Morgunblaðið - 16.03.2001, Síða 6

Morgunblaðið - 16.03.2001, Síða 6
FRÉTTIR 6 FÖSTUDAGUR 16. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ HÆSTIRÉTTUR segir að ákvæði skaðabótalaga frá 1993 um hámark viðmiðunartekna brjóti ekki í bága við stjórnarskrá. Það sé ekki ómál- efnalegt og nái á sama veg til allra sem eins standi á um. Hæstiréttur dæmdi í gær í máli manns, sem krafði Sjóvá-Almennar tryggingar um skaðabætur í kjölfar bílslyss sem hann lenti í á Reykja- nesbraut í desember 1998. Lamaðist hann í fótum og bol upp undir axlir, auk þess sem mikil lömun er í hand- leggjum. Varanleg örorka mannsins, sem er læknir og starfaði sem sér- fræðingur á Landspítalanum, var metin 100% og varanlegur miski hans 90%.Var gerður samningur við Sjóvá-Almennar um bótagreiðslur til hans, samtals rúmar 46 milljónir króna. Maðurinn gerði þó fyrirvara við samninginn, m.a. taldi hann að ákvæði 3. mgr. 7. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993 um hámark tekjuviðmið- unar síðustu 12 mánuði fyrir slys bryti í bága við stjórnarskrárvarin réttindi hans, en við útreikning ör- orkubóta var tekjuviðmiðun þessi lægri en raunverulegar tekjur hans síðustu 12 mánuði fyrir slysið. Þá mótmælti hann því að ekki hefði ver- ið greidd viðbót vegna varanlegs miska samkvæmt heimild í lögunum. Taldi hann sig eiga rétt á rúmum 5 milljónum króna frá tryggingafélag- inu vegna þessa. Hæstiréttur sagði að aflahæfi manna væri verndað af 72. grein stjórnarskrárinnar um friðhelgi eignarréttarins. Hins vegar væri ótvírætt að löggjafinn hefði heimild til að setja reglur um það, hvernig ákvarða skuli bætur þegar aflahæfi manna er skert. Ákvæði skaðabóta- laganna bryti ekki í bága við jafn- ræðisreglu 65. greinar stjórnar- skrárinnar. Hæstiréttur tekur hins vegar und- ir að hinn metni 90% miski nái ekki að bæta miska læknisins að fullu og hækkaði miskabætur til hans um 35%, eða um tæpar 1,5 milljónir króna. Málið dæmdu hæstaréttardómar- arnir Garðar Gíslason, Guðrún Er- lendsdóttir, Haraldur Henrysson, Hrafn Bragason og Pétur Kr. Haf- stein. Guðrún og Pétur skiluðu sér- atkvæði. Guðrún var sammála meiri- hlutanum um allt nema bætur fyrir varanlegan miska og vildi hækka þær um 50%, sem er það hlutfall sem mest er unnt að fara fram úr há- marksmiskabótum. Hún vísaði til þess að vart væri unnt að hugsa sér alvarlegri áverka en þann sem lækn- irinn varð fyrir. Pétur Kr. Hafstein sagði að skýra yrði fyrri dóma Hæstaréttar á þann hátt, að svigrúmi löggjafans til að setja reglur um ákvörðun bóta væru settar þær skorður að fullar bætur fáist fyrir líkamstjón, eftir því sem föng séu á. Óumdeilt væri að rúmar 3 milljónir skorti á að maðurinn hefði fengið tjón sitt vegna varanlegrar örorku bætt miðað við tekjur hans fyrir slysið. „Þegar um stjórnar- skrárvarin réttindi er að ræða á borð við aflahæfi eru það ekki haldbær og málefnaleg rök af hálfu löggjafans fyrir ákveðnum hámarksbótum til- tekins hóps manna að segja, svo sem gert var í athugasemdum með frum- varpi til skaðabótalaga, að tekjuháir menn geti auðveldlega keypt sér vá- tryggingar eða einfaldlega borið um- framtjón sitt sjálfir. Þá eru það held- ur ekki frambærileg rök fyrir skerðingu stjórnarskrárvarinna réttinda þessa tiltekna hóps umfram aðra, að því fylgi almennt talsverður ávinningur, að almannatrygginga- bætur og aðrar greiðslur frá þriðja manni verði ekki dregnar frá bóta- kröfu,“ segir Pétur m.a. og telur lög- in að þessu leyti brjóta gegn 72. og 65. grein stjórnarskrárinnar. Hann var einnig sammála Guðrúnu um að hækka bæri miskabætur um 50% vegna alvarlegra afleiðinga slyssins. Hæstiréttur dæmir um ákvæði skaðabótalaga Hámark viðmiðunartekna samrýmist stjórnarskrá VERKFALL á fiskiskipaflotanum nær til á