Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1970, Blaðsíða 31

ÓLAFUR JÓNSSON:
KAL OG KENNINGAR
Á liðnu hausti 1970 flutti Ólafur Jónsson tvö erindi í búnaðarþætti
ríkisútvarpsins. Nefndi Ólafur þessi erindi sín, það fyrra, „Kal og
kenningar“ og það síðara „Endurræktun". Ólafur hefur góðfúslega
leyft að birta þessi erindi sín í Ársriti Ræktunarfélags Norðurlands, og
er það vel, að erindin komi einnig fyrir sjónir manna. — Ritstj.
Kal hefur verið tilþrifamikið hér á landi síðustu árin og er
því stöðugt til umræðu. Mjög eru skoðanir skiptar um or-
sakir þessa vágests, en þeir, sem bezt þykjast vita, telja þær
margar og mun það rétt vera. Öllum fjöldanum hættir þó til
að bíta sig í einhverja ástæðu, er öllum öðrum fremur valdi
kalplágunni. Ber þar á góma kenningar eins og: Eitrun
jarðvegsins með óhæfum, tilbúnum áburði, lélega og ófull-
komna ræktun, kalkvöntun og því um líkt. Ekki tek ég
fyrir, að þetta og margt fleira geti stutt að kali, en þó varla
sem frumorsök, þegar um útbreitt kal er að ræða, en það
er frumorsökin, sem fyrst ber að leita eftir og síðan leysa
staðbundnari vandamál eftir því, sem verða má.
Nú mun því svo farið, að frumorsakirnar eru engan vegin
ávallt þær sömu eða eins frá ári til árs, jafnvel ekki heldur
frá einu héraði til annars og verður því að meta hvert kal-
tímabil, og ef til vill hvert kalsvæði, út af fyrir sig.
Það mun þó sanni næst, að frumorsakir kals eru ávallt
veðurfarslegar, en geta þó orðið með næsta ólíku móti, og
kemur því fyrst til álita hvers konar kal er á ferðinni í hvert
sinni. Það er á þessum grundvelli, sem kalrannsóknir verð-
ur að byggja, og þarf engan að undra þótt seint sækist að
fá örugga fótfestu á þeim margslungna vettvangi, en meðan
svo er, hljóta að verða uppi margar kenningar, studdar
misjafnri reynslu, og er engin ástæða til að harma slíkt.
34