Frjáls verslun - 01.05.1959, Page 30

hugsa sér að gera það með lántökum, en þá væri
beinlínis verið að velta skuldinni fyrir eyðslueyri
dagsins í dag yfir á síðan tíma. Við værum að lifa
á kostnað þeirra, sem eiga að erfa ríkið, í stað þess
að búa í haginn fyrir þá. Ég gen varla ráð fyrir, að
sú stefna ætti marga formælendur. Þó neita óg því
ekki, að óg hefi heyrt raddir um það, að Seðlabank-
inn ætti að hlaupa undir bagga, ekki að öllu leyti,
en þó nægilega til að liðka allt kerfið, eins og þess-
ír menn segja. En hver væri afleiðingin af því? Fyr-
ír hverjar i ooo krónur, sem útfutningsframleiðsl-
an færir til landsins, á hún að gefa ávísanir á kaup-
mátt fynr upp undir 1500 krónur. Þetta eru m.
a. ávísanir á erlendan gjaldeyri, — ávísanir, sem
engin leið er að greiða, því að ínnstæðuna vantar.
Styrkjastefnan er ekki ein um að valda verðþenslu
í þessu landi, og hér er ekki tækifæri til þess að
rekja allar orsakir verðþenslunnar. En þótt engin
önnur ástæða væri til þess að innheimta alla styrk-
ina í sköttum jafnóðum og þeir eru veittir, væri það
lífsnauðsyn til að vernda þann litla forða af erlend-
um gjaldeyri, sem við ráðum yfir. Nettó-ágóði
þjóðarheildannnar af styrkjunum verður því eng-
ínn. Það sem þjóðin hefir upp úr krafsinu er hærra
verðlag, annað ekki. Jú, annað td, þetta sem nú
er fanð að kalla ,,eignatilfærslu milli stétta þjóð-
félagsins“. Og það vill svo óheppilega til, að ein-
mitt þessar ,,eignatilfærslur“ eru drjúgur þáttur í
aukinni verðþenslu og veikja íslenzku krónuna út
á við, og má hún þó sízt við því. Þetta er auð-
velt að rökstyðja, þótt ég vilji ekki lengja mál mitt
með því að sinni.
Adeginreglan: jafnar verðbœtur fyrir allan
útflutning
Hitt kann ýmsum að virðast furðuleg fullyrð-
mg sem ég sagði áðan, að uppbæturnar ættu að
vera jafnar á allan útflutning.
Er ekki sjálfsagt, að þeir fái mein styrk, sem
meira þurfa á honum að halda? Hvers vegna að
vera að styrkja þá útflutnmgsframleiðslu, sem get-
ur bjargað sér sjálf við núverandi aðstæður? Væn
það ekki hrein fjarstæða að veita t. d. styrk til út-
flutnings á hvalafurðum eða brotajárni, þegar sagt
er, að hvort tveggja megi enn selja úr landi án
halla?
En þarna er einmitt ein höfuðhættan við styrkja-
stefnuna. Ef menn sofa nógu lengi undir fýlunga-
fiðri í fjósbaðstofu, verða þeir samdauna umhverf-
inu, og það þarf utanbæjarmann til þess að segja
þeim, að þefurinn af þeim sé ekla góður. Eins eig-
um við á hættu að verða samdauna við styrkja-
pólitíkina og fara að trúa því, að það sé raunveru-
lega venð að ,,styrkja“ útflutninginn — þótt við
hins vegar játum, að hann eigi ,,kröfu“ á því. Og
framhaldið af þessum hugsanagangi er það, að far-
íð er að styrkja vissar greinar útflutningsframleiðsl-
unnar á annarra kostnað, og þá þær mest, sem
sízt skyldi, því að vitanlega er dl útflutningsfram-
leiðsla, sem á engan rétt á sér.
,, Fra msó k nar-ýsan
Sami hugsanagangunnn breiðist út stig af stigi.
Menn heimta, að ríkið tryggi þeim „rekstrar-
grundvöll“, styrkirnir eiga að vera nægir til þess
að allir nema alverstu skussarnir — og raunar helzt
þeir líka, að þeirra eigin áliti, — beri sæmilega úr
býtum. rogararnir hætta að vera atvinnutæki en
verða í stað þess atvmnujöfnunartxki. Ef minna
er upp úr einu að hafa en öðru, á það að jafnast
með styrkjum. T. d. er styrkurinn miklu hærri
fyrir smáfisk og þó einkum fyrir ysu en fynr gol-
þorsk, af þvt að þaÓ borgar sig verr að framleiða
það. Afleiðingin hlýtur að verða sú, að menn fái
tilhneigmgu til að sækja styrkjamið 1 staðinn fyrir
fiskimið. Gamansamur vinur minn sunnan með
sjó sagði mér í vetur, að liann væri þa stundina að
gera báta sína út á ,,Framsóknar-ýsu . Meira en
helmingur af því sem hann dro var nkisstyrkur.
Flísin í augum Frakka
Það er auðveldara að sjá flísina í auga bróður
síns en bjálkann í sínu eigin. Ég ætla því að nefna
eitt erlent dænu. Frakkar hafa gengið mjög langt
í því að styrkja vissar greinar innlendrar fram-
leiðslu, en þó framar öllu vínyrkjuna. Vínbænd-
30
FRJÁLS VERZLUN — FYLGIRIT