sjöunda þúsund sjómanna í Sjómannasambandi Íslands, Vél- stjórafélagi Íslands og Farmanna- og fiskimannasambandinu. Að auki má gera ráð fyrir að fimm til sex þúsund manns við fiskvinnslu í landi verði fyrir barðinu á verkfall- inu er áhrifa þess fer að gæta vegna hráefnisskorts. Þetta er í fjórða sinn á átta árum sem kjara- deilur sjómanna og útvegsmanna leiða til verkfalls og tveimur af þremur fyrri verkfallsátökum lauk með lagasetningu. Verkfallið var boðað frá því klukkan 11 í gærkveldi og tekur til allra skipa stærri en 12 tonna. Þá er skylt að taka veiðarfæri úr sjó og hætta veiðum, ganga frá afla, sigla til hafnar og búa skipið undir legu, samkvæmt upplýsingum Hólmgeirs Jónssonar, framkvæmdastjóra Sjó- mannasambandsins. Fyrstu skipin komu til hafnar í gærkvöldi og í nótt, en gera má ráð fyrir að flest þeirra komi til hafnar í dag og þau síðustu um helgina, en allt fer það eftir siglingatíma af miðunum. Langflest félög Sjómannasam- bandsins samþykktu verkfall en það gildir þó ekki um félagið í Snæ- fellsbæ. Undirmenn á skipum frá Rifi, Ólafsvík og Hellissandi eru því ekki í verkfalli en þar sem yfirmenn eru það ættu fiskiskip þar einnig að stöðvast í verkfallinu. Útvegsmenn hafa boðað verk- bann á sjómenn vegna verkfallsins og kom það til framkvæmda á mið- nætti. Verkbannið nær þó ekki til útgerða í Snæfellsbæ. Víðtæk áhrif Verkfallið hefur víðtæk áhrif á veiðar og vinnslu sjávarafla eðli málsins samkvæmt, einkum ef það dregst á langinn. Beinustu áhrifin strax eru á loðnuveiðar og vinnslu en um 150 þúsund tonn eru eftir af loðnukvótanum eftir að sjávarút- vegsráðherra staðfesti í gær tillögu Hafrannsóknastofnunar um aukn- ingu loðnukvótans á yfirstandandi vertíð um 100 þúsund tonn, en öll viðbótin kemur í hlut Íslendinga. Áhöld eru hins vegar um það hve miklum hluta af kvótanum verður hægt að ná, þó svo ekki komi til verkfallsins, þar sem langt er liðið á loðnuvertíðina Þá hefur verkfallið mikil áhrif á vertíðarbáta en vertíð stendur nú sem hæst og hefur verið mokfiskirí undanfarna daga á hefðbundnum veiðisvæðum þeirra frá Breiðafirði og suður og austur með landinu. Í kjölfarið mun útflutningur á fersk- um fiski stórminnka, þar sem ein- göngu bátar undir tólf tonnum geta verið á sjó og einnig er hætt við að áhrifin verði talsverð á saltfisk- vinnsluna þar sem besta hráefni hennar er stór vertíðarþorskur. Vinna í fiskvinnslustöðvum víða um land mun síðan stöðvast strax og hráefni þrýtur og 5-6 þúsund starfsmenn fiskvinnslunnar verða þar með atvinnulausir. Annaðhvort fara þeir á atvinnuleysisbætur eða verða á kauptryggingu hafi menn trú á að verkfallið verði stutt. Haldi menn kauptryggingasamningi þýð- ir það að til viðbótar atvinnuleys- isbótum frá Atvinnuleysistrygg- ingasjóði og launatengdum gjöldum af þeim, þ.e.a.s. sem nemur fram- lagi atvinnurekanda í lífeyrissjóð og tryggingagjaldi, þarf vinnuveit- andi að bæta við muninum á bót- unum og launum, auk launatengdra gjalda af viðbótinni. Samkvæmt upplýsingum Vinnumálastofnunar er talið líklegt að einhverjir stóri aðilar í fiskvinnslu muni halda fólki á kauptryggingu. Reikna má með að upp undir eitt þúsund manns af erlendum upp- runa hafi starfað í fiskvinnslu hér á undanförnum misserum og hafa þeir ekki rétt til atvinnuleysisbóta nema þeir séu frá löndum innan Evrópska efnahagssvæðisins eða hafi fengið gefið út ótímabundið at- vinnuleyfi, sem gerist eftir þriggja ára starf hér. Minnihluti þeirra hef- ur því rétt til atvinnuleysisbóta en þeir halda sínu verði þeir á kaup- tryggingarsamningi hjá því fyrir- tæki sem þeir starfa hjá. Sjómenn hafa verið með lausa samninga frá því 15. febrúar í fyrra eða í rúmt ár og hefur hvorki gengið né rekið í viðræðum þeirra við útvegsmenn á þeim tíma. Raunar