Dagblaðið - 10.11.1980, Blaðsíða 14

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 10. NÓVEMBER 1980.
‘BIAÐIB
frjálst, óháð dagblað
Útgefandi: Dagblaöið hf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. EyjóHsson. Ritstjóri: Jónas Krístjánssonr'
Aflstoðarritstjóri: Haukur Halgason. Fréttastjórí: ómar Vaidimarsson.
SkrHstofustjóri ritstjórnar: Jóhannes Reykdal.
(þróttir: Hallur Simonarson. Mennlng: Aflalstainn IngóHsson. Aflstoflarfrétfastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrfmur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karísson.
Blaflamenn: Anna Bjamason, Atfi Rúnar Halldórsson, Atli Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi Sig-
urðsson, Dóra Stafánsdóttir, Elfn Albertsdóttir, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga Huld Hákonardóttir,
Ólafur Gairsson, Sigurflur Sverrisson.
Ljósmyndir: BjarnleHur BjamleHsson, Einar Ólason, Ragnar Th. Sigurflsson, Sigurflur Porri Sigurflsson
og Sveinn Þormóflsson.
Skrífstofustjóri: ólafur EyjóHsson. Gjaldkerí: Práinn PorleHsson. Aúiglýsfcigastjóri: Már E.M. HaUdórs
son. DreHingarstjóri: Valgerflur H. Sveinsdóttir.
Ritstjóm: Síflumúla 12. Afgreiflsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur PverhoHi 11.
Aflalsfmi blaflsins er 27022 (10 Ifnur).
Setning og umbrot: Dagblaflifl hf., Síflumúla 12. Mynda- og plötugerfl: Hilmk hf., Siflumúla 12. Prentun
Árvakur hf., SkeHunni 10.
Áskríftarverfl á mánufli kr. 6.500. Verfl í lausasölu 300 kr. eintakifl.
Ættiaöfresta 1. des.?
Stjórnarherrum dettur margt í hug. A
Tómas Árnason ráðherra lagði til við
samráðherra sína, að 1. desember yrði
„frestað”, líkt og Fidel Castro frestaði
jólunum á Kúbu á sinum tíma vegna
efnahagsörðugleika.
Hugmyndin var, að kauphaekkunin,
sem verða á vegna vísitölubóta 1. desember, kæmi ekki
til framkvæmda. Henni yrði frestað fram yfir áramót.
Framsóknarmenn benda á, að afleiðingar um 10
prósent viðbótarkauphækkunar um næstu mánaðamót
geta orðið þær að skrúfa upp allt vbdhækkanakerfið.
Fiskverð hækki upp úr áramótum. Fiskvinnslan lendi í
vanda. Gengið falli. .
Auðvitað er rétt, að erfíðara verður fyrir stjórnvöld
að stöðva bylgjuna eftir áramót en verið hefði, ef þau
hefðu mannað sig upp í að gera nauðsynlegar efna-
hagsráðstafanir fyrir 1. desember.
Án efnahagsráðstafana stefnir í holskeflu á næsta
ári.
Verðbólgan gæti orðið yfir 80 prósent.
Launahækkanir gætu samtals orðið um 74 prósent.
Gengi Bandaríkjadollars gagnvart krónunni gæti
hækkað um 74 prósent og orðið 990 krónur fyrir hvern
dollar.
Framsóknarmenn töluðu fyrir skömmu í útvarps-
umræðum fyrir aðgerðum strax nú í nóvember.
Vonandi hefur þar verið átt við marktækari að-
gerðir en hið „klassíska” krukk í kaupið.
En framsóknarmenn héldu lint á því máli. Auglýsing
þeirra á áhuga sínum á aðgerðum strax var til þess gerð
að láta kjósendur fínna, að þeir væru áhugasamari en
aðrir stjórnarliðar um raunveruleg úrræði.
Ráðherrar Alþýðubandalags og forsætisráðherra
töluðu um þær mundir um aðgerðir upp úr áramótum,
samfara gjaldmiðilsbreytingunni.
Ekkert samkomulag var í rikisstjórninni um aðgerðir
fyrir 1. desember.
Ákveðið var að gangast fyrir aðgerðum eftir áramót,
en ekki eru stjórnarliðar sammála um, hvernig þær
skuli vera.
Þegar það var ljóst, tóku framsóknarmenn að mæla
fyrir einhverjum ,,auðveldum lausnum”, sem gætu
frestað áhrifum kauphækkananna 1. desember.
Annars vegar mæltu þeir fyrir stórauknum niður-
greiðslum ,,í einn mánuð”.
Með sérstökum lögum yrði séð til þess, að lækkun
búvöruverðs, sem af niðurgreiðslunum leiddi, yrði til
að lækka vísitöluna um næstu mánaðamót, þótt hún
yrði samkvæmt venjulegum reglum um vísitölu of seint
fram komin til þess.
Hins vegar kom framsóknarmönnum í hug, að ein-
faldlega mætti með lögum fresta allri kauphækkun-
unni 1. desember fram yfir áramótin.
Þetta er einfalt, en gengur ekki.
Löngum hefur það verið ráð ríkisstjórna að gangast
fyrir bráðabirgða „reddingum” í efnahagsmálum með
því að skerða kauphækkanir en gera lítið sem ekkert
annað.
Almenningur í landinu getur ekki unað slíkum
„lausnum”.
Eigi að takast á við efnahagsvandann í alvöru, þurfa
að koma til aðgerðir á öllum sviðum. Launþegar gætu
sætt sig við einhverjar skerðingar, ef þær gengju yfír
allt kerfíð.
Það er því ekkert úrræði að fresta kauphækkunum
um 1—2 mánuði. Því er vel, að framsóknarmönnum
virðist hafa mistekizt sú tilraun.
Flugleiðir og réttindi starfsfólks:
ATVINNULYÐ-
RÆIHÞAÐ
SEM
KOMASKAL
Erfiðleikar Flugleiða hafa verið
mikið i sviðsljósinu undanfarna daga
enda hefur flugrekstur þeirra aflað
þjóðarbúinu mikilla tekna. Ein hlið á
þvi máli hefur samt ekki fengið til-
hlýðilega umræðu, það er réttur
allra starfsmanna fyrirtækisins til að
ráða einhverju um hvernig á að
„afgreiða” vandamálin. Ætla má að
starfsmenn sem hafa unnið í 20 ár við
að byggja upp fyrirtækið hefðu
viljað reyna ýmsar aðrar leiðir til úr-
bóta en draga starfsemina einhliða
saman og fækka starfsfólki.
Lítil aðlögunar-
hæfni Flugleiða
Framtak Loftleiðamanna á sínum
tíma er vissulega lofsvert en óþarfi er
að sveipa það einhverjum dýrðar-
Ijóma því grundvöllurinn að vel-
gengni Loftleiða á N-Atlantshafsleið-
inni voru sérstakir samningar
íslenskra stjórnvalda við bandarísk. í
skjóli þessa samnings gátu Loftleiðir
undirboðið önnur flugfélög sem urðu
að fylgja fargjöldum settum af
IATA. En þegar Jimmy Carter varð
forseti breyttist afstaða bandarískra
yfirvalda og leyfð var frjáls sam-
keppni á N-Atlantshafsflugleiðinni
sem lækkaði fargjöld mikið og um
leið kom dugleysi íslendinga í þeirri
samkeppni í ljós. Nú býður flugfélag
Freddie Lakers flugfar fram og til
baka London — New York fyrir um
1/2 fargjald Flugleiða New York —
Luxemborg, en hagnast samt vel á
öllu saman. Ástæðan er sú að hann
lætur flugvélarnar ekki fljúga nema
þær séu nær full setnar. Hafður er
sveigjanlegur . brottfarartími, fólk
Vttuwer

