Frjáls verslun - 01.09.1972, Side 24

mitt menntaskólinn, sem gef-
ið hefur Akureyri þá reisn sem
margir telja þennan bæ haía?
En meira að segja Akureyri
hefur þurft að sjá á bak flest-
um sínum ungu stúdenta, til
starfa þar sem úrvalið er mest.
ÞJÓÐIRNAR MEGA EKKI
VERÐA TVÆR.
En hvers vegna má þessi
þróun ekki halda sitt strik?
Hvað gerist ef fólki fækkar
mikið í jaðarbyggðum lanas-
ins og ef verulegir hlutar
þeirra fara í eyði? Hin fé-
lagslegu rök koma fyrst í hug-
ann. Islendingar eiga allir að
vera fyrsta flokks fólk, búa
við svipuð lífsskilyrði og hafa
jafna aðstöðu að sem flestu
leyti. Þjóðirnar mega ekki
verða tvær í landinu, borgar-
þjóðin og hin þjóðin. Þennan
sálm má gera býsna langan.
En rökin eru einnig efnahags-
leg. Auðlindir landsins eru i
hafinu allt umhverfis landið,
í moldinni í öllum landshlut-
um, í fossum og laxveiðiám.
Norðlenzkt hey hefur stundum
komið sunnlenzkum bændum
að góðu haldi, og vestfirzka
rækjan og austfirzka síldin
hafa emnig komið þjóðai'búinu
vel. Það eitt myndi kosta
a.m.k. fjóra milljarða króna
að byggja yfir allar vestfirzku
fjölskyldurnar í Reykjavík, og
er nokkru til þess kostandi, að
þær ágætu íbúðir, sem þeir
búa nú í, í heimahögum, auk
atvinnutækja og fleiri fjár-
muna nýtist áfram. En í mín-
um huga eru það höfuðatriði,
að það kostar það sama að
byggja yfir eina fjölskyldu
fyrir norðan og það kostar
syðra. En kostnaður sveitarfé-
lagsins fyrir norðan er mun
minni og það sama má segja
um kostnað ríkisins. Allir bæ-
ir utan Reykjaness eru það
litlir, að þeir ná ekki rekstrar-
hagkvæmni, meira að segja
Akureyri. En höfuðborgin er
það stór, að hún hefur farið
fram úr hagkvæmnismarkinu.
Viðbótaríbúinn verður höfuð-
borginni dýrari en nemur með-
alkostnaði vegna þeirra, sem
fyrir eru. Hins vegar lækkar
meðalkostnaður sveitarfélags-
ins með hverjum íbúa, sem
við bætist, hér á Akureyri og
í öllum bæjum og þorpum úti
á landi.
Vegna þessa, og, af mörgum
fleiri ástæðum, sem ég hef
ekki tíma til að nefna nú,
stuðlar efling byggðar nær
hvar sem er utan höfuðborg-
arsvæðisins að lækkuðum
rekstrarkostnaði þjóðfélagsins.
Og unnt ætti að vera, með
skynsamlegum rannsóknum, að
finna mynstur fyrir byggða-
þróun framtíðarinnar sem
stuðli livað mest að aukinni
rekstrarhagkvæmni samfara
sem fullkomnustu félagslegu
réttlæti. Það er þetta, sem ég
vil kalla hagkvæma og já-
kvæða byggðaþróun. En það
verða ekki markaðslögmál
byggð á skammtímahugsjónum,
sem leiða okkur þangað. Þar
þarf til að koma öflug stjórn
ríkisvaldsins, samfara hnitmið-
uðu og stefnuföstu starfi
heimamanna.
Yfirlit um búsetuþróun á IMorðurlandi
Meðaltekjur 1970 á íbúa 1967 -1970 Meðalfjölgun þjóðarinnar
í landinu kr. 125.391, á 1907- -1970 2.31%. Færð-
Norðurlandi kr. 113.423. ur upp viðmiðunaríbúa-
fjöldi miðað við meðal-
Raðað eftir íbúatekjum í sveitarfélögum 1970. fjolgun.
Tekjur íbúafj. Þroun Ibúafj. íbúafj. Frávik
á íbúa 1967 1967-70 1970 meðalt. frá meðal-
1970 1967-70 tali
NORÐURLAND 113.423 31.710 +424 32.134 32.445 -í-311
Yfirlit yfir sýslur:
Austur—Húnavatnssýsla 111.089 2.342 21 2.324 2.399 -7- 75
Eyjafjarðarsýsla 109.163 3.854 —7— 61 3.798 3.949 -7-151
Vestur—Húnavatnssýsla 106.490 1.387 + 2 1.389 1.419 -j- 30
Suður—Þingeyj arsýsla 104.568 2.832 -7- 20 2.832 2.918 -7- 86
N orður—Þingey j ar sýsla 103.136 1.875 -7-114 1.761 1.918 -7- 43
Skagaf j arðar sýsla 90.303 2.549 -7-115 2.435 2.608 h-173
Yfirlit yfir kaupstaði:
Akureyri 124.600 10.136 +619 10.755 10.372 +383
Húsavík 124.348 1.888 +105 1.993 1.932 + 61
Sauðárkrókur 111.998 1.404 +196 1.600 1.436 + 164
Siglufjörður 110.898 2.361 -t-200 2.161 2.416 -t-255
Ólafsfjörður 108.504 1.054 + 32 1.086 1.076 + 8
22
FV 9 1972