Morgunblaðið - 25.02.2001, Blaðsíða 64

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 SUNNUDAGUR 25. FEBRÚAR 2001 VERÐ Í LAUSASÖLU 165 KR. MEÐ VSK.
ALÞJÓÐLEGUR sjóður, The
Seacology Foundation, sem styður
verkefni á sviði náttúruverndar og
umhverfismála á eyríkjum, hefur
ákveðið að veita sem svarar um 400
þúsund krónum til að merkja staði í
Árneshreppi á Ströndum sem hafa
sérstakt sögulegt gildi eða eru merk-
ar náttúruminjar. Í undirbúningi er
nú á vegum Landverndar að stuðla
að verndun búsetu- og menningar-
minja í Árneshreppi og verður í sum-
ar ráðist í þessar merkingar.
Tryggvi Felixson, framkvæmda-
stjóri Landverndar, sagði í samtali
við Morgunblaðið að ráðgert væri að
setja upp 20–30 málmskilti með
texta og kortum sem standa munu á
undirstöðu úr rekaviði. Haukur Jó-
hannesson, forseti Ferðafélags Ís-
lands, hefur umsjón með verkinu
fyrir hönd Landverndar og er verið
að velja staðina um þessar mundir.
Segir Tryggvi ætlunina að velja
sögulega staði og aðra merkilega út
frá náttúruverndarsjónarmiðum.
Alls kosta merkingarnar kringum
eina milljón króna og er nú verið að
leita fjármögnunar fyrir því sem á
vantar.
Með þessu verkefni segir Tryggvi
Landvernd vilja stuðla að áfram-
haldandi byggð í Árneshreppi og
vekja athygli á hreppnum og náttúru
hans, en þar sé auk þess mikið af
sögufrægum stöðum.
Í næsta mánuði verður einnig
haldin ráðstefna með yfirskriftinni
„Búseta og menning, saga og nátt-
úra“ og er markmið hennar að varpa
ljósi á mikilvægi jaðarbyggða í
menningarlegu samhengi, ræða um
kosti og galla við að búa í jaðarbyggð
og fjalla um hlutverk Árneshrepps í
þessu sambandi. Í erindum verður
fjallað um verndun menningarminja
til atvinnusköpunar og gildi þeirra
fyrir ferðamenn.
Landvernd fær
styrk frá erlend-
um umhverfissjóði
SAUÐFJÁRBÆNDUM og mjólkur-
framleiðendum hefur fækkað um 40–
45% frá árinu 1988. Sigurgeir Þor-
geirsson, framkvæmdastjóri Bænda-
samtaka Íslands, telur að þessi þróun
muni halda áfram og minnir á að
bændum hafi fækkað alla síðustu öld.
„Það er ekkert sem getur stöðvað þá
þróun. Búin eru að stækka. Þau þurfa
í raun og veru að stækka til að verða
lífvænleg.“ Hann segir mikilvægt að
atvinnuástand í sveitum sé það gott
að bændur geti haldið áfram búskap
að hluta til en sótt um leið atvinnu
annað.
Sigurgeir bætir þó við að bændum
í heild hafi ekki fækkað svona mikið.
Einnig sé um að ræða tilfærslu í
greininni, þ.e. bændur sem áður voru
með blandað bú hafi annaðhvort ein-
göngu snúið sér að sauðfjárrækt eða
mjólkurframleiðslu. „Það breytir því
ekki að fækkunin í heild er veruleg,
örugglega á bilinu 25–35%,“ segir
Sigurgeir.
Bændum fækkar í
nágrenni þéttbýlis
Sigurgeir bendir á að næst miklu
þéttbýli sé búskapur, sérstaklega
með kýr, að hverfa smátt og smátt.
„Mjólkurframleiðsla er nánast horfin
austur í Ölfusi. Hún er að hverfa á
Kjalarnesi og í Kjós, í allra næsta ná-
grenni þéttbýlisins,“ segir Sigurgeir.
Þá hafi dregið talsvert úr búskap í
Árnessýslum næst Selfossi og í Borg-
arfirði. Sigurgeir telur skýringuna þá
að fólk sem býr í þéttbýli sækist eftir
jarðnæði í nálægum sveitum, t.d.
fyrir hross eða sumarbústaðalóðir.
Landbúnaðurinn geti illa staðist slíka
samkeppni. „Mjólkurframleiðslan er
að færast frá mesta þéttbýlinu og úr
mesta dreifbýlinu,“ segir Sigurgeir.
Þannig sé ekkert kúabú í N-Þingeyj-
arsýslu, mjólkurframleiðsla sé afar
lítil í Barðastrandarsýslu og aðeins í
Bæjarhreppi í Strandasýslu framleiði
bændur nú mjólk. Á suðurfjörðunum
á Austurlandi er mjólkurframleiðsla
afar lítil.
„Þróunin verður sú að mjólkur-
framleiðsla verður ekki í dreifðustu
byggðunum,“ segir Sigurgeir.
Aðspurður um hvað taki við hjá
þeim bændum sem hætta búskap
segir Sigurgeir allan gang á því.
