Dagblaðið Vísir - DV - 23.11.2002, Síða 14

14
LAUGARDAGUR 23. NÓVEMBER 2002
Fréttir
I>V
Úrskurðir Óbyggðanefndar um uppsveitir Árnessýslu fyrir dómstóla:
„Vantraust fjármálaráðherra
á gerðir Óbyggðanefndar“
- segir oddviti Bláskógabyggðar
, DV-MYND GVA
Ur Skeiöa- og Gnúpverjahreppi
Bærinn Þrándarholt stendur undir klettamúlanum Þrándi en fremst eru gömul áveitumannvirki. Viö Þrándarholt lauk
sögu Oddaverja meö vígi Gissurar Þorvaidssonar. Gnúpverjaafréttur er einn lengsti afréttur landsins, um 110 km inn
aö vatnaskilum viö austanveröan Hofsjökul. Eignarrétturinn á þessum langa afrétti veröur væntanlega útkljáöur fyrir
dómstólum.
Dómur Óbyggðanefndar um
þjóðlendur í uppsveitum Árnes-
sýslu féll 23. mars sl. Nú átta mán-
uðum seinna hafa verið þingfest
fyrir Héraðsdómi Suðurlands mál
vegna úrskurðar Óbyggðanefndar,
m.a. mál Geirs H. Haarde fjár-
málaráðherra og Davíðs Oddsson-
ar forsætisráðherra gegn 21 eig-
anda 15 jarða í Bláskógabyggð
varðandi þjóðlendumörk í Bisk-
upstungnaafrétti. Sveitarfélagið
Bláskógabyggð hefur einnig kraf-
ist ógildingar á úrskurði á vissum
þáttum úrskurðarins. Biskups-
tungnahreppur keypti hluta af-
réttar, land norðan vatna og fékk
fyrir því afsal 25. apríl 1851.ÝÓ-
byggðanefnd héfur dæmt þetta
land sem þjóðlendu og því er það
ekki lengur eign sveitarfélagsins
nema þeim úrskurði verði hnekkt.
Sveitarstjórn Bláskógabyggðar
hefur sótt um gjafsókn í málinu
sem og stuðning frá öðrum vegna
þess kostnaðar sem fylgir mál-
flutningi en lögmaður þeirra er
Ólafur Björnsson. Fram undan
eru því langvinn málaferli fyrir
Héraðsdómi og Hæstarétti sem
endað gætu fyrir Mannréttinda-
dómstólnum í Haag í Hollandi.
Hvað er þjóðlenda?
Þjóðlenda er skilgreind í þjóð-
lendulögum sem „landsvæði utan
eignarlanda þó að einstaklingar
eða lögaðilar kunni að eiga þar
takmörkuð eignarréttindi". Eign-
arland er hins vegar „landsvæði
sem er háð einkaeignarrétti
þannig að eigandi landsins fer
með öll venjuleg eignarráð þess
innan þeirra marka sem lög segja
til um á hverjum tíma.“
Fram að gildistöku þjóð-
lenduiaga voru til landsvæði á ís-
landi sem enginn eigandi var að.
Með lögunum er íslenska ríkið
lýst eigandi þessara svæða auk
þeirra landsréttinda og hlunninda
þar sem aðrir eiga ekki og þau
nefnd þjóðlendur. í athugasemd-
um í greinargerð með frumvarpi
til þjóðlendulaga kemur fram að
gert sé ráð fyrir að þjóðlendur séu
landsvæði sem nefnd hafa verið
nöfnum eins og hálendi, óbyggðir,
afréttir og almenningar, allt að
því tilskildu að utan eignarlanda
sé. Tilgangur laganna er að leysa
úr þeirri óvissu sem lengi hefur
verið uppi um eignarhald á ýms-
Engin skaðleg
hormón
Valin náttúruleg bætiefni
og jurtir fyrir
konur á breytingarskeiði
náttúrulega
eilsuhúsið
Skólavörðustíg, Kringlunni & Smáratorgi
um hálendissvæðum landsins.
Þjóðlendulög veita ekki heimild
til að svipta menn eign sinni,
hvorki eignarlöndum né öðrum
réttindum.
