Dagblaðið Vísir - DV - 15.06.2002, Blaðsíða 40

44
HelQarblciö X> V LAUGARDAGUR 15. JÚNI 2002

'V
»
Best fyrir ísland
að ögra ekki öðrum þjóðum
„Ég tel það mikilvægt fvr-
ir fslendinga að fylgja al-
þjóðlegum reglum og
ákvörðunum og láta það
ógert að ögra öðrum
löndum í þessuin efnum,"
segir Anna Lind,
utanríkisráðherra Svía.
Það varð svolítið upphlaup ííslenskum
stjórnmálum þegar Svíar komu í veg fgrir
inngöngu íslands íAlþjóða hvalveiðiráðið á
dögunum. Harðorðar gfirlgsingar beindust
frá íslenskum stjórnmálamönnum gegn
sænskum starfsfélögum og gamalkunnug
andúð á Svíum blossaði upp ííslenskri þjóð-
arsál. DV hitti Önnu Lind, sem er utanríkis-
ráðherra Svta, og ræddi þessi mál við hana.
SÆNSK STJÓRNMÁL SNÚAST AÐ mörgu leyti um
jafnrétti, sænskum stjórnmálamönnum er annt um
þetta hugtak og af 20 ráðherrum eru átta konur. Ein
þeirra er Anna Lind og hún stýrir utanríkisráðuneyt-
inu, sem er eitt af mikilvægustu ráðuneytum lands-
ins, sérstaklega nú þegar Svíar eru aðilar að Evrópu-
sambandinu. Þó svo að Svíþjóð verði að teljast til
smáþjóða, miðað við önnur lönd, vilja þeir gjarnan
vera „stórir" á sviði alþjóðastjórnmála.
Anna Lind, sem verður 45 ára nú um miðjan júní,
tók við embætti utanríkisráðherra árið 1998, eftir að
hafa verið ráðherra umhverfismála í fjögur ár. Flest-
ir eru sammála um að hún hafi staðið sig afburðavel
sem utanríkisráðherra. Óneitanlega hefur hún stung-
ið í stúf á toppfundum ESB, innan um öll „svörtu
jakkafötin" (hina utanrikisráðherra ESB) og ekki
spillir hið „sænska" ljósa hár. Anna Lind hefur glað-
lega framkomu og hefur hingað til verið öryggið upp-
málað á opinberum vettvangi. Það skýrist e.t.v. af
löngum stjórnmálaferli hennar, en hún gekk snemma
í ungliðahreyfingu sænskra jafnaðarmanna (formað-
ur 1981-83) og hefur fengist við stjórnmál síðan. Hún
er lögfræðingur að mennt, er gift og á tvö börn.
Utanrikismál eru í eðli sínu flókinn málaflokkur og
fela í sér samskipti og ekki sjaldan deilur við önnur
lönd sem hafa ólíkar skoðanir og viðhorf. Og það er
ekki á hverjum degi sem Svíar og íslendingar lenda í
rimmu á sviði utanríkismála. Slíkt gerðist þó um dag-
inn í kjölfar fundar Alþjóða hvalveiðiráðsins, þar
sem íslendingar gengu sem kunnugt er af fundi, eftir
að hafa verið neitað um inngöngu í ráöið. Og þar sem
Svíar gegna formennsku í ráðinu voru áhrif þeirra
mikil í þessu máli.
DV átti þess kost að hitta Önnu Lind að máli í ut-
anríkisráðuneytinu og eftir að hafa hellt kaffi í boll-
ann byrjaði Anna Lind á því að leggja áherslu á að
það væri nauösynlegt að viðhafa gott samstarf milli
Norðurlandanna. Og þrátt fyrir aö ísland og Noregur
væru ekki með í Evrópusambandinu mætti það ekki
koma niður á þessu samstarfi. Öll Norðurlöndin
legðu áherslu á mikilvæga málaflokka innan ESB og
EES og slikt yrði að halda áfram. En spurningar um
hvalamálið brunnu á blaðamanni:
Hver eru þyngstu rök Svía fyrir því að vinna gegn
inngöngu íslands í Alþjóða hvalveiðiráðið og það geti
í framtíðinni nýtt náttúruauðlindir sínar á skynsam-
legan hátt?
