Dagblaðið Vísir - DV - 18.01.2003, Blaðsíða 37

LAUCARDAGUR 18. JANÚAR 2003
He>Iqcirbfoö DV
Gaspar Noe hefur gert umtalaða kvikmynd sein gengur nijög nærri fólki og það leitar læknis eftir sýningar.
Myndin verður sýnd á Islandi í lok janúar.
DV-mynd Hari
Slysin í
lífi okkar
Gaspar Noe er arqentínskur kvikmqnda-
leikstjóri sem starfar íParís. Mynd hans,
Irreversible, var sýnd íCannes 2002 og
fjöldi fólks leitaði læknis eftir sqninq-
arnar. Mqndin verður sqnd á Islandi ílok
janúar oq Gaspar ræddi málið við DV.
Hin margumtalaða mynd, Ir-
reversible, eftir leikstjórann
Gaspar Noe, verður frumsýnd á
íslandi 31. janúar nk. í Sambíóun-
um. Myndin var frumsýnd á kvik-
myndahátíðinni i Cannes 2002 og
vakti þar mjög sterk viðbrögð.
M.a. þurfti að kalla eftir læknis-
hjálp fyrir allmarga sem ekki
þoldu efnistök myndarinnar en
hún fjallar um ofbeldi í sinni
verstu mynd og hefur alls staðar
vakið miklar umræður þar sem
hún hefur verið sýnd. Að sögn
leikstjórans er tilgangurinn að
sýna fram á að ofbeldi réttlætir
ekkert og leysir engin vandamál.
Aðalhlutverk myndarinnar eru
leikin af Monica Bellucci og
Vincent Cassel, en Monica er
mjög þekkt leikkona í Evópu um
þessar mundir og án efa ein vin-
sælasta leikkona Frakka og á þátt-
taka hennar örugglega sinn þátt í
miklum vinsældum myndarinnar.
Gaspar Noe er fæddur í Argent-
ínu 1963 en hefur undanfarin ár
unnið i Frakklandi þótt hann sé í
raun ítalskur ríkisborgari. Þetta
er fyrsta mynd hans sem vekur
verulega athygli en hann hefur
gert þrjár styttri myndir.
Hann kom til íslands á dögun-
um í fyrsta sinn og DV átti þess
kost að ræða lauslega við hann.
Það sem gerir kvikmyndina Ir-
reversible óvenjulega
og umtalaða er vægðar-
laust ofbeldi. Myndin
fjallar í stuttu máli um
unga konu sem er
nauðgað í undirgöngum
í París af manni sem
hún þekkir ekki. Árásin
er heiftarleg og er sýnd
í níu mínútna óklipptri
senu sem mörgum
áhorfendum finnst
óþægilegt að sitja und-
ir. Unnusti hennar og
vinur hans fara af stað
til að hefna verknaðar-
ins.
Myndatakan, sem
Noe sá sjálfur um,
minnir um margt á dog-
mamyndir dönsku leik-
stjóranna Vinterbergs
og Lars von Trier svo
það er freistandi aö
spyrja leikstjórann
hvort hann þekki verk
þeirra og reglurnar sem
þeir vinna eftir.
„Mér er skítsama um
allar reglur. Þegar við gerðum
þessa mynd var fjármögnun henn-
ar ótrygg og ekkert handrit tilbú-
ið. Við spunnum samræður á
staðnum og myndatakan er svona
frjálsleg af því ég var hlaupandi
með myndavélina um allt. Ég hef
séð Festen og þótti hún góð en
Idioterne var hræðilega vond
mynd en um áhugavert efni,“ seg-
ir Noe yfir íslenskum kaffibolla.
- Frásagnarmáti Irreversible er
nokkuð undarlegur en segja má að
myndin gerist afturábak því hún
byrjar á endinum. Hvers vegna er
þetta svona?
„Ég hef séð margar hefðbundn-
ar bíómyndir og það sem hrífur
mig alltaf mest er myndatakan,
sérstaklega í löngum samfelldum
skotum. Ég held að margt fólk
hugsi svona eins og þessi mynd er
sögð. Það hugsar í órökréttri röð
og alls ekki í línulegri frásögn og
mér fannst þetta skemmtileg
áskorun að byrja á þvi versta og
enda á því fegursta. Það fól í sér
ákveðin vandkvæði sem var gam-
an að leysa.“
Vil hreyfa við fólki
- Myndin hefur vakið hörð við-
brögð, fólk gengur út eða verður
veikt og umsagnir um myndina eru
í tveimur flokkum. Annars vegar
segja menn: meistaraverk eða list-
ræn „splatter“-mynd. Varstu að
reyna að ganga fram af fólki?
„Það er ekkert markmið í sjálfu
sér að ganga fram af fólki. Við-
brögðin hafa að mörgu leyti komið
mér á óvart. Fólk varð veikt í Cann-
es en það vissi ekki á hverju það
átti von. Flestir sem kaupa sig inn
vita hvað bíður þeirra.
Mörkin á því sem hneykslar eru
alltaf að færast. Fyrir 30 árum ældi
fólk yfir Excorcist en í dag hlær
það að myndinni.
Ég hafna öllum „splatter“-merki-
miðum. Ég er ekki að velta mér upp
úr ofbeldi. Ég vildi gera mynd um
fólk sem heldur að það eigi fagra og
áhyggjulausa framtíð en verður svo
fyrir slysi og myndin fjallar um við-
brögð þess og afleiöingar slyssins.
Það hefur komið mér á óvart að
konur eru mun hrifnari af þessari
mynd en karlar. Kannski óttast
karlar nauðgun sjálfir og myndin af
þeim er ekki sérlega hliðholl.
