Dagblaðið Vísir - DV - 29.05.1999, Blaðsíða 34

%/róvisjón
LAUGARDAGUR 29. MAI 1999
Okkar sögufrægu styrjaldir fela
í sér persónulega grjótkasts-
bardaga, steinsverðaskylming-
ar og -rotanir í túninu heima
hjá okkur sjáifum (einn á móti tíu
mönnum sem hann þekkir mjög vel
og sigrar). Við íslendingar höfum
alitaf gert hlutina í návígi, tökum því
okkar hlutverk hátíðlega og íslend-
ingasögumar hefðu aldrei komist á
skinnpjötlu ef við berðumst ekki
ávallt til sigurs.
Því var það, að þegar við mættum í
Evróvisjón, með arfleifðina ólgandi í
æðum, vissum við að við myndum
sigra. Iföfðum líka uppfundið formúl-
una að hinu eina sanna evróvisjónlagi
og göldruðum upp úr henni Gleði-
bankann.
Gleðibankinn. Nafnið kom dálítið
flatt upp á þjóðina sem þurfti að melta
það með hamsatólginni bláedrú í há-
degisfréttum um miðjan vetur. Gleði
er ekki beinlínis islenskt afbrigði í
geðflórunni. Um það vitnar sagan,
með allar sínar myrku miðaldir þegar
bannað var að syngja, dansa og hlæja
og ef menn hefðu skráð heimildir af
einhverri nákvæmni er eins víst að
við ættum langar þrætur frá Þingvöll-
um um að afmá orðið gleði úr tungu-
málinu. En þess þurfti ekki, bannið
eitt og sér nægði til þess að við yrðum
fúllynd með afbrigðum og hélst sá
háttur á þótt aldir liðu.
I læri hjá þýskum
Svo kom tórflistin aftur í landið og
Jón Leifs skrapp til hins fúla landsins
í Evrópu, Þýskalands (sem hannaði
hinn tröllvaxna óperustÚ Wagners) til
að kanna hvernig tæknilega væri
hægt að koma íslensku sálarlífi í tóna.
Og það varð auðvitað ekki gert nema
með því aö sigra Wagner og sanna að
til væri enn þungstígari, brúnahvass-
ari og stirðari þjóð. Það sannaði hann
svo um munaði í mjög löngum, flókn-
um tónverkum sem öll hljóma eins og
saman sé steypt bestu pörtunum úr
öllum jarðskjálftum, eldgosum og
snjóflóðum íslandssögunnar að við-
bættum angistarópum drukknandi
kvenna í Drekkingarhyl, þjáning-
arstunum augnstunginna, handhogg-
inna karla og bældum skelfingar-
Stjórnlaus yfirdráttur í Gleðibankanum.
degi uppgötvaðist að þjóðin var mjög
glöð og hafði alltaf verið það - í laumi
- og má reyndar telja það með merki-
legustu uppgötvunum íslandssögunn-
ar.
Eins og oft vill verða þegar ein-
hveijir þættir í sálarskaminu eru
bældir mikið og lengi, þá trylltist
þjóðin úr hamingju og kæti þegar
gleðin var leyst úr læðingi; missti
hreinlega stjóm á sér og við vissum
að Gleðibankinn myndi hafa sömu
áhrif á aðrar þjóðir. Við vorum orðin
héraði en ekki meira.
Svo unnum við ekki.
Okkur var hafnað.
Við það urðum við íslenskari en
nokkru sinni áður í veraldarsögunni.
Við trylltumst.
Sökudólgar
Við stóðum uppi, hetjulaus og
stjörnulaus þjóð.
Hvað er aumara? f
Endanleg niðurstaða var sú að lag-
ið hefði verið rangt, Evrópa kærði sig
ekki um slíkan fíflagang sem Gleði-
bankinn var og nú skyldi tekið sig
saman í andlitinu og sent lag sem end-
urspeglaði þá raunamæddu og þjök-
, uðu þjóðarsál sem alltaf hafði byggt
þetta land. Valgeir samdi Hægt og
hljótt.
