Frjáls verslun - 01.09.1972, Page 21

Morðurland
Bjarni Einarsson, bæjarstjóri á Akureyri:
Efling byggðar utan höfuðborgar-
svæðisins stuðlar að lækkuðum
rekstrarkostnaði þjóðfélagsins
Skortir öfluga stjórn ríkisvaldsins, samfaia hnitmiðuðu og
stefnuföstu starfi heimamanna
Á þingi Fjórðungssambands
Norðlendinga, sem haldið var
á Akureyri fyrir skömmu,
flutti Bjarni Einarsson, bæjar-
stjóri á Akureyri, erindi um
stjóm byggðaþróunar. Benti
Bjarni rækilega á þær hættur,
sem fyrirsjáanlegar væru í
byggðaþróun strjábýlisins, og
hvernig ýmsar veigamiklar á-
stæður gætu orðið til þess á
næstu ámm að raska enn mjög
alvarlega hinu svokallaða
„jafnvægi í byggð Iandsins“.
Frjáls verzlun birtir hér
hluta af erindi Bjarna Einars-
sonar. bæjarstjóra.
— Það vandamál, að stjórna
byggðaþróuninni með hag al-
þjóðar fyrir augum, verður að
komast upp á yfirborðið sem
eitt veigamesta viðfangsefni
stjórnvalda hverju sinni, og
alveg sérstaklega á þeim árum,
sem nú fara í hönd. Nágranna-
þjóðir okkar hafa flestar tekið
þessi mál mjög föstum tökum
og verja miklum fjármunum
og fyrirhöfn til að tryggja það,
sem talið er vera hagkvæm
byggðaþróun. Unnið er gegn
misþróun landshluta, hamlað
gegn ofþróun og offjölgun í
þéttbýium landshlutum. Gerð-
ar eru ráðstafanir til atvinnu-
aukningar og félagslegrar upp-
byggingar í strjábýli en um-
fram allt þannig að vandamál-
in, sem við er að glíma eru
rannsökuð og skilin eftir því
sem unnt er. Almenn regla er,
að höfuðáherzla er lögð á upp-
byggingu þeirra staða, sem tal-
ið er að eigi verulega þróunar-
og vaxtarmöguleika.
„ÖLMUSUGJAFIR TIL
HANDA SÉRVITRU
SVEITAFÓLKI.
Hérlendis hafa menn síðustu
ár reynt að feta í fótspor ná-
grannaþjóðanna og gerðar hafa
verið tilraunir til að móta og
framkvæma ákveðna byggða-
stefnu fyrir ísland. En þó að
öfugþróun byggðar sé hér að
sumu lejdi lengra komin en í
nágrannalöndum okkar í Vest-
ur- og Norður-Evrópu, hefur
þessi þáttur stjórnsýslunnar
ekki náð því að verða metinn
til jafns við aðra þætti, og hef-
ur oftast verið, og er enn hjá-
verkastarf örfárra ríkisstarfs-
manna. Og það, sem kannski
Bjctmi Einctrsson
bœjarstjóri.
er eins slæmt: varla örlar á
skilningi á þessu málefni með-
al almennings á höfuðborgar-
svæðinu. og eru þó vandamál
ofvaxtarins farin að koma í
Ijós þar eða eru fyrirsjáanleg.
Hugtakið „jafnvægi í byggð
landsins“ er jafnvel haft að
spotti og almenningur höfuð-
borgarinnar virðist enn telja
vöxt hennar takmark í sjálíu
sér.
Það, sem vekur mér mestan
ugg í brjósti er, að einmitt nú
vofir sennilega meiri hætta
yfir ainum dreifðu byggðum
landsins en nokkru sinni fyrr.
Ástæður þess eru:
• Óvenjuleg aldursskipting
þjóðarinnar.
• Fyrirsjáanleg mikil fram-
leiðniaukning höfuðatvinnu-
vega landsbyggðarinnar.
• Skortur atvinnutækifæra
fyrir menntað fólk úti á
landi.
• Misræmi á aðstöðu til
menntunar, félagslegri að-
stöðu og þjónustuvali, sem
verða meira áberandi með
hverju ári.
Ef við viljum gera okkur
mynd af íslandi áttunda ára-
tugarins nægir að skipta land-
inu í þrjú svæði. Fyrst kemur
Reykjancs, ísland sunnan
Hvalfjarðar og vestan heiða.
Þarna búa um 120 þús. manns,
tæp ö0% þjóðarinnar í slíku
nábýli og við það góðar sam-
göngur, að allt svæðið er nú
runnið saman í eina félag's-
heild. Það skiptir ekki höfuð-
máli hvar á svæðinu er búið
með tilliti til atvinnu og þjón-
ustukaupa. Á Reykjanesi er at-
vinnu- og þjónustuúrval mest.
Þar er segullinn, sem dregur
FV 9 1972
19