Frjáls verslun - 01.04.1981, Blaðsíða 60

Anna Pétursdóttir:
Launamál kvenna
í verzlunarstétt
Launamál kvenna voru mjög til umræðu á fimmta
og sjötta áratugnum. Erindi það, er hér fer á eftir,
flutti Anna Pétursdóttir á fundi Kvenréttindafé-
lags íslands 31. maí 1955. Hún hafði þá starfað um
20 ára skeið við skrifstofustörf, þar af 5 ár í Banda-
ríkjunum. Var hún því nákunnug launamálum
kvenna, er unnu skrifstofustörf, þegar hún fiutti
þessa hugleiðingu, sem birtist síðar á prenti.
Mér var falið að segja hér nokkur
orð um launamál kvenna við verzl-
unar- og skrifstofustörf.
Vil ég þá fyrst snúa mér að skrif-
stofunum.
Þar sitja karlar og konur við
sama borð, hafa sömu menntun
og eiga að vinna sömu störf.
í flestum tilfellum ber karlmað-
urinn miklu meira úr býtum en
konan.
Tökum dæmi: Kunningjakona
mín starfar sem fulltrúi hjá stóru
fyrirtæki hér í bæ. Starfsaldur
hennar er 12 ár. Karlmaður var
ráðinn henni til aðstoðar fyrir 4 ár-
um. Eftir launaskala þessa fyrir-
tækis bera honum, næst þegar
hann fær launahækkun, hærri
laun en hún hefur nú.
Hún fær enga launahækkun.
Hún er sem sagt komin á „topp-
inn“.
En pilturinn, sem er henni til að-
stoðar á skrifstofunni, heldur
áfram að fá launahækkun.
Annað dæmi get ég líka sagt
ykkur: Piltur og stúlka taka próf frá
Verzlunarskólanum, bæði með
góðri einkunn.
Eftir prófið eru bæði ráðin á
skrifstofu. Hann vinnur við almenn
skrifstofustörf, hún sem einkarit-
ari. Pilturinn hefur þó kringum
20% hærri laun en stúlkan.
Hvers vegna eru „launaskalar"
fyrirtækja svo ranglátir gagnvart
konum?
Eins er ástandið hjá afgreiðslu-
fólki í verzlunum. Stúlka stendur
við hliðina á karlmanni við af-
greiðslu, — hvort sem er í mat-
vöru-, vefnaðarvöru- eða skóbúð.
Hún hefur sömu menntun og
hann. En samkv. samningi um
launakjör verzlunarfólks frá 1954
- B-liður, 3. flokkurog4. flokkurA
- hefur stúlkan mun lægri laun en
karlmaðurinn.
Jafnvel þótt um ábyrgðarstöður
sé að ræða, eins og t. d. deildar-
stjóra, þá verður munurinn enn til-
finnanlegri.
Samkvæmt fyrrnefndum samn-
ingi er B-liður, 1. flokkur - en
þeim flokki tilheyra deildarstjórar
- eingöngu ætlaður körlum.
öll vitum við þó, að stúlkur eru
deildarstjórar í verzlunum, og
finnst ykkur það ekki hart, að þær
skuli ekki njóta sömu réttinda og
karlar?
í nýafstöðnum samningum hef-
urengin leiðréttingfengiztáþessu
atriöi.
Hvað veldur því, að stúlka, sem
er deildarstjóri, kemst ekki í þenn-
an umrædda flokk?
Ég er ekki í vafa um, að stúlka á
skrifstofu afkastar eins miklu og
karlmaður við sömu vinnu. Veit ég
það af eigin reynd og annarra, sem
ég hef haft tal af. Stúlka við skrif-
stofustörf er ekki síöur nákvæm
og samvizkusöm en karl við sömu
störf.
Eins er stúlka í búðinni eins lipur
og selur sjálfsagt ekki minna en
karlmaðurinn.
Sama má segja um deildarstjór-
ann. Henni væri sjálfsagt ekki trú-
að fyrirsvo ábyrgðarmiklu starfi, ef
hún ekki leysti það af hendi lýta-
laust.
Hvað veldur svo þessu órétt-
læti?
Ég hygg að það sé gömul hefð
frá þeim tíma, þegar konan átti
ekki annarra kosta völ en að gifta
sig eða gerast vinnukona.
60