Frjáls verslun - 01.11.1971, Blaðsíða 29

eins og aðrir eftir því, að ríkis-
stjórnin segi, hvert hún vilji
stefna, hvernig hún hugsi sér
að afla tekna, mæta fyrirsjáan-
legri útgjaldaaukningu, og ef
til vill nýrri útgjaldaaukningu
vegna niðurgreiðslna. Ríkis-
stjórnin segist stefna að því, að
verðhækkanir verði ekki meiri
hérlendis en í sambærilegum
löndum umhverfis okkur. í
sjálfu sér er þetta í hreinni
mótsögn við aðra þætti mál-
efnasamnings ríkisstjórnarinn-
ar, þar sem lofað er meiri
kjarabótum en atvinnuvegirnir
geta tekið á sig án verðlags-
hækkana. Þessar mótsagnir
auðvelda ríkisstjórninni ekki
að ná þeim árangri, sem æski-
legur væri í baráttunni við
vandamál, sem var nógu stórt
fyrir.
Málefnasamningurinn er að
ýmsu leyti fyrsta klaufaspark
ríkisstjórnarinnar. Þar er á
tvennan hátt kynt undir verð-
bólgu. Annars vegar með vil-
yrðum í kjaramálum, hins veg-
ar með fyrirheitum í fjárfest-
ingarmálum, sem munu þegar
til kastanna kemur, auka þensl-
una í þjóðfélaginu, og sér þess
þegar merki. Nú eru uppi gífur-
legar áætlanir um fjárfestingu
í togurum auk alls annars, og
vart hægt að sjá, hvernig unnt
verður að afla lánsfjár, rekstr-
arfjár og gjaldeyris í þann
rekstur og uppbyggingu, sem
þarna er að fara af stað.
Eins og sakir standa stefnir
ríkisstjórnin beint út í nýja
verðbólgu og fast að gengis-
fellingu. Hún er að vísu ekki
líkleg til að beita gengisfell-
ingu, fyrr en í lengstu lög.
Engu að síður er líklegt, að
hún verði að gera ráðstafanir,
sem jafngilda gengisfellingu.
eða stórhækka skatta. En
þá hefur ríkisstjórnin lítið
lært af gömlu vinstri stjórn-
inni, ef hún heldur, að hún
geti viðhaldið þeim hagvexti,
sem verið hefur, miðað við al-
menn ytri skilyrði til þess, og
einnig leyft sér að sniðganga
vandamálin. Einn af lærdóm-
unum frá vinstri stjórnar árun-
um var, að það hefur, einkum
þegar til lengdar lætur, ákaf-
lega óheppileg áhrif að setja
atvinnuvegina á þess konar
framfæri hins opinbera, sem
gamli útflutningssjóðurinn var.
Raunar er óhætt að slá því
föstu, að fari núverandi ríkis-
stjórn að einhverju leyti í fót-
spor stjórnarinnar á árunum
1956-1958, muni verða um stór-
fellda afturför að ræða, jafnvel
þótt ýms ytri skilyrði haldist
í aðalatriðum sæmilega hag-
stæð. Áherzluatriðin í stefnu
gömlu vinstri stjórnarinnar
leiddu beinlínis af sér aukið
jafnvægisleysi, minni útflutn-
ing, og hagvöxt, sem var tals-
vert minni en í sambærilegum
löndum, og loks algjöra upp-
gjöf sjálfrar stjórnarinnar.
Ríkisstjórnin verður að gæta
þess, að fjárfesting fari helzt
ekki yfir 25-27% af þjóðartekj-
um, að öðrum kosti á hún á
hættu verulega þenslu í þjóðar-
búskapnum. Fjárfesting leiðir
ósjálfrátt til nýrrar eftirspurn-
ar, og reynslan hefur sýnt, að
rétt er að halda henni í skefj-
um. Mikil fjárfesting er í sjálfu
sér engin trygging fyrir góðri
afkomu, eins og reynsla vinstri
stjórnarinnar eftir 1956 sýndi
glögglega. Heppilegra er að
halda áfram á þeirri braut að
bæta rekstur og vinnubrögð og
nýtingu þess fjármagns, sem
við höfum yfir að ráða.
Ríkisstjórnin hefur skýrt sig
„stjóm hinna vinnandi stétta“.
Þetta er út af fyrir sig aðlað-
andi undirtitill á heiti lands-
stjórnarinnar, en missir óneit-
anlega töluvert glansinn, ef
notkun hans fylgir beinlínis að
hætta verður að horfast í augu
við staðreyndir.
FV 11 1971