Dagblaðið Vísir - DV - 24.11.2001, Qupperneq 16

16
LAUGARDAGUR 24. NÓVEMBER 2001
DV
Helgarblað
Myndlistarmenn eru á
góðri leið með að yfirtaka
heim hins ritaða orðs á
íslandi. Höfundar eins og
Hallgrímur Helgason,
Haraldur Jónsson, Sigurð-
ur Guðmundsson og Þor-
valdur Þorsteinsson hafa
allir látið eftirminnilega
að sér kveða á ritvellin-
um á undanfömum
árum þótt þeir hafi ólík-
an bakgrunn. Þrír þess-
ara höfunda gefa út
skáldsögur nú fyrir jólin,
Hallgrímur, Þorvaldur og
Haraldur sem á í bóka-
flóðinu skáldsöguna Ekki
- ástarsaga.
„Sambúö myndlistar og ritlistar
er mjög góð. Þetta er alveg ídeal
hjónaband, listirnar styrkja hvor
aðra,“ segir Haraldur. „Og hjóna-
bandið er gott af því ég hef jafngam-
an af hlutunum sjálfum og því sem
þeir heita i orðabókinni. Það er ann-
ars alls ekki óalgengt að flakka á
milli þessara heima. Gúnther Grass
kemur til dæmis strax upp í hug-
ann.
Við lifum á margmiðlunartímum
og fyrir kynslóðir sem eru að vaxa
úr grasi í dag er þetta ekkert mál.
Þetta er allt saman inni í tölvunni í
stað þess að vera bundið við pensil
og ritvél eins og áður fyrr. En þegar
ég er með hvítan flötinn fyrir fram-
an mig þá leysast skrifin einmitt
stundum upp í teikningu og svo öf-
ugt.“
Árekstur tveggja stórstirna
Undirtitlar eru ekki algengir nú-
orðið og fátítt að alvarlega þenkj-
andi íslenskir rithöfundar setji orð-
ið ástarsaga i undirtitla. Ástin er
eiginlega fremur sjaldgæf í íslenska
skáldsagnaflóðinu. „Hún er kannski
sjaldgæf í skáldsögum en í raun-
veruleikanum nær maður vart and-
anum. Þar er allt barmafullt af játn-
ingum,“ segir Haraldur sem byrjar
sögu sína á að vitna í fréttaskeyti
frá Reuter þar sem sagt er frá smá-
stirninu Erosi. Skeytið gefur tóninn
fyrir áframhaldið þar sem ástin og
reykvískur raunveruleikinn mætast
á óvenjulegan hátt. 1 skeytinu segir
meðal annars: „Eros er líkt banana
að lögun, það vegur um hálft tonn
en það hefur tiltölulega lítið aðdrátt-
arafl. Erfitt getur verið að lenda þar
vegna snúningshraða smástirnisins
um sjálft sig en hann er mjög mik-
ill. Eros er talið bera alls kyns
málma, svo sem gull og platínu en
sjálft myndaðist það sennilega við
árekstur tveggja stórstima."
Ég spyr Harald hvort hann telji
íslenska rithöfunda vera í andófi
gegn ástinni og hann svarar: „eða í
afneitun", og bendir á tilhneigingu
til þess að koma tilfmningum sínum
fyrir í persónum frá sögulegum
tíma. Þá liggur beint við að spyrja
hvort íslenskir rithöfundar vilji
fjarlægja sig frá tilfmningum sin-
um. „Sumir virðast vilja fá fjarlægö
og vera með fjarvistarsönnun um
leið og fmgurgómarnir snerta lykla-
borð tölvunnar. En það er af nógu
að taka, ef maður er nógu forvitinn
um sig og sína.“ Það er þó ekki
hægt að lesa út úr bókinni viðhorf
mannsins Haraldar Jónssonar til
ástarinnar. „Þetta er ekki persónu-
leg yfirlýsing um ástina. En orð eru
til alls vis og það slæðist auðvitað
ýmislegt með þeim sem enginn get-
ur stjómað."
Af hverju ekki Ekki?
