Frjáls verslun - 01.10.1974, Blaðsíða 25

Tekst að gera frystihúsið að þægilegum vinn'ustað, sem hafi
í fullu tré við aðrar starfsgreinar í samkeppni um vinnu-
kraftinn?
taka „toppa“ í framleiðslu, þar
sem óhagstætt er að hvert
frystihús sjái fyrir þeim í sín-
um geymslum, og þá einkum
með tilliti til loðnuvertíðar,
þegar mikið magn er fryst á
skömmum tíma. Auk þess er
loðnan ekki notuð á markaðn-
um á sama tíma og fram-
leiðslan á sér stað, heldur
þarf að geyma hana í Japan
mánuðum saman og þá auðvit-
að gegn gjaldi. Frá gjaldeyr-
issjónarmiði þjónar frysti-
geymsla því sama hlutverki og
frekari vinnsla vörunnar hér á
landi. Nú standa yfir samn-
ingar við Reykjavikurhöfn um
þetta mál, en ef í þessar
framkvæmdir yrði ráðizt,
næmi fjárfestingin um 600
milljónum.
F.V.: — Sölumiðstöðin er
oft gagnrýnd fyrir of mikil
umsvif, eins og t. d. skipaút-
gerð, öskjuframleiðslu o. fl.
Finnst yður þess konar gagn-
rýni ósanngjörn?
Eyjólfur: — Það er alveg
rétt, að S.H. hefur oft verið
gagnrýnd fyrir að beita sér
fyrir að styðja að stofnun
slíkra fyrirtækja, og því mjög
gott að fá tækifæri til að
skýra þetta. Svarið er jafn ein-
falt og það er augljóst.
Farmgjöld og umbúðir eru
þriðji og fjórðu hæstu liðirnir
í kostnaði frystihúsanna á eftir
hráefni og vinnulaunum. Það
er útilokað, að S.H. geti látið
svo mikla hagsmuni í rekstri
frystihúsanna afskiptalausa og
tekið þegjandi við því, sem
að þeim er rétt af hendi ein-
okunaraðila í verði þessarar
þjónustu.
í Bandaríkjunum getur
Coldwater leitað til margra
aðila við dreifingu fisksins um
landið og margra verksmiðja í
umbúðakaupum. í Noregi get-
ur Frionor, sem er áþekkt fyr-
irtæki þar eins og S.H. hér,
sömuleiðis snúið sér til ým-
issa fyrirtækja í þessu sam-
bandi.
Ef til vill kann einhver að
segja, að erlend samkeppni
geti veitt aðhald. Það getur þó
ekki í raun orðið, nema að,
nafninu til af ýmsum ástæð-
um. Til dæmis hafa oft verið
hömlur á að leigja erlend
skip, annað hvort með synj-
un gjaldeyris til leigugreiðslu
eða hreinlega bann stjórn-
valda, eftir efnahagsástandi á
hverjum tíma. Þá ber að taka
tillit til, að S.H. þarf að
tryggja flutninga á fram-
leiðslunni með samningum
til a. m. k. eins árs, en get-
ur ekki treyst á að taka eitt
og eitt skip í einu, auk þess
sem mun hagstæðari samning-
ar nást fyrir lengri tíma og
meira magn. Þetta er nær úti-
lokað að gera á erlendum
markaði nema frá langtíma-
sjónarmiði.
Að því er umbúðir varðar,
þá búa þær við mikla fjar-
lægðavernd, þar sem flutn-
ingsgjöld eru miklu lægri fyr-
ir hráefnið en fullunnu vör-
una, auk þess sem erlend inn-
kaup krefðust miklu meira
geymslurýmis hér og fjárbind-
ingar. Tvær umbúðaverksmiðj-
ur hafa nú starfað í nokkur
ár og virðast báðar hafa næg
verkefni. Umbúðamiðstöðin
tók til starfa á' alveg réttum
tíma, þar sem sala okkar í
neytendaumbúðum jókst ein-
mitt þá í Bandaríkjunum og
hefðu raunar orðið vandræði
að fá nægilegt magn af öskj-
um á þeim tíma, ef þessi fram-
leiðsla Umbúðamiðstöðvarinn-
ar hefði ekki komið til.
F.V.: — Að Iokum væri ekki
úr vegi að spyrja um frysti-
húsin sem vinnustað og hvað
hugsanlegt sé að gera til að
laða að þeim góðan og hæfan
innlendan starfskraft. Teljið
þér, að við munum þurfa að
treysta á erlent vinn'uafl eins
og sumir nágrannar okkar
gera í óþrifalegri a.tvinnugrein-
um og tiltölulega lágt launuð-
um?
Eyjólfur: — Við eigum alls
ekki að treysta á erlent vinnu-
afl. Hinu er ekki að leyna, að
víða er mikill skortur á fólki,
sérstaklega eftir að skuttogar-
arnir komu. Frystihúsin hafa
getað veitt tryggingu fyrir
stöðugri vinnu og þess vegna
hefur fengizt fólk erlendis frá
til að taka að sér störf hér um
stundarsakir.
Ég geri mér vonir um, að
þær gagngeru endurbætur,
sem gerðar hafa verið á ýms-
um frystihúsunum og fyrir-
hugaðar eru á öðrum, leiði
til þess, að vinnan í þeim þyki
eftirsóknarverð og fólk kunni
vel þeirri gjörbreyttu vinnu-
aðstöðu, sem með þessu skap-
ast. Eins og menn muna voru
þessar endurbætur hafnar
vegna áforma um nýja og
stranga löggjöf um matvæla-
framleiðslu og eftirlit í Banda-
ríkjunum. Víða í frystihús-
unum var aðstaða hvergi full-
nægjandi til matvælafram-
leiðslu né heldur fyrir starfs-
fólkið.
Nú eru allar horfur á, að
þessi nýja löggjöf verði alls
ekki samþykkt. Eg tel þó ekki,
að menn hér heima muni slaka
neitt á í endurbótastarfinu, þó
að tafir kunni að verða um
sinn vegna fjárskorts. Ég býst
við, að allt kapp verði lagt á
að laga húsin að ströngustu
kröfum og gera þau þá um
leið að aðlaðandi vinnustað,
fyrir innlent starfslið.
FV 10 1974
25