Morgunblaðið - 25.02.2001, Side 33

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. FEBRÚAR 2001 33
i
k
i
i
a
f
i
i
u
g
a
i
k
g
n
n
r
u
r
r
a
m
u
og telja má líklegt getur orðið erfitt fyrir Fram-
sóknarflokkinn að tala tungum tveim í slíku
grundvallarmáli.
Áframhaldandi aðild Framsóknarflokksins að
Reykjavíkurlistanum er ekki eini vandi borgar-
stjóra. Frá því að listinn varð til og hélt meirihluta
sínum í síðustu kosningum hefur orðið til ný
stjórnmálahreyfing á vinstri vængnum, vinstri
grænir. Aðalforystumaður þess flokks í Reykja-
vík, Ögmundur Jónasson alþingismaður, hefur
verið einn harðasti gagnrýnandi Reykjavíkurlist-
ans á vinstri kantinum. Kjarninn í gagnrýni hans
hefur verið sá að það sé varla merkjanlegur mun-
ur á meirihlutastjórn Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík og meirihlutastjórn Reykjavíkurlist-
ans.
Segja má að hér sé á ferðinni töluverður póli-
tískur vandi fyrir báða aðila. Efni vinstri grænir
til sjálfstæðs framboðs til borgarstjórnar Reykja-
víkur verður afar erfitt fyrir Reykjavíkurlistann
að halda meirihlutanum. Ef hægt verður að gera
vinstri græna ábyrga fyrir falli vinstri meirihlut-
ans í borgarstjórn mun það skapa flokknum um-
talsverða erfiðleika í þingkosningum.
Vinstri grænir efndu nýlega til ráðstefnu um
borgarmál sem augljóslega er fyrsta merki þess
að flokkurinn ætli að hasla sér völl á þeim vett-
vangi. Líklegt má telja að vinstri grænir skapi sér
ákveðinn málefnagrundvöll í borgarmálum og
leggi hann til grundvallar viðræðum við forystu-
menn Reykjavíkurlistans. Þá getur komið upp sú
staða að borgarstjóri neyðist til að færa sig til
vinstri til þess að halda vinstri grænum innan
borðs, bæði í stefnumörkun og málflutningi. Um
leið og hún gerir það skapar hún hins vegar ný
tækifæri fyrir Sjálfstæðisflokkinn til þess að ná
því miðjufylgi sem flokknum er nauðsynlegt að ná
til vilji hann endurheimta meirihlutann og Björn
Bjarnason væri m.a. líklegur til að höfða til þegar
pólitískur bakgrunnur hans er hafður í huga. Er
yfirleitt framkvæmanlegt að ná saman og halda
utan um pólitíska samfylkingu þar sem bæði
framsóknarmenn og vinstri grænir eru innan-
borðs? Það er kannski óvarlegt að segja að það sé
óframkvæmanlegt en til þess þarf flókna pólitíska
leiki og lítið má út af bera án þess að allt fari í bál
og brand og þá ekki sízt í kosningabaráttunni
sjálfri þar sem allir aðilar eru eðli málsins sam-
kvæmt viðkvæmari fyrir eigin stöðu en ella.
Það er ljóst að borgarstjóri gerir sér glögga
grein fyrir þessari stöðu. Í viðtali við Dag, í dag,
laugardag, segir hún um þetta mál: „Mér fyndist
það rangt hjá hverjum þessara flokka sem nú
standa að Reykjavíkurlistanum að kljúfa sig frá
honum. Við höfum náð miklu fram saman. Mér
fyndist það bera þess vott að menn væru þá ekki
að hugsa um hagsmuni borgarinnar og borgarbúa
heldur um flokkspólitíska markaðssetningu. Og
það sem verra er, það væri beinlínis skaðlegt fyrir
lýðræðið ef Sjálfstæðisflokkurinn færi bæði með
vald í borginni og landsstjórninni.“
Málefnastaðan
Á ÞESSARI stundu
er ómögulegt að segja
til um hvaða áhrif flug-
vallarmálið kemur til með að hafa á kosningar til
borgarstjórnar. Tilfinning margra er sú að af-
staða til þess hvort flugvöllurinn eigi að fara eða
vera fari töluvert eftir aldri. Eldri kynslóðir vilji
hafa flugvöllinn á sínum stað. Hinar yngri að hann
fari. Þetta á hins vegar eftir að koma í ljós í þeirri
atkvæðagreiðslu sem fram fer í marzmánuði.
Flugvallarmálið getur hins vegar haft erfiðleika í
för með sér fyrir samstarfið innan Reykjavíkur-
listans eins og áður var að vikið.
Þegar hér er komið sögu hefur Reykjavíkur-
listinn hins vegar verið við völd í sjö ár. Það er svo
langur tími að forsvarsmenn hans geta ekki leng-
ur haldið því fram að þeir hafi ekki haft nægilegan
tíma til að hrinda stefnumálum sínum í fram-
kvæmd. Fyrir skömmu kom fram í fréttum Morg-
unblaðsins og síðan um það fjallað í forystugrein
blaðsins að ástandið í leikskólamálum í höfuð-
borginni væri á þann veg að upp undir 3.000 börn
væru á biðlista.
Í forystugrein Morgunblaðsins hinn 13. febr-
úar sl. sagði m.a.: „Biðlistar eftir plássi í leik-
skólum Reykjavíkur hafa sjaldan eða aldrei verið
lengri... Þegar litið er á tölur um heildarfjölda
barna, sem nú eru í leikskólum Reykjavíkur,
verður enn skýrara hversu alvarlegur vandinn er.
