Frjáls verslun - 01.04.1978, Qupperneq 20

Skóframleiðendur hafa horft
upp á enn meiri samdrátt hjá
sér og hafa nú ákveðið að feta
í fótspor fataframleiðenda og
setja blágula S-merkið á fram-
leiðsluvörur sínar í ágúst. Þeir
ætla að verja um 10 milljónum
ísl. kr. til sinnar herferðar.
Skóinnflutningur til Svíþjóðar
hefur farið sívaxandi, en mark-
aðshluti innlendra framleið-
enda síminnkandi. Árið 1960
voru seld um 10 milljón pör
af sænskum leðurskóm í Sví-
þjóð, en í fyrra aðeins 2,5 millj-
ón pör.
# Sérstakt gjald til
kynningaherferða
Gagnstætt því sem er hjá
fata- og skóframleiðendum ætla
sænskir húsgagnaframleiðend-
ur ekki að fjármagna sína
„kaupið sænskt“ herferð með
opinberu fé. Með því að leggja
2 prómill gjald á verðið frá
verksmiðju hefur þeim tekist
að safna um 50 milljónum ísl.
kr. í sjóð, sem þeir hyggjast
verja til herferðar sinnar. Á
hún að standa frá því i apríl
fram í nóvember.
Þó að sænska stjórnin haíi
verið reiðubúin að styrkja her-
ferðir sem þessar með almanna-
fé, hefur hún verið hikandi við
að taka á áberandi hátt þátt í
þeim. Telur hún að hugsanlegt
sé að túlka þær sem hindrun
á milliríkjaviðskiptum, sem
brýtur í bága við þá viðskipta-
samninga, sem Svíar hafa gert
við aðrar þjóðir.
Burtséð frá Finnum reyna
stjórnir vestrænna ríkja yfir-
leitt að hafa hljótt um stuðn-
ing sinn við þjóðlegar herferð-
ir. En það gerist þó alltaf
af og til að stjórnarleiðtogar
haldi uppi einhverjum áróðri
fyrir kaupum á innlendri fram-
leiðslu. Til dæmis gerðist það
fyrir skömmu í Bretlandi að
Callaghan forsætisráðherra
hvatti fólk í ræðu til að kaupa
brezkt. Daginn eftir var skýrt
frá því að fjármálaráðuneytið
hefði keypt tölvu fyrir um 62
milljónir króna — frá Frakk-
landi.
Þrátt fyrir yf irlýsingu :
Iðnríkin tvöfalda
hráefnanotkun
sína
Flest iðnríki heims gera ráð fyrir áframhaldandi hagvexti, sem
þýðir í raun að þau munu tvöfalda hráefnanotkun sína fram til
ársins 2000. Þrátt fyrir allt tal um aukið aðhald, sparsemi og
orkuskort er það engu að síður staðreynd að stefna þessara þjóða
miðar að áframhaldandi og auknum hagvexti, en honum mun
ekki verða haldið án áframhaldandi neyzlu. Á þennan hátt er
vandséð hvernig þjóðir heims hyggjast forða sér frá orku- og hrá-
efnaskorti á næstu áratugum. Aukin nýting náma í eigu iðnríkj-
anna, þróun nýrra staðgengilefna í iðnaði og aðgerðir í því skyni
að minnka orkuþörf stóriðju og framleiðsluiðnaðar, hefur komið
sem hrein viðbót við neyzlu þess hluta jarðarbúa sem mesta
neyzlu stunduðu fyrir.
# Heimspólitík með í
spilinu
Iðnríkin hafa á þessum ára-
tugi litið á hráefnisviðskipti
sem lið í heimspólitískri tog-
streitu engu siður en áður.
Þessi pólitík iðnríkjanna hefur
fram til þessa snúist um yfir-
ráð yfir nýlendum í þriðja
heiminum svonefnda, þar sem
hráefnanámur eru auðugastar,
en er nú að snúast í það að
keppa um hylli ríkisstjórna ný-
frjálsra ríkja í þeim heimshluta
í því skyni að tryggja áfram-
haldandi öflun hráefna. Margt
hesfur stuðlað að því að iðn-
ríkjunum hefur enn tekist að
halda áhrifum sínum í þriðja
heiminum, þrátt fyrir aukið
sjálfstæði þróunarlanda og
þrátt fyrir að þróunarlöndin
hafi sett á stofn sérstakar fjöl-
þjóðastofnanir í því skyni að
þvinga fram hærra verð á hrá-
efnum með samstöðu. Hækk-
andi hráefnisverð hefur einnig
aðrar verkanir, sem ekki eru
þróunarlöndunum í hag. Þessar
hækkanir hafa skapað reksturs-
grundvöll fyrir hráefnanámur
í iðnríkjunum sjálfum, sem
hætt hafði verið við jafnvel
fyrir áratugum síðan. Ennfrem-
ur hafa þessar breytingar á
rekstursgrundvelli náma það í
för með sér að iðnríkin sjálf
sjá fram á verulega röskun á
viðskiptajafnvægi því sem ríkt
hefur á milli þeirra. Einkum
eru það Bandaríkjamenn sem
hagnast á þessum breytingum á
kostnað EEC landanna og Jap-
ans.
í Svíþjóð hefur „Sekretariet
för framtidsstudier" unnið að
könnun á hráefna-auðlegð og
eftirspurn í heiminum. í á-
fangaskýrslu í tengslum við
verkefnið er að finna ýmsar
ályktanir sem Tomas Bertel-
man hefur látið í Ijósi um þró-
un og afleiðingar hráefnastefnu
ýmissa iðnríkja.
# Mý hráefni
í skýrslunni er greint frá
helstu aðgerðum stærstu OECD-
ríkjanna (USA, V-Þýskaland og
20
FV 4 1978