sktptav‘marins
„Er enginn að afgreiða hér? Til
hvers er verið að auglýsa opna búð á
laugardegi og geta svo ekki haft
nægilega margt starfsfólk?”
Virðuleg kona á miðjum aldri kast-
aði þessari kveðju á afgreiðslufólkið
er hún kom inn i verzlun sem var yfir-
full af viðskiptavinum einn laugar-
dagsmorgun fyrir skömmu. Fimm
starfsstúlkur voru á þönum við að
gera mismunandi uppteknum við-
skiptavinum til hæfis þegar þetta
gerðist. Venjulega nægir að hafa
þrjár en þennan morgun brá svo við
að óvenju mikið var að gera.
Smitandi óánægja
Ávarp konunnar breytti á svip-
stundu andrúmsloftinu í verzluninni
— og ekki í þá veru að það létti störf
afgreiðslufólksins. Upphófst nú mik-
ill nöldurkór hjá öðrum viðskiptavin-
um. ,,Ég hef verið að reyna að hand-
• sama einhverja starfsstúlkuna, en
ekkert gengur,” sagði einn. „Já, og
svo þegar maður loks nær í af-
greiðslustúlkuna er hún á sifelldum
þönum við að afgreiða aðra,” gall í
annarri. Svona getur einn falskur
tónn spillt því góða samspili sem að
jafnaði er milli afgreiðslumanns og
viðskiptavinar sem hjálpast að við að
finna þá vöru sem hæfir þeim síðar-
nefnda.
Ósanngirni
Þarna fær andúð á verzluninni
skyndilega útrás. Þessi atvinnu-
rekstur nýtur sjaldan sannmælis og
menn með ákveðnar stjórnmálaskoð-
anir telja jafnvel heilaga skyldu sína
að ala á tortryggni og úlfúð í garð
þeirra sem hann stunda. Þessi mála-
flutningur síast inn í fólk og stundum
koma viðskiptavinir jafnvel með
hálfkveðnar vísur um að likast til sé
kaupmaður að brjóta á þeim lög og,
gefa í skyn að hann gæti hafa
hækkað vöruverð í verzlun sinni til
samræmis við verðá nýjum birgðum.
Menn vilja eðlilega hafa góða
þjónustu og mikið vöruúrval í verzl-
unum. Jafnframt þykir eðlilegt að
ganga inn í verzlun og kaupa vöru
undir innkaupsverði, — enda er það
samkvæmt laganna hljóðan. Hvernig
kaupmaður fyllir upp í hillurnar
aftur með þessu ráðslagi er hans mál.
En það stendur ekki á vanþóknuninni ef
ekki er nóg í hillunum, eða ekki nægilegt
starfsfólk.
Óraunhæfur
samanburður
Stundum benda menn líka á það
mikla misræmi sem er á þjónustu hér
heima og erlendis, en gleyma að vör-
urnar eru yfirleitt dýrari erlendis. Þar
er nefnilega allt önnur álagning og
þar er völ á að kaupa þá þjónustu
sem hver og einn óskar. Á íslandi er
bannað að selja þjónustu i þeim mæli
sem neytandinn óskar, samkvæmt gild-
andi verðlagsákvæðum.
Menn sjá i hendi sér muninn á því
að kaupa vöru af framleiðanda er-
lendis, án kostnaðar til dreifingarað-
„Þrátt fyrir þetta allt saman kosta sömu
vörur svipað eða minna hér en erlendis.”
1111(11« I 1,1 !

LlKllilU
L