Frjáls verslun - 01.10.1974, Blaðsíða 18

hlaupa með frystar vörur frá
einum markaði til annars, eins
og að selja ál eða fiskimjöl í
þessu landinu í dag og öðru á
morgun. Það þarf að skapa
eftirspurn eftir þessari sér-
stöku vöru og breyta fram-
leiðsluháttum eftir óskum
kaupenda. í þessum efnum
gilda því langtíma sjónarmið,
enda verður að gera ráð fyr-
ir verulegri fjárfestingu í
hvers konar sölustarfsemi, sem
fylgja þarf eftir, en ekki
hlaupa frá, þótt eitthvað blási
á móti í bili.
Vegna þeirrar stefnu, sem
íslenzk stjórnvöld hafa haft
gagnvart Efnahagsbandalagi
Evrópu og stefnu okkar í land-
helgismálinu, þá höfum við
lagt megináherzlu á tvo mark-
aði í útflutningi á frystum
fiski, þ. e. Bandarikin og Ráð-
stjórnarríkin. Þessir markaðir
hafa verið okkur mjög hag-
stæðir og vegið hvorn annan
upp að því leyti, að þeir hafa
í megin atriðum tekið við mis-
munandi fisktegundum.
Ekki má gleyma, að á fimm
ára tímabilinu 1963 til 1967
stóð framleiðslumagn S.H. al-
gerlega í stað, eða 37-40 þús.
tonn á ári. Árið 1968 kemst
það í 48.000 tonn og 1969 í
63.000 tonn og árin 1970 og
1971 í 69.000 tonn. Síðan fer
það ört lækkandi, eða í 60.000
tonn árið 1972 og 55.000 tonn
árið 1973. Þessi þróun leiddi
m. a. til þess, að Coldwater
Seafood Corp. tók að sér sölu
á framleiðslu Færeyinga á
Bandaríkjamarkaði, þar sem
okkur beinlínis vantaði vissar
fisktegundir til vinnslu í verk-
smiðjunni þar.
Því er það algerlega út í
hött, þegar sagt er nú að við
hefðum fyrr átt að leggja á-
herzlu á þessa markaði og
ekki er örgrannt um, að manni
detti í hug, að einhverjir hefðu
kosið að geta bent á, að við
greiddum hundruð milljóna í
tolla af frystum fiski.
Sölustefna undanfarin ár í
frystum fiski þvingar okkur
því á engan hátt til samninga
við Vestur-Þjóðverja. Hins veg-
ar skulum við ekki gleyma,
að í aðildarríkjum Efnahags-
bandalagsins er mikill mark-
aður fyrir okkar afurðir, og
eðlilegur markaður frá okkar
sjónarmiði, því þegar okkur
tekst að ýta þeim út úr land-
helginni, þá minnkar þeirra
eigið fiskframboð, og 'hvað er
þá eðlilegra en að við fyllum
það skarð?
Þess vegna tel ég, að við
eigum að stefna að góðum
samskiptum við þessar þjóðir
og reyna til hins ítrasta að
ná samkomulagi við Vestur
Þjóðverja í fiskveiðideilunni.
F.V.: — Hve alvarlegt er á-
standið á Bandaríkjamarkaði
nú og eygja menn nokkra
mögulcika á að úr rætist fljót-
Iega?
Eyjólf'ur: — Markaðshorfur
á Bandarikjamarkaði eru mjög
alvarlegar um þessar mundir.
Þetta á þó ekki eingöngu við
um þann markað, því sömu
sögu er að segja frá Vestur-
Evrópu, enda eru þessir mark-
aðir svo tengdir, að sveiflur
á einum stað má þegar merkja
á hinum staðnum.