Í árslok voru 5240 börn í leikskólunum en á bið-
lista voru, eins og áður sagði, tæplega 2900 börn.
Þar af eru reyndar 528 yngri en eins árs og 246
eiga lögheimili utan Reykjavíkur, en sum sveit-
arfélög mundu ekki leyfa skráningu þessara
barna á biðlista. Hvað sem því líður er ljóst að for-
eldrar meira en 2000 reykvískra barna vilja koma
þeim á leikskóla en fá ekki pláss.“
Í þessu sambandi er ástæða til að minna á að
lausn á þessum vanda var aðalbaráttumál
Reykjavíkurlistans og Ingibjargar Sólrúnar í
borgarstjórnarkosningunum 1994, þegar listinn
náði meirihluta í borgarstjórn. Leikskólamálið
var aftur eitt aðalmál borgarstjóra og hennar
fólks í kosningunum fyrir þremur árum.
Nú er komið að þeim tímamótum í sögu
Reykjavíkurlistans að forráðamenn hans verða að
standa og falla með verkum sínum en geta ekki
byggt á loforðum. Staðreyndin er sú að því fer
víðs fjarri að Reykjavíkurlistanum hafi tekizt eða
muni takast á því sem eftir er af kjörtímabilinu að
leysa leikskólavanda ungra foreldra.
Auðvitað geta borgarstjóri og hennar sam-
starfsmenn haldið því fram að kröfurnar hafi auk-
izt svo mikið að það hafi verið nánast óvinnandi
vegur að ljúka málinu á tveimur kjörtímabilum.
Það breytir hins vegar engu um staðreyndir
málsins. Það er hlutverk stjórnmálamanna ekki
sízt að finna hvaða straumar eru á ferðinni undir
yfirborðinu í samfélagi okkar og gera ráðstafanir
til þess að mæta þeim. Annaðhvort hefur Reykja-
víkurlistinn sofnað á verðinum eða misst sam-
bandið við grasrótina.
Veruleikinn er sá að nú í byrjun nýrrar aldar er
það eðlileg og sjálfsögð krafa ungra foreldra að
börn þeirra geti fengið aðgang að leikskóla ekki
síður en grunnskóla. Sú var tíðin að margir drógu
í efa að það væri endilega skynsamlegt að börn
væru í leikskólum í þeim mæli sem nú er talið
sjálfsagt. En þær efasemdir eru ekki lengur fyrir
hendi hjá þorra fólks. Þvert á móti er það talið
nauðsynlegt að ung börn hafi tækifæri til að vera í
leikskóla sem alltof mörg þeirra hafa ekki tæki-
færi til í dag. Í þessum efnum þýðir ekki að vísa á
dagmömmur. Það er einfaldlega ekki hægt að
bera saman þær aðstæður sem dagmömmur
starfa við og börnin þar með búa við og leik-
skólana.
Fyrir utan þær pólitísku flækjur, sem flugvall-
armálið getur skapað innan Reykjavíkurlistans,
er ljóst að leikskólamálið og frammistaða Reykja-
víkurlistans á þeim vettvangi verður veigamikið
málefni í kosningabaráttunni fyrir næstu borg-
arstjórnarkosningar. Og raunar ekki bara í kosn-
ingum til borgarstjórnar Reykjavíkur heldur í
flestum stærri sveitarfélögum.
En að því er Reykjavík varðar snýst málið ekki
bara um það hverju Reykjavíkurlistinn hefur ekki
fengið áorkað heldur líka hitt hvernig Sjálfstæð-
isflokkurinn heldur á málinu. Og spurning miðað
við stöðu málsins hvers vegna Sjálfstæðis-
flokkurinn hefur ekki lagt miklu meiri áherzlu á
að fjalla um þennan málaflokk á vettvangi borg-
arstjórnarinnar.
Að sjálfsögðu munu fleiri mál koma til umræðu
í aðdraganda borgarstjórnarkosninga en þau tvö,
sem hér hafa verið nefnd, og t.d. ljóst að vinstri
grænir munu leggja miklu áherzlu á húsnæðis-
málin.
Þegar horft er til þeirra pólitísku vandamála,
sem Reykjavíkurlistinn stendur frammi fyrir á
báða vegu, ef svo má að orði komast og þeirra
málefna, sem líklegt er að muni einkenna borgar-
stjórnarkosningarnar, fer ekki á milli mála að því
fer fjarri að úrslitin séu fyrirfram ráðin.
Það þýðir að Sjálfstæðisflokkurinn getur átt
mikla möguleika á að endurheimta meirihluta
sinn en það getur líka þýtt að þriðji aðili, annað
hvort Framsóknarflokkur eða vinstri grænir
gætu hugsanlega komizt í oddaaðstöðu innan
borgarstjórnarinnar.
Í þessu ljósi fer ekki á milli mála að þær um-
ræður, sem nú fara bersýnilega fram innan Sjálf-
stæðisflokksins um skipan borgarstjórnarlista
flokksins í næstu kosningum, hafa enn meiri póli-
tíska þýðingu en ella.
Morgunblaðið/RAX
Loðnulöndun
„Þeir sem vel
þekkja til telja að
það hafi haft mikil
áhrif á mennta-
málaráðherra hve
margt ungt fólk hef-
ur komið að máli við
hann um þessi mál.
Og ekki fer á milli
mála að með Birni
Bjarnasyni væri
kominn fram á sjón-
arsviðið á vettvangi
borgarmála mjög
sterkur stjórn-
málamaður.“
Laugardagur 24. febrúar