Frjáls verslun - 01.09.1975, Qupperneq 30

Á döfinni:
Menn
og
menntamenn
Leó IVI. Jónsson, tæknifræðingur hefur orðið
í okkar stéttlausa þjóðfélagi eru nú byrjaðar bo llaleggingar um hvernig skuli túlka heitið „mennta-
maður“. Engan ætti að undra þótt þessu fyrirbrigði verði aukinn gaumiu- gefinn, þegar stefna stjórn-
valda í fræðslu og skólamálum er sú að menntun skuli í askana látin, og pínd uppí lýðinn með illu
eða góðu. Það er eitt af náttúrulögmálunum, að til þess að allir menntist þarf að slá verulega af
öllum „ómannúðlegum“ kröf'um þannig að allirséu með, hvort sem þeir geta eða ekki.
Af þessu leiðir að árlega
gubbar kerfið út nokkur hundr-
uð „fræðingum“, sem atvinnu-
lífið þarf ekki á að halda, enda
of dýr vinnukraftur í flestum
tilvikum.
Aðsókn að menntamaskínum
eyikst stöðugt og eftirsókn að
félagslegu og „menningarlegu"
námi er mest áberandi, enda
eru slikar dunddeildir starf-
ræktar við flesta æðri skóla
landsins.
Ef að líkum lætur þá munum
við ná í skottið á svíum áður
en langt um líður, en svíar eru
okkar viðmiðunarþjóð í þessum
efnum og yfirleitt öllu sem
fræðsiumál snertir.
Við skulum því vera undir
það búin að leysa a. m. k. eitt
vandamál, sem verður tii við
þessa þróun. Atvinnuiausir fé-
lagsfræðingar eru nú eitt af
þeim mörgu vandamálum, sem
sænska velferðarkerfið á við
að glíma.
MENNTAHROKI OG MONT
Það mun lengi verða í minn-
um haft, þegar einn af arkitekt-
um okkar lýsti því yfir í sjón-
varpi þegar rætt var um skipu-
lagsmál, að nauðsynlegt væri að
mennta almenning áður en
hann gæti tekið virkam þátt í
umræðum um þau efni.
Án þess að gera lítið úr arki-
tektum, þá held ég að flestir
gætu verið sammála um að af-
skipti þeirra af skipulagsmálum
fram til þessa, séu einna síst til
þess fallin að auka hróður
þeirrar stéttar. Á hitt má
minna, að áður en arkitektar
spruttu hér upp, hafði þakleki
verið svo til óþekkt fyrirbrigði
i áratugi, hvaða ályktun sem
draga má af því.
Sikipulagsfræði er sérstök
námsgrein, og nám í henni tek-
ur yfirleitt mörg ár. Obbimm af
arkitektum hérlendis hefur
ekki lagt á sig sérnám á þessu
sviði, og hafa því sáralitla
þekkingu umfram aðra sem við
hönnun bygginga vinna. Hins-
vegar má segja að það lýsir
meiru en meðalsjálfstrausti, að
arkitektar skuli ekki víla fyrir
sér að föndra við þessi við-
fangsefni, án nokkurrar sér-
þekkingar.
í Svíþjóð hefur almenningur
vaknað upp við vondan draum,
eftir að arkitektar og aðrir
teknokratar, hafa darkað eftir-
litslausir í skipulaginu í árarað-
ir. Afleiðingin er sú að upp
hafa risið gestaþrautir úr stein-
steypu, svonefndar drauga-
borgir sem enginn vill búa í
þrátt fyrir húsnæðisskort.
Mönnum er nú ljóst að skipu-
lag borga getur aldrei verið
einkamál arkitekta og stjórn-
málamanna ef það á að skila
hlutverki sínu, heldur verður
að vinna slíkt verkefni í sam-
vinnu við félagsmálastofnanir
og almenning.
Það er meira en lítið mont, að
lýsa því yfir, að almenningur
sé sem næst hópur gapandi
hálfvita, sem ekki sé mark á
takandi.
Arkitektar hafa látið eftir sig
menntamannaafurðir t. d. í
Breiðholti, sem erfitt yrði að út-
má, en bera þekkingu þeirra og
hæfni vitni um ókomin ár.
í Breiðholti stendur m. a.
blokkarbygging sem mun vera
eitt af ljótustu mannvirkjum á
norðurhveli jarðar þótt hem-
aðarmannvirki væru meðtalin.
Þessi steinsteypta ófreskja er
’líkleg til þess að komast með
tímanum inn í kennslubækur,
sem daemi um hvemig ekki á
að skipuleggja og hvernig ekki
eigi að teikna.
SKÓLI FRAMTÍÐARINNAR
Þegar fram líða stundir, og
stefna stjórnvalda í menntamál-
um hefur þróast, bendir allt til
að veruleg hagræðing komist á
í rekstri skólastofnana.
í stað þess að halda þessum'
krakkagreyjum dottandi fram á
skólaborðið, yrði þeim leyft að
sofa vært í eigin rúmum í
heimahúsum.
Þetta væri hægt með því að
leggja niður flesta æðri skóla
landsins, og spara þannig bæði
húsnæðiskostnað og kennslu.
Þess í stað yrðu auglýst mokkur
hundruð próf árlega til um-
sóknar við hverja menntabraut,
og síðan dregið úr umsóknum.
Nota mætti svipaða tromlu við
útdrátt og happdrættin nota.
Þeir heppnu fengju síðan
prófin í pósti með pompi og
pragt, en atvinnulífinu látið
eftir að dæma um gæðim.
30
FV 9 1975