Það sem einkennir markaðs-
ástandið eru lækkandi verð og
sölutregða. Þetta stafar þó
ekki af auknu framboði nema
að því, er varðar svonefndan
Alaska-ufsa á Bandaríkjamark-
aði, en hann kemur frá Jap-
an og S.-Kóreu. Megin ástæðan
er minnkandi eftirspum al-
mennt, sem stafar af erfiðu
efnahagsástandi og auknu
framboði á kjöti. f því sam-
bandi má nefna sem dæmi, að
fiskneyzla í Tékkóslóvakíu,
sem hefur keypt af okkur um-
talsvert magn af ufsa, hefur á
þessu ári minnkað um 25%,
sem stafar af því, að lönd
Efnahagsbandalagsins hafa
takmarkað mjög innflutning á
kjöti og þar á meðal frá
Tékkóslóvakíu, svo að þeir
hafa orðið að borða sitt kjöt
sjálfir.
Annars eru birgðir í Banda-
ríkjunum nú alltof miklar,
þrátt fyrir að birgðir í sumum
framleiðslulandanna hafi
aukizt, eins og t. d. Kanada
og Noregi. Biokkabirgðir í
Bandaríkjunum eru nú um
það bil 50% meiri en þær
voru á sama tíma í fyrra.
Verð þorskblokka hefur lækk-
að úr 82 centum í 60 cent og
eru jafnvel mikil vandkvæði
á að selja á því verði, þótt
það sé verulega undir fram-
leiðslukostnaði framleiðslu-
landanna.
Birgðir af flökum eða svo-
kölluðum neytendapakkning-
um hafa einnig aukizt nokkuð,
enda hafa útflytjendur, og þá
sérstaklega við, reynt að auka
vinnslu neytendapakkninga á
kostnað blokka. Þetta ástand
er bein afleiðing af, að jafn-
framt mjög auknu magni af
Alaska-ufsa á markaðnum, þá
er fiskneyzla talin hafa
minnkað um 11% á þessu ári.
Okkar aðstaða á þessum
markaði er þó góð miðað við
aðra, því við eigum engar
birgðir af þorskblokk og vant-
ar fremur þær blokkir til
vinnslu í verksmiðjunni. Við
höfum ennfremur selt alla
okkar framleiðslu af neytenda-
pakkningum jafnóðum og enn
haldið verði óbreyttu iþrátt fyr-
ir mikla lækkun á blokkinni.
í verðfallinu 1967 til 1968
urðum við að lækka verð á
þessum pakkningum, þótt það
væri í miklu minna mæli en
verðlækkun blokka.
Þegar spá á um útlit og
horfur, þá er eðlilega um
skiptar skoðanir að ræða, enda
fer það mjög eftir efnahags-
ástandi almennt. Ég hef ekki
trú á, að við getum búizt við
verulegum bata í þessum efn-
um fyrr en síðari hluta næsta
árs og þá því aðeins að efna-
hagsástand í iðnaðarríkjunum
versni ekki enn frá því, sem
nú er, en því miður er ástæða
til að ætla, að ekki sé séð fyr-
ir endann á því kreppuástandi
sem nú ríkir.
F.V.: — Hversu háum upp-
hæðum er varið til auglýsinga
á íslenzkum fiski vestan hafs
og hvernig er auglýsingastarf-
semin skipulögð? Er ekkert
auglýst meðan eitthvað selst?
Eyjólf'ur: — Mjög er það
misjafnt eftir árum hve mikill
auglýsingakostnaður er, og
raunar er það nokkuð teygjan-
legt hugtak, því auglýsingar
eða söluaukandi ráðstafanir
geta verið með ýmsum hætti
eftir því, hver tilgangurinn
er og hve fljótt menn vilja
ná árangri í tiltekinni vöru, og
yrði of langt mál að rekja það
hér. Alltaf er auglýst, enda
auglýsum við okkar eigið vöru-
merki, og má telja að þessi
liður hafi numið 25 til 30
milljónum á ári undanfarið.
F.V.: — Hve mikill hluti af
íslenzkum fiski er seldur í
Bandaríkjunum undir öðrum
merkjum eða öllu heldur án
allrar vísbendingar um, hvað-
an vara sé upprunnin?
Eyjólfur: — Enginn frystur
fiskui' héðan er nú seldur í
U.S.A. nema undir vöru-
merkjum þeirra tveggja út-
flytjenda, sem selja á þennan
markað, þ. e. S.H. og Sjávar-
18
FV 10 1974