Frjáls verslun - 01.10.1974, Blaðsíða 49

greiðslujöfnuði. Lagalega séð
er það aðalhlutverk sjóðsins
að draga úr og koma í veg
fyrir ýmis höft á gjaldeyris-
og verzlunarviðskiptum, sem
mjög skertu möguleika al-
þjóðaverzlunar og viðskipta á
árunum fyrir stríð. Þar sem
búast mátti við, að hin ýmsu
lönd myndu af og til lenda í
greiðsluj af naðarerf iðleikum,
var það hlutverk sjóðsins að
veita fjárhagsaðstoð gegn á-
kveðnum skilyrðum þannig að
aðildarríkin kæmust hjá inn-
leiðslu gjaldeyrishafta til að
mæta tímabundnum erfiðleik-
um. Til að gegna þessu hlut-
verki sínu var sjóðnum lagt til
ákveoið fjármagn af aðildar-
ríkjum, þannig að hann hef-
ur nú yfir að ráða um 30
milljörðum dollara í gulii og
gjaldmiðlum hinna einstöku
aðildarrikja. Þar að auki get-
ur sjóðurinn tekið lán hjá að-
ildarríkjum sínum og einnig
hefur það komið til á siðustu
árum, að sjóðurinn hefur gef-
ið út sinn eigin gjaldmiðil, sem
kallast sérstök yfirdráttarheim-
ild (special drawing rights).
Að öllum jafnaði eru lán
sjóðsins aðeins til fimm ára
en nú hefur nýlega verið kom-
ið á sérstakri fyrirgreiðslu
vegna hækkunar olíuverðs og
er gert ráð fyrir að lán þau,
sem þar komi til, verði veitt
til sjö ára.
Þriðji meginþáttur í starf-
semi sjóðsins er ýmisleg tækni-
aðstoð við stjórnvöld meðlima-
ríkja, er þess óska. Hér er um
að ræða hina margbreytileg-
ustu aðstoð sérfræðinga, sem
eru til ráðgjafar um lengri eða
skemmri tíma á flestum svið-
um efnahagsmála.
F.V.: — Hvert er samband
á milli starfsemi Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins og Alþjóðabank-
ans?
Gunnar. — Eins og að fram-
an getur eru lán Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins ætluð til að mæta
tímabundnum erfiðleikum í
greiðslujöfnuði meðlimaríkja.
Hins vegar var Alþjóðabank-
anum, sem er systurstofnun
sjóðsins, ætlað að veita lán
til langs tíma til framkvæmda
í aðildarríkjum bankans. Þess
má geta, að þau ríki ein fá
aðgang að bankanum, sem áð-
ur hafa gerzt meðlimir Al-
þjóðagjaldeyrissjóðsins. í
reynd er um nána samvinnu
að ræða milli stjórna og starfs-
liðs þessara tveggja stofnana.
Stundum eru farnar sameigin-
legar ferðir til viðræðna við
stjórnvöld í ákveðnum löndum
og starfsmenn stofnananna í
Washington skiptast reglulega
á upplýsingum um þróun mála
í hinum ýmsu aðildarríkjum.
F.V.: — í hverju hafa störf
þín hjá Alþjóðagjaldeyris-
sjóðnum aðallega verið fólg-
in?
Gunnar: — Ég hef starfað
hjá Asíudeild sjóðsins frá
upphafi og hef einkum feng-
izt við málefni landa Suðaust-
ur-Asíu, bæði Indónesíu og
landanna í Indó-Kína. Starfið
hefur verið innan þess ramma,
sem að ofan var getið um
starfsemi sjóðsins almennt.
Meðal annars hef ég þrisvar
sinnum verið sendur til dval-
ar í Asíulöndum til ráðgjafa-
starfsemi um efnahagsmál fyr-
ir hlutaðeigandi stjórnvöld.