En af hverju Ekki? „Af hverju
ekki?“ spyr Haraldur á móti. „Þessi
titill sótt mjög á mig; mig dreymdi
hann í mjög fjörugum og dularfull-
um draumi þó að það væri ekki
beint í samhengi við bókina. í sög-
unni vísar Ekki i leikritið sem er
verið að æfa.“
Haraldur segir aö það hafi hentað
DV-MYND HILMAR ÞÓR
Stundum gengu persónurnar fulllangt
„Sagan hefur í rauninni komiö mér skemmtilega á óvart, “ segir Haraldur Jónsson sem skrifar skáldsöguna Ekki
- ástarsaga. „Þaö fóru aö gerast hlutir sem mig grunaöi aldrei aö myndu eiga sér staö. Aöalsöguhetjurnar tvær
sýndu líka á sér óvæntar hliöar; þau tóku upp á ótrúlegustu hlutum. Þaö var stundum vandræöalegt; gekk
stundum fulllangt. “
Góð bók fjallar um
k j arneðlisf ræði
- Haraldur Jónsson skrifar ástarsögu
sér vel að hafa leikara sem söguper-
sónu, enda leikarar í nánasta frænd-
garði hans; afi hans Haraldur
Björnsson og bróðir hans Stefán
Jónsson leikari. „Afi kenndi mér að
lesa og skrifa. Ég var mikið í leik-
húsi þegar ég var krakki. Fyrstu
minningarnar eru úr leikhúsinu og
ég hef eytt ófáum árum innan um
leikara og leikkonur. Þannig að
leikari var alveg tilvalinn í hlut-
verkið."
Ekki - ástarsaga hefur verið þrjú
ár í vinnslu. „Sagan byrjaði af sjálfu
sér sem mjög sterk tilfinning,“ segir
Haraldur. „Ég skrifaði mikið en það
hentaði þessu viðfangsefni vel og
síðan stytti ég textann töluvert. Ein-
um sem er búinn að lesa söguna
fmnst hún vera mósaíkmynd með
enn fleiri smáatriðum. Maðurinn og
konan í bókinni eru vissulega bæði
margbrotnir persónuleikar. Ekki er
mjög dramatísk saga; hún lýsir
ákveðnu hugarástandi, mjög sér-
stökum örlögum og vandræðagang-
inum við að vera maöur sjálfur."
Haraldur bendir á að við séum oft
dálítið yfirlýsingagjörn varðandi
manneskjur. „Enginn er allra og
sagan snýst meðal annars um mis-
skilninginn og undantekningarnar
sem halda okkur gangandi. Ein
manneskja er alltaf meira en hana
grunar. Við vitum varla hvar ein
manneskja hefst og annarri lýkur.
Það er alveg spuming hvar þetta
endar."
Það gerðist eitthvað
Fyrsta bók Haraldar hét Stundum
alltaf og var ljóðabók þótt Haraldur
segist alltaf hafa átt í vandræðum
með hugtakið ljóð. „Það er eitthvað
væmið við það,“ segir Haraldur og
segist frekar hafa litið á bókina sem
myndabók með ferköntuðum mynd-
um fullum af orðum; ferhyrningum
sem stækkuðu eftir því sem orðun-
um fjölgaði. „Ljóðin“ lýstu einhverj-
um aðstæðum. „Ég kafaði aldrei
undir yfirborð hlutanna í Stundum
alltaf. í bókinni lágu tilfinningamar
á yílrborði hlutanna."
Þremur árum síðar komu Fylgjur
út og þar kvað við annan tón og til-
finningalegri. „Þar geng ég lengra
að kviksyndi og kjarna tilfinning-
anna, hvemig sem hann er annars í
laginu. Frásagnimar eru allar í
fyrstu persónu en þetta eru játning-
ar alls kyns manna og kvenna í
samtímanum. Það opnaðist eitthvað
á þessum tíma,“ segir Haraldur. „í
skáldverkum á að fjalla um grund-
vallarspurningar, um kjama tilver-
unnar. Góð bók fjallar um kjarneðl-
isfræði."
Haraldur segir að vinnan viö sög-
una hafi verið mjög merkileg og
lærdómsrík. „Margir hafa lesið sög-
una. Það er gott að fá athugasemdir
og yfirsýn annarra. Maður verður
þó að standa fastur á sínu,“ segir
Haraldur. „Sagan hefur i rauninni
komið mér skemmtilega á óvart.