Margir hafi einfaldlega hætt búskap
fyrir aldurs sakir, sumir búi áfram á
jörðum sínum og sæki vinnu í sveit-
unum, aðrir hafi flutt í burtu.
Ríkið keypti upp 35.000 ærgildi sl.
haust í samræmi við nýjan samning
við sauðfjárbændur. Það samsvarar
um 8–9% af greiðslumarki í landinu.
Sigurgeir segir að uppkaupin hafi
verið hlutfallslega mest á Vesturlandi
og í Eyjafirði. Bændur á hinum svo-
kölluðu sauðfjársvæðum, s.s. N-Þing-
eyjarsýslu og Vestfjörðum, hafi síst
selt greiðslumarkið. Bændur í ná-
grenni þéttbýlis hafi frekar gripið
tækifærið og hætt sauðfjárbúskap.
Bændum hefur farið mjög fækkandi um land allt á síðustu tólf árum
Mjólkurframleiðsla að leggj-
ast af í dreifðustu byggðunum
PÍLAGRÍMAFLUG hjá flugfélaginu
Atlanta hefur farið vel af stað síðan
það hófst fyrir fjórum vikum, en
gert er ráð fyrir að fljúga með um
200 þúsund pílagríma fram til vors.
Pílagrímaflugið er um þessar
mundir stór hluti af starfsemi Atl-
anta, en flogið er fyrir flugfélög í
Sádi-Arabíu, Austurlöndum fjær og
Afríku.
Gert er ráð fyrir að fljúga með
rúmlega 200 þúsund pílagríma til
og frá Jedda á Hajj-tímabilinu svo-
nefnda sem stendur að þessu sinni
yfir frá 26. janúar til 26. febrúar og
8. mars til 9. apríl. Flugfélagið Atl-
anta er með 10 af 18 vélum félags-
ins í þessum verkefnum og er starf-
semin því nokkru umfangsminni en
í pílagrímafluginu í fyrra þegar 12
af vélum félagsins voru notaðar í
flug með pílagríma.
Af þeim 10 vélum félagsins, sem
eru í þessum verkefnum, fljúga
þrjár Boeing 747 fyrir ríkisflugfé-
lag Sádi-Arabíu, Saudia, frá Indó-
nesíu og Bangkok, tvær Boeing
747-vélar fljúga frá Malasíu fyrir
Air Asia, ein Boeing 747 flýgur frá
Indónesíu fyrir Garuda, ein Lock-
heed Tristar flýgur með pílagríma
fyrir Air India frá Indlandi og þrjár
Boeing 747-vélar fljúga fyrir Air
Afrique frá Vestur-Afríku til
Jedda.
Atlanta hefur nú flogið með píla-
gríma á hverju ári í samfellt 11 ár
eða síðan árið 1991. Um 900 manns
starfa á vegum félagsins í Sádi-
Arabíu og útstöðvum tengdum píla-
grímafluginu um þessar mundir og
þar af eru tæplega 25% Íslendingar.
Pílagrímaflugið hefur farið mjög
vel af stað að þessu sinni enda kom-
in áralöng reynsla á starfsemina
hjá félaginu, sem fagnar fimmtán
ára afmæli um þessar mundir.
Yfir helmingur véla Flugfélagsins Atlanta í pílagrímaflugi
Flogið með rúmlega 200 þúsund farþega
Boeing 747-300 TF-ATI-vél Atlanta á King Abdhul-flugvelli í Jedda.
HÚN er einbeitt á svip hún Salbjörg og ákveðin í að
taka á öllu sínu til að komast á tindinn, nánar til-
tekið upp á þak á litla húsinu á róluvellinum við
Freyjugötu í Reykjavík.
Morgunblaðið/Ásdís
Einbeitt á róló
ENDURSKOÐUN á kjörum
öryrkja og ellilífeyrisþega á að
ljúka fyrir 15. apríl næstkom-
andi. Halldór Ásgrímsson, ut-
anríkisráðherra og formaður
Framsóknarflokksins, sagði við
upphaf miðstjórnarfundar
flokksins í Reykjavík í gær að
kjör aldraðra og öryrkja væru
sá málaflokkur sem flokkurinn
legði nú mesta áherslu á og
ákveðið hefði verið að flýta end-
urskoðun þeirra mála á fyrr-
greindan hátt að frumkvæði
Ingibjargar Pálmadóttur heil-
brigðisráðherra.
Hann sagði að umræða um
kjör öryrkja undanfarnar vikur
hefði sem betur fer vakið at-
hygli í þjóðfélaginu á bágum
kjörum margra öryrkja og
aldraðra og sagði flokksmenn
fagna áhuga á að bæta kjör
þess fólks enda hefði sú af-
greiðsla sem átti sér stað á Al-
þingi ekki varðað kjör þeirra
sem minnst mega sín. „Við höf-
um ávallt lagt áherslu á að bæta
fyrst og fremst kjör þeirra sem
minnst mega sín og að því ætl-
um við að vinna hörðum hönd-
um,“ sagði Halldór og kvað
nauðsynlegt að setja meira fé í
málaflokkinn.
Kjör öryrkja
og aldraðra
endurskoðuð
fyrir 15. apríl