Strax í ársbyrjun 2000 taldi að-
alfundur Sambands sveitarfélaga
á Suðurlandi að kröfunefnd ríkis-
ins hefði farið offari í kröfum sín-
um á hendur landeigendum í Ár-
nessýslu. Markmið þjóðlendulag-
anna væri að skera úr um eignar-
hald á landi sem enginn gæti
sannað eignarrétt sinn á en með
kröfugerð sinni gengi ríkisvaldið
þvert á þinglýstar eignarheimildir
og starfaði þannig alls ekki í anda
laganna.
Ekki gagnrýni
„Ég tel ekki að í áfrýjun fjár-
málaráðherra sé gagnrýni á störf
Óbyggðanefndar og eðlilegt að úr-
skurður nefndarinnar fari fyrir
dómstóla þar sem um er að ræða
fyrstu úrskurðina sem taka til alls
landsins og eru mjög viðamiklir.
Við munum halda okkar striki
þrátt fyrir það. Næstu úrskurðir
verða kveðnir upp fyrri hluta
næsta árs og þá í sveitarfélaginu
Hornafirði," segir Kristján Torfa-
son, formaður Óbyggðanefndar.
Guðni Ágústsson landbúnaðar-
ráðherra hefur hins vegar að
vissu leyti tekið undir gagnrýni á
fjármálaráðherra með með því að
lýsa yfir að þetta sé leiðindastríð
um þinglýstar eignir sem menn
eigi með réttu.
Vantraust ráðherra á
gerðir Obyggðanefndar
„Landeigendum finnst verulega
komið í bakið á þeim en það var
viðtæk samstaða um tiiurð máls-
ins meðal sveitarstjómarmanna,
Bændasamtakanna o.fl. Það höfðu
allir talið að fjalla ætti um land
utan eignarmarka, en síðan feilur
allur afrétturinn innan þjóð-
lendna. Óbyggðanefnd átti að hafa
endanlegt úrskurðarvald, og því
urðu allir hér reiðir þegar fjár-
málaráðherra vildi teygja sig enn
lengra og fara með málið fyrir
dómstóla til að eyða öllum vafa.
Nú þegar hefur Alþingi eytt 150
milljónum króna í málflutning-
inn. Óbyggðanefnd var falið að
eyða vafanum. Málskot fjármála-
ráðherra er ekkert annað en van-
traust á gerðir Óbyggðanefndar.
Þeir stjómmálamenn sem segja
nú að þetta verði að vera svona
voru ekki þeirrar skoðunar áður.
Það eru ákveðnir öfgahópar sem
nú draga vagninn og hafa allt of
mikil áhrif. Ekkert liggur fyrir
um gjEifsókn í þessu máli, þótt um
fordæmisgefandi mál sé að ræða,
en Bláskógabyggð á jörðina Hóla
sem lendir inn i þessu en ég á
ekki von á gjafsókn þar sem sveit-
arfélag fá það yfirleitt ekki.
Það er hallærislegt að þurfa
fGeir A.
Guösteinsson
blaðamaður
Fréttaljós
verja hendur sínar og borga auk
þess allan brúsann. Það segir hins
vegar meira en mörg orð að þetta
er ekki í lagi þegar menn veifa 800
ára gömlum lögum úr Landnámu
máli sínu til stuðnings, og eigi eft-
ir allan þennan tíma að missa
bótalaust sín lönd. Eigi að ve-
fengja afsöl jarða nú eru allir af-
salsgerningar fyrri alda ómerkir
orðnir," segir Sveinn A. Sæland,
oddviti Bláskógabyggðar.
- Leitar þetta mál ekki eftir
svari við því hver gaf bændum ís-
land?
„Þetta er ekki svaravert. Hver
gaf sægreifunum miðin kringum
landið? Ef menn vilja stunda
svona sósíalisma verða þeir sömu
að ganga hreint til verks, en það
var lagt af stað með þetta mál á
vitlausum grunni."
Kröfulína langt niður í
byggð
„Það gerðu fáir ráð fyrir að
kröfulínan yröi dregin svona
langt niður í byggð. Ég vona að
þinglýstar eignir verði ekki tekn-
ar af mönnum en fordæmisins
vegna verður að fara með málið
fyrir Hæstarétt. Ég veit ekki hvort
menn verða sáttir, hver svo sem
niðurstaðan verður en við verðum
að treysta dómstólum þessa lands.
Ég veit að bændur hafa hugleitt að
áfrýja til Mannréttindadómstóls-
ins í Haag verði dómurinn þeim
óhagstæður en ég vona að ekki
komi tO þess,“ segir Drifa Hjartar-
dóttir, formaður landbúnaðar-
nefndar Alþingis.
