Frjáls verslun - 01.11.1971, Blaðsíða 41

Laugavegur 16.
ST: Það varð annað starf-
andi apótekið hér, ásamt með
Reykjavíkur Apóteki. En fyrsta
apótekið í Reykjavík var flutt
hingað af Seltjarnarnesi á sín-
um tíma. Það var Nes Apótek,
og langa-langafi minn flutti
það til Reykjavíkur.
FV: Er lyfjafræðin og rekst-
ur apóteka ættgeng í þinni föð-
urætt?
ST: Það liggur við, að svo
sé. Við höfum verið margir í
þessu, bæði í Reykjavík og á
Akureyri. Við Oddur bróðir
minn vorum á sama tíma apó-
tekarar, ég með Laugavegs
Apótek og hann með Akureyr-
ar Apótek. Nú hafa synir okk-
ar tekið við, sem báðir bera
Odds nafnið. Faðir okkar var
apótekari á Akureyri, Oddur
Carl, og þetta nær langt aftur,
ef allt væri talið upp.
HUGMYNDIR UM RÍKIS-
REKSTUR LYFJAVERZL-
UNARINNAR
FV: Upp úr 1920 munu hafa
verið uppi hugmyndir um al-
geran ríkisrekstur lyfjaverzl-
unarinnar í landinu.
ST: Já. Lyfjaverzlunin hér
mótaðist af fyrirmynd frá Dan-
mörku. Og eins og þar var
lyfjaframleiðslan ennþá mest í
apótekunum. Smásöludreifingin
var annars vegar í höndum
sjálfstæðra apótekara, sem
ráku apótekin algerlega sjálf-
stætt og höfðu allan ráðstöfun-
arrétt á apótekunum, og hins
vegar í höndum skipaðra apó-
tekara, eins konar embættis-
manna, eins og nú tíðkast hér.
Þetta var einkarekstur í tvenns
konar formi. Einkareksturinn
var algildur annars staðar í
Evrópu, hvað lyfjaverzlunina
snerti, þó með ýmsum hætti
væri. En um tíma var töluvert
reynt að koma lyf j averzlun-
inni undir ríkisvaldið, og það
var gert um skeið, ýmist alger-
lega, eins og í Þýzkalandi, eða
að einhverju leyti. Á þessum
tíma var skipuð nefnd í Skan-
dinavíulöndunum til þess að
athuga fyrirkomulag lyfjaverzl-
unar þar, með tilliti til valkost-
anna, og niðurstaðan varð sú,
eins og sannaðist í Þýzkalandi,
að ríkisrekin lyfjaverzlun gæti
ekki borið sig. Samt sem áður
voru á tímabili uppi töluverð-
ar ráðagerðir hér á landi um
ríkisrekstur, og ég barðist á
móti því, ásamt fleirum, sem
voru þessum málum nákunn-
ugir. Um þetta var deilt bæði
í blöðum og annars staðar, og
ég man til dæmis eftir smá
ritdeilu okkar Péturs á Gaut-
löndum. Málsvarar ríkisrekst-
ursins voru helztir þeir Vil-
mundur Jónsson landlæknir og
aðstoðarmaður hans Kristinn
Stefánsson læknir. Þeir voru
oft harðir, sérstaklega Krist-
inn. Við vorum algerlega á önd-
verðum meiði í þessu máli.
FV: Og ekki varð úr ríkis-
rekstri þá?
ST: Ég held, að menn hafi
kcmizt að þeirri niðurstöðu, að
ríkisreksturinn yrði ekki það
sældarbrauð, sem sumir vildu
láta í veðri vaka. Hins vegar
þróaðist það þannig síðar, að
ríkisvaldið setti fingur sína
hér og þar í lyfjaverzlunina,
og hefur lengi haft þar alltof
mikið vald, þar sem gætt hef-
ur verulegs handahófs, og þetta
hefur haldið niðri eðlilegri þró-
un. Því miður hefur lyfjaverzl-
unin ekki fengið að þróast eins
og hagkvæmast hefði verið fyr-
ir þjóðina, og þar að auki hef-
ur ríkisvaldið tollað lyf og
hjúkrunargögn, svo fráleitur
tekjustofn, sem það er. Það er
öruggt, að lyfjadreifingin er ó-
hagkvæmari en vera þyrfti, og
að lyf eru hér mun dýrari en
þau ættu að vera, ef ríkisvald-
ið gætti fyllilega hagsmuna
þjóðarinnar í þessu máli.
FV: Hvað var það helzt,
nánar tiltekið, sem reyndist
ríkisrekstrinum fjötur um fót?
ST: í Þýzkaíandi og þar
annars staðar, sem hann var
reyndur með einhverjum hætti
og að einhverju marki, kom
það í ljós, að kostnaður allur
FV 11 1971
41