„Við teljum, rétt eins og mörg önnur lönd, að það
sé mikilvægt að ísland gangi aftur í Alþjóða hval-
veiðiráðið, en án nokkurra fyrirvara. Og í þessu til-
felli eiga öll löndin að fá sömu efnislegu meðferð. Að
mínu mati er norrænt samstarf á sviði hvalveiðimála
mjög mikilvægt. En það er ekki Iuggt að gefa eftir
gagnvart alþjóðlegum skuldbindingúm. Við höfum
reynt að finna sameiginlegar lausnir'í .samstarfi við
fslendinga í þessum málum, en við feljum að ísland
geti ekki sótt aftur um aðild samkvæmt nýjum for-
sendum og að landið hafi einnig fyrirvara með í um-
sókninni. Það teljum við ekki forsvaranlegt. Og þetta
hefur einnig verið sjónarmið margra annarra landa í
málinu."
En finnst þér það réttlátt að neita landinu um inn-
göngu í Alþjóða hvalveiðiráðið, nú hefur ísland ekki
brotið nein lög eða gegn samþykktum ráðsins?
„Nei, ísland hefur fullan rétt á því að ganga aftur í
Alþjóða hvalveiðiráðið, en á sama tíma verða íslend-
ingar að gerast meðlimir samkvæmt forsendum sem
gilda fyrir alla og virða þær reglur sem gilda innan
hvalveiöiráðsins."
Kosningalykt af afstöðu Svía?
f hvalamálunum hefur sænska umhverfisráðuneyt-
ið haft sterk áhrif á afstöðu Svía. Svíar vilja gjarnan
státa sig af því að vera með fremstu þjóðum á þessu
sviði og gagnrýna önnur lönd harkalega ef þeim
finnst ekki rétt að farið. í haust eru kosningar í Sví-
þjóð og afstaða þeirra í þessu máli gæti mótast af
þeirri staðreynd. Sænski jafnaðarmannaílokkurinn
gæti þurft á litlum flokki, t.d. Umhverfisflokknum, að
halda til þess að ná meirhluta á þingi eftir kosningar
og þá er um að gera að hafa þá „góða“ og ekki gefa
þeim nokkurn möguleika á að gagnrýna ríkisstjóm-
ina í afstöðu sinni gagnvart hvalveiðum.
Rétt eins og íslendingar þurfa Sviar að halda aftur
af ákveðnum stofnum dýra sem eru „til vandræða" og
er hér um að ræða elg. Elgurinn er meinlaus skepna,
en á hverju ári verða banaslys í Svíþjóð þar sem bU-
ar keyra á hina háfættu elgi. Elgveiðin hefst á
haustin og árlega eru skotin á bUinu 80-100.000 dýr.
Það gefur augaleið að þessar veiðar fara ekki aUtaf
rétt fram og aUtaf kemur upp ákveðin gagnrýni hér í
Svíþjóð á þessar veiðar, mest frá umhverfis- og dýra-
verndarsinnum. Nokkuð algengt er að vín sé haft um
hönd við elgveiðar, en slikt þekkist ekki við íslensk-
ar hvalveiðar. Sænski kóngurinn, Karl Gústaf, er
mikiU áhugamaður um veiðar og reynir að fara á elg-
veiðar á hverju ári. Þvi spurði ég Önnu Lind hvort
hún sæi einhvern mun á þessu tvennu?
„Nei, í raun ekki, en nú er það svo að það er ekki
til neitt alþjóðlegt ráð varðandi elgveiðar, en ég get
fuUvissað þig um það að ef það verður úr að slíkt ráð
verði sett á laggirnar mun Svíþjóð að sjálfsögðu virða
þær reglur sem slíkt ráð myndi setja.“
En segjum sem svo að ísland myndi aftur hefja
hvalveiðar, hvernig myndi Svíþjóð bregðast við því?
„Ég tel það mikUvægt fyrir íslendinga að fylgja al-
þjóðlegum reglum og ákvörðunum og láta það ógert
að ögra öðrum löndum í þessum efnum. Hvernig við
myndum bregðast við vU ég láta ósagt, en tel að það
sé best fyrir hagsmuni íslendinga að hegða sér í sam-
ræmi við núverandi reglur og ákvarðanir."
Nauðsynlegt að geta sýnt getu sína
Eftir gereyðingu World Trade Center í New York þ.
11. september á síðasta ári breyttist margt í heimsmál-
unum. Bandaríkin, í samvinnu við önnur lönd, þar sem
Bretar eru kannski fremstir í flokki af sagnfræðUegum
ástæðum, hófu hernaðaraðgerðir gegn al-Qaeda og tali-
bönum og eiga nú í alþjóðlegri baráttu gegn hryöju-