Sönnunarbyrðin færð til
landeigenda
„Þetta er mjög óæskileg þróun og
meira mál en nokkum óraði fyrir.
Þetta er gerræðisleg ákvörðun
Óbyggðanefndar og fjarri því að allt
þetta land sem gerðar eru kröfur til
teljist hálendi. Óréttlátast er að
sönnunarbyrðin skuli liggja hjá
landeigendum, en ekki að ríkið
skuli ekki þurfa að færa sönnur á
að landiö skuli falla undir skil-
greininguna þar sem landamerki
eru óljós en hafa verið viðurkennd
landamerki gegnum aldimar. Þetta
mál mun taka mörg ár, en margir
bændur hafa ekki fjárhagslegt bol-
magn til þess að standa í þessum
málaferlum," segir Þuríður Back-
man, þingmaður VG. -GG
Stefna Ríkisendurskoðun
Jón Baldvin Hannibalsson og
Bryndís Schram hafa stefnt Ríkis-
endurskoðun en þau krefjast þess
að ákvörðun stofnunarinar verði
ógild um að að afhenda fjármála-
ráðuneytinu gögn sem varða kostn-
að veislufanga í afmælisveislu
Bryndísar fyrir fjórtán áram. Jón
Steinar Gunnlaugsson fór fram á
það við Ríkisendurskoðun að gögn-
in yrðu afhent en stofnunin hafnaði
þeirri beiðni. Síðar úrskurðaði fjár-
málaráðuneytið að gögnin skyldu
afhent.
Dæmdur fyrir áreitni
Sjúkraflutingamaður var í vik-
unni dæmdur til að sæta níu mán-
aða fangelsi fyrir að áreita konu í
sjúkrabíl. Manninum er m.a. geflð
að sök að hafa sleikt brjóst konunn-
ar og þreifað á kynfærum hennar
þar sem hún lá sjúk á börum í bíln-
um. Maðurinn neitaði sök fyrir hér-
aðsdómi en framburður konunnar
og DNA-rannsókn þóttu nægileg til
sakfellingar.
Páll féll af lista
Páll Pétursson
hættir á þingi í vor
en hann hlaut ekki
brautargengi í
fyrsta sæti flokks-
ins í Norðvestur-
kjördæmi á kjör-
dæmisþingi Fram-
sóknarflokksins sem fram fór um
liðna helgi. Magnús Stefánsson úr
Ólafsvík skipar fyrsta sæti listans,
Kristinn H. Gunnarsson annað og
Herdís Á. Sæmundardóttir það
þriðja.
Þriöjungur óánægður
Um þriðjungur þeirra sem segjast
myndu kjósa Sjálfstæðisflokkinn í
Norðvesturkjördæmi ef kosið yrði
nú segist óánægður með framboðs-
lista flokksins samkvæmt skoðana-
könnun DV sem gerð var í vikunni.
Alls sagðist 62,1% ánægð með list-
ann en 5,9% eru óákveðin eða svara
ekki.
Úrbætur í lífeyriskerfinu
Ríkisstjórnin samþykkti í vik-
unni að veita fimm milljörðum til
öldranarþjónustu á næstu þremur
árum. Davíð Oddsson sagði af því
tilefni að um helmingur fjárins
væri vegna lifeyrisgreiðslna. Aðrir
þættir lúta m.a. að aöhlynningu og
stöðu eldri borgara.
Hömlur á bílaleigur
Bíláleigum eru, samkvæmt nýrri
reglugerð, settar miklar skorður við
útleigu bíla. Þeim er til dæmis ekki
mögulegt að leigja út bíla til sama
aðila marga mánuði í röð, eins og
tíðkast hefur á vetrarmánuðum.
Sigurður LíndEd lagaprófessor sagði
í samtali við DV í vikunni að hon-
um virtist reglugerðin brjóta í bága
við atvinnufrelsisákvæði stjómar-
skrárinnar.
Orðaður við Man. United
Breska blaðið
Sun greindi frá því
í gær að forráða-
menn úrvalsdeild-
arliðsins Chelsea
hefðu hætt tíma-
bundið samninga-
viðræðum við Eið
Smára Guðjohnsen sem leikur með
félaginu. Ástæðan er sögð sú að ver-
ið sé að opna leið fyrir 10 milljóna
punda sölu á Eiði til Manchester
United í byrjun næsta árs. -aþ