 20 ára og el
nú þurfti ég að biðja hópi
Röggu um frí því ég átti að r
kvöldæfmgu á Vírusi kl. 18
mútaði þeim með boði á
alprufu verksins og þær vo:
elskulegar að þiggja mútum
brunaði því enn eina feri
Fjörðinn (ég held bara á lög
hraða) og rennslið á leikriti:
bara nokkuð gott. Ég held a
ið hafi gert gæfumuninn. K1
1.30 skreið ég svo inn í dyi
mína sem ég deili með
körlunum mínum þremui
sem ég lá og hlustaði á þýða
ardrátt mannana minna, ai
líka eina og eina hrotu frá
stærsta, varð mér hugsað t:
sem beið mín daginn eftir: T
Spaugstofunni frá 8-19. Eri
skemmtilegt. Ég hlakkaði tii