Það hlaut að vinna.
Öll þjóðin heyrði hvað þetta var fal-
legt lag, sungið af enn fallegri ungri
stúlku. Allt gekk upp.
Ekki var það Önnu Mjöll að kenna.
Við trylltumst út í skipuleggjendur
keppninnar. Við trylltumst út í dóm-
nefndina í hveiju landi. Við tryllt-
umst út í evróvisjónlagaformið - sem
við áttuðum okkur nú fyrst á að var
meingallað, gamaldags og hallæris-
legt. Við trylltumst út í erlenda fjöl-
miðla. Við trylltumst út í Evrópu -
alla - en þó mest út í hin Norðurlönd-
in sem öll höfðu svikið okkur um tólf
stigin. Sum þeirra gáfu okkur ekkert
stig, þótt við gæfum þeim öllum stig.
Við tryfltumst út í okkar keppendur;
þetta hyski sem hafði verið borið á
höndum þjóðarinnar, fengið að fara tfl
útlanda, kaupa toUinn og aUt og rolað-
ist svo ekki tU að vinna. Kostnaður
sem við höfðum greitt af nýuppgötv-
aðri gleði var orðinn að hrikalegri
sóun á peningum. Ef ekki hefði verið
búið að afnema gömul og góð lög úr
lagasafninu er vísast að við hefðum
slitið tunguna með rótum út úr kepp-
endum okkar.
Ef rétt er munað flúði einn þeirra
aftur heim til Noregs, vel áttaður á
þeim forna sið að þeir sem tapa eru
ekki íslendingar. Þeir geta bara verið
Norðmenn. Við syrgjum þá ekki, fari
þeir vel.
Sverrir og Stebbi voru sendir út meö Sókrates og áttu alls ekki að vinna.
Evróvisjónkrónika:
skrækjum bama sem hlusta á tröUin í
fjöllunum stíga þungt til jarðar. Hin
íslenska tónlistararfleifð var orðin að
veruleika - tröUslega stór í sniðum og
laus við óþarfa kæti.
Gleðibankinn (þó ekki væri nema
nafnið) var því stílbrot á öllum þeim
þunga sem gerir Islendinga að íslend-
ingum. Ekki bætti úr skák að lagið
var mjög hressUegt. Var furða þótt
tólgin storknaði í lúðrinum á landan-
um?
En tólg er bara tólg og fljót að
bráðna í mátulega heitum uppáheU-
ingnum, enda fór það svo að eftir há-
alvöru tónlistarþjóð, laus undan oki
aldanna, þjóð meðal þjóða. Ofboðslega
smart. Evróvisionfararnir voru bæði
hetjur að fornaldarsið og stjömur að
nútímasið. Og svo var júbbílerað aUa
vikuna á undan keppninni, á miUi
þess sem nokkur tradisjónal áhyggju-
búnt höfðu orð á andvökum sínum
sem stöfuðu af angist yfir því hvar við
ættum að halda keppnina árið 1997,
því eins og frægt er orðið áttum við
ekkert tónlistarhús - og eigum ekki
enn utan eina litla og ákaflega smart
byggingu í Kópavogi sem er góð og
gild fyrir þá tónlist sem menn flytja 1
Það var árið 1986 sem við íslendingar ákváðum að heiðra aðrar
Evrópuþjóðir með nærveru okkar í Evróvisjón - Söngvakeppni
evrópskra sjónvarpsstöðva. „Að taka þátt“ var fyrir aðrar þjóðir
sem hafa ómerkilegri bókmenntaarf á bakinu og sagnfræði sem
snýst um trúarbragða- og skoðanastyrjaldir og annað ópersónu-
legt (ótal manns sem þekkjast ekki neitt að murka lífið hver úr
öðrum).