Fyrst var ég um 18 mánaða
skeið í Indónesíu á árunum
1968 og 1969 sem aðstoðarmað-
ur efnahagsráðgjafa sjóðsins í
Djakarta. Eins og kunnugt er
var efnahagur Indónesa í rúst
við valdamissi Súkarnos for-
seta í lok ársins 1965. 1966
hófst heildarviðreisn í efna-
hagslífinu og er almennt álitið,
að árangur sá, sem náðist á
næstu þi'emur árum, sé einn
mikilvægasti sem unnizt hefur
í efnahagsviðreisn þróunar-
landa. Alþjóðagjaldeyrissjóður-
inn hafði mjög náið samband
við stjórnendur efnahagsmála
í Indónesíu á þessum árum og
var það samband bæði í formi
ráðgjafastarfsemi og fjárhags-
stuðnings. Er það mat margra,
að í Indónesíu hafi Alþjóða-
gjaldeyrissjóðurinn lagt mikil-
vægan skerf til endurreisnar
hagkerfisins.
Eftir að ófriður brauzt út í
Kambodíu snemma árs 1971
var brátt við mikla efnahags-
örðugleika að etja. Ríkisstjórn
landsins sneri sér til Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins með beiðni
um tæknilega aðstoð í mótun
og framkvæmd efnahagsmála.
Var ég í því sambandi sendur
til eins árs dvalar í landinu í
maí 1971. Þó að ýmislegt hafi
áunnizt hefur styrjaldarrekst-
urinn nú gjöreyðilagt efnahags-
líf Kambodíu og vænti ég
ekki neinna bóta þar á fyrr
en dregur úr hernaðarátökum.
Þriðja för mín erlendis hef-
ur verið í Suður-Vietnam, þar
sem ég hef dvalizt síðan í
júlí 1973. Forsaga þess máls
er, að í apríl 1973 fór forseti
S.-Vietnam þess á leit við Al-
þjóðagjaldeyrissjóðinn að
starfsmaður hans yrði sendur
til dvalar í Vietnam til að-
stoðar ríkisstjórninni við mót-
un efnahagsstefnu, sem stuðla
myndi að efnahagslegum fram-
förum á því friðartímibili er
menn væntu þá að fylgja
myndi í kjölfar friðarsamning-
anna svokölluðu í París
snemma árs 1973. Þær vonir,
sem bundnar voru við friðar-
sáttmálann hafa brugðizt að
mestu og hefur stríðsrekstur
beggja aðiia haldið áfram ör-
lítið breyttur. Er því augljóst
að enn verði bið á því fyrir
stjórnvöld Suður-Víetnam að
snúa sér að þeirri uppbygg-
ingu og endurreisn sem óhjá-
kvæmilega hlýtur að verða
eftir þriggja áratuga stríðs-
rekstur. Horfur eru núna
slæmar í efnahagsmálum Suð-
ur-Víetnam og segir mér hug-
ur, að við verulega viðbótar-
örðugleika verði að etja í ná-
inni framtíð.
Daglegt starf mitt í Saigon
er unnið í nánum tengslum
við ráðherra þá sem með efna-
hagsmál og fjármál fjalla, svo
og við bankastjóra seðlabank-
ans. Eins og áður er getið eru
helztu viðfangsefnin aðstoð
við mótun og framkvæmd
fjárlaga og fjármálastjórn al-
mennt svo og við fyrirkomu-
lag og stjórn utanríkisvið-
skipta og gjaldeyrismála.
F.V.: — HvaS er að segrja. af
fjölskyldu þinni opt hvernig
hefur það verið fyrir fjöl-
skylduna að standa í sífelld-
um flutningum milli heims-
álfa?
Gunnar: — Konan mín er
Guðrún Ó. Jónsdóttir, fædd
og uppalin í Reykjavík, en
börnin eru þrjú, Ragnheiður
13 ára, Sverrir 9 ára og Guð-
rún Ólafía 6 ára. Fjölskyldan
hefur ætíð fylgt mér, þegar
ég hef verið sendur til dvalar
í Asíulöndum. í Indónesíu
bjuggum við í höfuðborginni
Djakarta en hins vegar hefur
fjölskylda mín búið í Bang-
kok í Thailandi á meðan ég
hef verið við störf í Kambódíu
og Suður-Víetnam. í báðumtil-
fellum 'hef ég ferðazt á milli
Bangkok og Phnon Penh og
Saigon í viku hverri þannig
að ég hef eytt helgum með
FV 10 1974
49