Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1970, Blaðsíða 3

hendi þar til hann lézt árið 1926. Árið 1928 tók Páll Zóp-
hóníasson við ráðunautsstarfinu í nautgriparækt og gegndi
því síðan samfleytt í nærfellt 24 ár, eða til ársins 1952, er
hann var settur búnaðarmálastjóri. Við aðalráðunautsstarf-
inu í nautgriparækt tók þá núverandi ráðanautur Ólafur E.
Stefánsson.
I fyrstu lögum um nautgriparækt á íslandi er bent á hver
sé stefna og markmið félaganna, en það sé að bæta kúakynið
svo, „að það, með sem minnstu fóðri, gefi sem mesta og
bezta mjólk, sé hraust og samkynja að útliti og eiginleikum,
með fast arfgengi". Ennfremur segir, að kúaeigendur skuli
„halda nákvæmar fóður- og mjólkurskýrslur, þar sem mjólk
og hey sé vigtað einn dag í viku hverri. Skýrslur þessar nái
frá ári til árs“. Þá segir, að markmið félaganna sé „að ráða
í þjónustu sína, svo fljótt sem kringumstæður leyfa, vel
hæfan mann til þess að hafa á hendi liið stöðuga eftirlit og
leiðbeina og fræða félagsmenn á öllu því, er að nautgripa-
rækt lítur, og vera stjórn félagsins til aðstoðar og ráðuneyt-
is“. — Ennþá eru þetta grundvallaratriðin í starfi nautgripa-
ræktarfélaganna, ef frá er talin vigtun á heyi eða stráfóðri,
sem kúnum er gefið.
I fyrstu mun hafa reynzt erfitt að vekja almennan áhuga
hjá bændum fyrir stofnun nautgriparæktarfélaga á grund-
velli þessara tillagna. Á árunum 1903—1904 störfuðu aðeins
tvö nautgriparæktarfélög í landinu með 29 félagsmönn-
um, er sendu skýrslur til Búnaðarfélags Islands. Þessir
bændur áttu aðeins 89 kýr samtals. Næsta ár, eða 1905, eru
félögin orðin 7 og félagsmenn samtals 260 með 830 full-
mjólka kýr. Þó sendu aðeins 3 félög skýrslur sínar til Bún-
aðarfélags íslands. Af þessum 7 félögum voru 3 á núverandi
félagssvæði Sambands nautgriparæktarfélaga Eyjafjarðar, en
það voru Nf. Svarfdæla, Nf. Arnarneshrepps og Nf. Grýtu-
bakkahrepps.
Þátttaka bænda í nautgriparæktarfélögunum var lítil
framanaf. Á fyrstu 5 árunum er meðaltal þeirra félaga, er
sendu skýrslur til Búnaðarfélagsins, aðeins 10 og með 300
meðlimum og var meðal kúaeign þessara bænda 3 kýr. Bún-