Hitt er svo annað mál að auðvit-
að reyna allir sem gera kvikmyndir
að hreyfa við tilfinningum fólks. Ég
vona að mér hafi tekist það.“
Ritskoðun og limir
- Á íslandi voru sett þau skilyrði
fyrir sýningum myndarinnar að
hún yrði einungis sýnd á kvöldin.
Hefur þú átt í erfiðleikum með rit-
skoðun annars staðar?
„Það kom mér á óvart að í Bret-
landi, þar sem íhaldssemi er mjög
mikil, var myndinni tekið mjög vel
og hún samþykkt á almennar sýn-
ingar mótmælalaust. Mér skilst að
konur hafi átt sinn þátt í því en
nauðgunarsenan, sem margir eiga
erfitt með að þola, sýnir verknað-
inn í réttu ljósi að mati margra.
í Japan þurfti að setja ský yfir
getnaðarlimi þar sem þeir sjást því
bannað er að sýna þess háttar í Jap-
an. Annars hafa hvergi verið nein
vandamál með ritskoðun.“
- Hefur þú sérstakan áhuga á of-
beldi eða var það eitthvað sérstakt
sem kveikti hugmynd þína að þess-
ari mynd?
„Það er hugmyndin um slysin í
lífi okkar. Ég þekki ung hjón sem
voru mjög hamingjusöm og áttu fal-
legt sex mánaða bam. Maðurinn
missti það í gólfið og það dó og lif
þeirra varð aldrei samt aftur. Það
var slys.“
-PÁÁ
Þýðingar
fyrir leiksvið
Leikhúsmál nefnast málfundir um leik-
hús sem haldnir eru íBorqarleikhúsinu.
Á morqun, sunnudaq, verða Leikhúsmál
helquð þqðinqum fqrir leiksuið oq hefst
fundurinn í forsal leikhússins klukkan
20.00.
Spumingin hvort þýða eigi verk upp á nýtt fyrir
hvem tíma hlýtur að vera áleitin í leikhúsinu, þeim
stað þar sem textar em ævinlega túlkunaratriði. Sam-
tímis em þeir grundvöllur og þegar um sígild verk er
að ræða eiga þeir sér sitt eigið líf utan leikhússins eðli
málsins samkvæmt. Þegar leikritið er samið á móður-
málinu er hins vegar sjaldnast spurt að því hvort semja
eigi verkið aftur fyrir hvem tíma, aðeins hvemig eigi
að setja það upp. í erindinu verður litið á rökin með og
móti því að þýða aftur og hvers vegna þýðingar sígildra
verka geta oft valdið deilum. Um þetta mun Gauti
Kristmannsson fjalla í erindi sínu sem ber titilinn „Að
þýða aftur og aftur?“ Á eftir honum tekur Hallgrímur
Helgason til máls og fjallar um nýja þýðingu sína á
Rómeó og Júliu sem verið er að sýna í Borgarleikhús-
inu, í samstarfi við Vesturport. Því næst mun Kjartan
Ragnarsson segja sína skoðun á þýöingum fyrir leik-
svið. Að lokum verður boðið upp á umræður um efnið
sem vonandi verða kraftmiklar eins og oft í leikhús-
málum.
Frummælendur eru Gauti Kristmannsson, bók-
menntafræðingur og kennari í þýðingafræðum við HÍ,
Hallgrímur Helgason, rithöfundur og þýðandi Rómeó
og Júlíu sem Vesturport sýnir í Borgarleikhúsinu, og
Kjartan Ragnarsson leikstjóri.
Wilfium Shakespeare.
Ljóðasöngur,
strengir og
píanó
Á morqun, sunnudaq, klukkan 16
heldur enski barítóninn Alex Ash-
worth tónleika íSalnum ásamt
strenqjakvartett oq píanói.
Tónleikarnir hefjast á „Songs of Travel“ eftir
Vaughn Williams þar sem Alex syngur við undir-
leik Önnu Rúnar Atladóttur. Alex og strengja-
kvartett skipaður þeim Sif Tulinius, Lin Wei,
Þórunni Ósk Marinósdóttur og Sigurði Bjarka
Gunnarssyni, ásamt píanóleikaranum Richard
Simm frumflytja á íslandi ljóðaflokk eftir Ivor
Gumey.
Gestasöngvari á tónleikunum er Inga Stefáns-
dóttir messósópran og syngur hún „Zwei
Gesange" eftir Brahms og „Chanson Perpétuelle"
eftir Chausson.
Alex Ashworth barítón stundaði nám við Royal
Academy of Music í Lundúnum þar sem hann út-
skrifaðist með hæstu einkunn í júlí síðastliðinn.
Þar fór hann með hlutverk „FalstafT1 í sam-
nefndri óperu og lýstu gagnrýnendur The Times
honum sem stórkostlegum barítón. Alex er nú á
leiðinni til Skotlands þar sem hann mun syngja
við Skosku óperuna aðalhlutverk óperunnar Év-
gení Ónegín eftir Tsjajkovski.
Inga Stefánsdóttir messósópran lærði við Söng-
skólann í Reykjavík þar sem kennarar hennar
vora Guðmunda Elíasdóttir og Ólöf Kolbrún
Harðardóttir. Framhaldsnám stundaði hún við
Royal Academy of Music í Lundúnum hjá Eliza-
beth Ritchie og Julius Drake. Inga hefur sungið á
tónleikum bæði á íslandi og Englandi og einnig
komið fram í sjónvarpi í þætti Lesley Garrett hjá
BBC. Næsta verkefni Ingu er óratorían „Elijah"
eftir Mendelssohn í Yorkshire í Englandi.