Það fóra að gerast hlutir sem mig
grunaði aldrei að myndu eiga sér
stað. Aðalsöguhetjurnar tvær sýndu
líka á sér óvæntar hliðar; þau tóku
upp á ótrúlegustu hlutum. Það var
stundum vandræðalegt; gekk stund-
um fulllangt. Þau skiptast á um að
segja söguna og þetta er því eins
konar tvíræða. Þau eru bæði frekar
skýr í hugsun. og eins vel máli farin
en eins og gefur aö skilja getur það
stundum verið þokkalega geðklofið
að fást við svona tvöfalda ástar-
sögu.“ -sm
Fullt nafh: Katrín Júlíusdóttir.
Fæðingardagur og ár:
23. nóvember 1974.
Maki: Enginn.
Börn: Júlíus, fæddur 1. mars 1999.
Bifreið: Engin í augnablikinu - er
að rúnta á bílasölunum.
Hvað finnst þér skemmtilegast
að gera? Mér finnst flest sem ég geri
bráðskemmtilegt en þó stendur sam-
vera með syninum upp úr.
Hvað finnst þér leiðinlegast að
gera? Heimilisstörfm, að elda-
mennsku undanskilinni.
Uppáhaldsmatur: Ég er mikil
nautnamanneskja í mat og finnst allt
gott nema saltfiskur og paprika. Góð-
ar kjötbollur með öllu tilheyrandi
finnst mér alltaf gott. Svo er sushi í
miklu uppáhaldi.
Uppáhaldsdrykkur: Vatn, coca
cola, gott rauðvín og Magic era í upp-
áhaldi núna.
Hvaða
íþróttamaður
finnst þér
standa fremst-
ur í dag? Ég
verö að nefna
félaga mína,
Þorvarð
Tjörva hjá
Haukum í handbolta og
Amar Grétarsson hjá Lokeren í Belg-
íu, þeir standa sig svo vel.
Hver er fallegasti karl sem þú
hefur séð, fyrir utan maka? Mér
dettur bara enginn einn í hug eins og
er, það eru margir sjarmerandi karlar
á stjái.
Ertu hlynnt eða andvig ríkis-
stjóminni? Andvíg.
Hvaða persónu langar þig mest
til að hitta? Tony Blair.
Uppáhaldsleikari: Kevin Spacey,
John Wayne, Ethan Hawke og fleiri
góðir töffarar.
Uppáhaldsleikkona: Jody Foster
og Vivien Leigh.
Uppáhaldstónlistarmaður: Tek
svona tímabil og hlusta voða mikið á
einn eða eitt band í einu. Núna er það
David Gray en svona klassískt era
það L7, Portishead, Edit Piaf og
Carpenters sem sett eru á fóninn.
Uppáhalds-
rithöfundur:
Gabriel Garcia
Marquez og
Roddy Doyle.
Uppáhalds-
bók: Konán
sem gekk.á
hurðir eftir
Roddy Doyle
og Um ástina og annan fjára eftir
Marquez.
Uppáhaldsstjómmálamaður: Af
þeim íslensku eru það Össur Skarp-
héðinsson og Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir. Siðan eru auðvitað margir er-
lendir sem eru í uppáhaldi, t.d.
Gandhi og Blair.
Uppáhaldsteiknimyndapersóna:
Ástríkur og Steinríkur.
Eftirlætissjónvarpsefni: Reyni að
missa aldrei af fréttum, er annars
alæta á afþreyingu en þó eru léttir
gamanþættir, s.s. Friends, og heimild-
armyndir í uppáhaldi.
Á hvaða útvarpsstöð hlustarðu
helst? Hlusta mikið á þjóðmálaþætti
á Bylgjunni og Rás 2 en þegar ég leita
að tónlist hlusta ég mest á Radíó X.
Uppáhaldssjónvarpsstöð: Ég horfi
mest á Stöð 2.
Uppáhaldssjónvarpsmaður: Það
eru margir góðir, get ekki gert upp á
milli.
Uppáhaldsskemmtistaöur: í góð-
um félagsskap er maður alltaf á uppá-
haldsskemmtistaðnum sínum.
Stefnirðu að einhverju sérstöku í
framtíðinni? Skapa mér og syni mín-
um öraggt og
notalegt um-
hverfi og við-
halda enda-
lausri hamingju
okkar.
Hvað
óttastu mest?
Ég er svaka-
lega flughrædd
verið. Hræðist
ekki margt annað.
Hvaða eftirmæli viltu fá? Þú seg-
ir nokkuð... ætli það væri ekki gott að
fá um sig að maður hafi verið óeigin-
gjam, réttsýnn og kærleiksríkur bar-
áttujaxl. - Góða helgi!