hafa kjaradeilur sjómanna og útvegsmanna verið mjög snúnar og erfiðar allan síð- asta áratug og iðulega ekki fundist lausn á þeim fyrr en eftir átök og afskipti ríkisvaldsins. Nú sem fyrr er það verðmyndun aflans sem er eitt meginágreiningsefnið, enda ráðast launakjör sjómanna fyrst og fremst af því verði sem fæst fyrir aflann. Sjómenn gera kröfu til þess að verðlagning aflans miðist við verð á markaði, þ.e.a.s. að annað hvort fari aflinn á markað eða verð- ið sé tengt markaðsverði, en út- vegsmenn hafa ekki getað fallist á það. Auk þeirrar kröfu eru sjómenn einnig með kröfur um úrbætur í slysatryggingarmálum sjómanna, auk þess sem þeir leggja áherslu á hækkun kauptryggingar, aukinn frítökurétt, framlög í séreignalíf- eyrissjóði svo nokkuð sé nefnt. Hólmgeir sagði aðspurður í gær- morgun áður en samningafundur sjómanna og útvegsmanna hófst að ekki sé hægt að leggja málið þannig upp að verðmyndun aflans sé stærsta krafa sjómanna í yfirstand- andi deilu. Þeir séu með aðrar kröf- ur sem þeir hafi lagt áherslu á eins og slysatryggingarmálið, framlög í séreignalífeyrissjóð til samræmis við það sem aðrir hafi samið um, auk verðlagningarkröfunnar. Ágreiningurinn sé ekki einangrað- ur við eitthvert eitt atriði. Útgerð- armenn hafi viljað ræða verðlagn- ingarmálið en þeir hafi ekki gefið ádrátt um eitt né neitt í öðrum mál- um. Útvegsmenn hafa hins vegar lagt áherslu á breytingar á ákvæðum um mönnun en þær gera það að verkum að fækkun í áhöfn verður til þess að útgerðarkostnaður eykst. Í þremur síðustu kjaradeilum sjómanna hefur alltaf komið til verkfalla og í tveimur þeirra lauk kjaradeilunni með lagasetningu fyrir atbeina ríkisvaldsins. 1994 stöðvaði þáverandi ríkisstjórn sjó- mannaverkfall með setningu bráða- birgðalaga eftir að það hafði staðið í tvær vikur. Vorið 1995 tókust samningar eftir 22 daga langt verk- fall og í mars árið 1998 lauk verk- falli sjómanna með lögfestingu miðlunartillögu og samþykkt þriggja frumvarpa sem tengdust verðlagningu aflans, en útvegs- menn höfðu fellt miðlunartillöguna. Verkfall hafði þá staðið í rúmar tvær vikur samanlagt. Fiskiskipaflotinn að stöðvast eftir að verkfall sjómanna skall á í gærkveldi Verkfallsaðgerðir í fjórða sinn á 8 árum Verkfall sjómanna hefur víðtæk áhrif en allur fiskiskipaflotinn mun stöðvast á næstu sólarhringum leysist verkfallið ekki. Í sam- antekt Hjálmars Jónssonar kemur fram að kjaradeilur sjómanna og útvegsmanna hafa verið mjög erfiðar síðustu árin og oftar en ekki þurft atbeina ríkisvaldsins til að binda enda á þær.                                !"                   #  !        $!  ! "   $   !%           #            %     !#       ''%        & !         #    "   %      ' &  #         &        !! &           ()  "  *    %  $         # &       !#  !   +      !(                %   !'    "       ,           % )  -% %                 &  &         &                               %   )./    $       !# & 0   $ % 1   " !#  -      HÆSTIRÉTTUR hefur dæmt mann í 14 mánaða fangelsi fyrir ölvunarakstur. Maðurinn hafði margoft verið dæmdur fyrir sams konar brot. Með dómi Héraðsdóms Reykja- víkur í desember í fyrra var hann dæmdur fyrir að hafa í tví- gang ekið bifreið undir áhrifum áfengis og sviptur ökurétti. Eftir að héraðsdómurinn gekk var hann enn á ný dæmdur fyrir að aka sviptur ökurétti. Með þeim brotum sem hann gekkst við rauf hann ennfremur skilorð eldri refsidóms. Hæstiréttur vísar til þess að manninum hafi fimm sinnum áð- ur verið gerð refsing fyrir ölvun við akstur og hann hafifjórum sinnum hlotið dóm fyrir akstur sviptur ökurétti. Að þessu sinni var hann dæmdur í 14 mánaða fangelsi. 14 mánaða fangelsi vegna ölvunaraksturs

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.