Morgunblaðið - 18.03.2001, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 18. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 11/3–17/3

ALLUR innflutningur á
kjötafurðum frá löndum
Evrópusambandsins og
EFTA hefur verið tak-
markaður vegna gin- og
klaufaveiki. Innflutningur
á hráu kjöti frá ríkjum
ESB er með öllu bann-
aður. Sama gildir um inn-
flutning lifandi dýra.
Bannið gildir um ótiltek-
inn tíma.

LÖG um frjálst framsal
fiskveiðiheimilda hafa
haft afgerandi áhrif á
fólksflótta íbúa á lands-
byggðinni, aukna skulda-
söfnun útvegsfyrirtækja
og lækkun launa starfs-
fólks í fiskvinnslu, að því
er kemur fram í nýrri
skýrslu Byggðastofnunar.

RÍKISSAKSÓKNARI
hefur gefið út ákæru á
hendur Atla Helgasyni
fyrir að hafa banað Ein-
ari Erni Birgissyni hinn
8. nóvember sl. Atli hefur
játað að hafa orðið Einari
Erni að bana.

ÁÆTLUÐ aukning líf-
eyrisskuldbindinga rík-
issjóðs vegna nýgerðs
kjarasamnings ríkisins
við framhaldsskólakenn-
ara nemur ríflega 5,3
milljörðum króna á samn-
ingstímanum, eða um
46,26% frá árslokum 2000
til aprílloka ársins 2004.

FYRSTU tvo mánuði
ársins bárust Íbúða-
lánasjóði 57 umsóknir um
greiðsluerfiðleikalán eða
frystingu lána vegna
greiðsluerfiðleika. Það
eru meira en tvöfalt fleiri
umsóknir en á sama tíma
í fyrra.
Flotinn stöðvast vegna
sjómannaverkfalls
VERKFALL félaga í Sjómannasam-
bandi Íslands og Vélstjórafélagi Ís-
lands hófst kl. 23 á fimmtudagskvöld
og hjá Farmanna- og fiskimannasam-
bandi Íslands á miðnætti sama kvöld.
Verkbann sem útgerðarmenn settu á
sjómenn tók þegar gildi. Verkfallið
tekur til allra skipa stærri en 12 tonn
og nær til á sjöunda þúsunds sjó-
manna. Að auki má gera ráð fyrir að
verkfallið nái til fimm til sex þúsund
manns sem starfa við fiskvinnslu í
landi. Áhrifanna gætir strax hjá loðnu-
flotanum en um 150 þúsund tonn eru
enn óveidd af loðnukvótanum. Þetta er
í fjórða sinn sem sjómenn hefja verk-
fall á síðustu sjö árum. Kjarasamning-
ar sjómanna runnu út 15. febrúar 2000
og hafa viðræður enn ekki skilað ár-
angri. Kjaradeilur sjómanna og út-
vegsmanna hafa verið erfiðar síðustu
árin og oftar en ekki þurft atbeina rík-
isvaldsins til að binda enda á þær.
Íhuga að hætta
innanlandsflugi
TAP Flugfélags Íslands nam 382 millj-
ónum króna á síðasta ári en tapið var
198 milljónir króna árið 1999. Að árinu
2000 meðtöldu hefur hlutdeild Flug-
leiða í tapi félagsins frá því það var
stofnað árið 1997 verið 849 milljónir og
Flugleiðir hafa lagt fram 1.130 millj-
ónir króna í stofnfé og hlutafjáraukn-
ingu flugfélagsins. Sigurður Helgason,
forstjóri Flugleiða, segir afkomuna
gjörsamlega óviðunandi og þrír kostir
séu í stöðunni hjá Flugleiðum hvað
varði þátttöku í innanlandsflugi. Í
fyrsta lagi sé kostur að hætta í innan-
landsflugrekstri, í öðru lagi sé kostur á
að halda rekstrinum áfram með mikl-
um breytingum þar sem stefnt væri að
því að auka tekjur félagsins um 15% en
rekstrargjöld aukist aðeins um 5% í
ár. Þriðji kosturinn er að fá fleiri
sterka hluthafa að félaginu.
INNLENT
Átök harðna
í Makedóníu
ÁTÖK milli albanskra skæruliða og
makedóníska hersins bárust á miðviku-
dag til Tetovo, næststærstu borgar
landsins, sem er um 40 km suðvestur af
landamærunum að Kosovo, þar sem
skærur höfðu áður átt sér stað. Á
fimmtudag var að sögn lögreglu barist í
nágrenni Skopje, höfuðborgar landsins,
og óttast margir að átökin geti þróast í
borgarastríð. Albanskir skæruliðar,
sem hafa látið að sér kveða í suðurhluta
hlutlausa svæðisins milli Kosovo-hér-
aðs og Serbíu, sömdu á mánudag um
tímabundið vopnahlé við Júgóslavíu-
stjórn. Stjórnvöld í Belgrad náðu jafn-
framt samkomulagi við Atlantshafs-
bandalagið (NATO) um að senda
hersveitir inn á hlutlausa svæðið, til að
flæma skæruliða á brott. Héldu júgó-
slavnesku hersveitirnar innreið sína á
miðvikudag, í fyrsta sinn síðan Kosovo-
deilunni lauk fyrir tveimur árum.
Gin- og klaufa-
veiki breiðist út
Fyrsta staðfesta tilfelli gin- og klaufa-
veiki á meginlandi Evrópu greindist í
Frakklandi á þriðjudag. Sama dag
greindist veikin einnig í Argentínu. Á
föstudag voru tilfellin orðin 261 í Bret-
landi, þar sem faraldurinn hófst. Búa
breskir bændur sig nú undir að slátra
allt að einni milljón klaufdýra til að
stemma stigu við útbreiðslu gin- og
klaufaveikinnar. Um níutíu ríki heims
hafa bannað innflutning búfjár, kjöts og
fleiri landbúnaðarafurða, ekki aðeins
frá þeim löndum þar sem veikin hefur
greinst, heldur láta það sama ganga yf-
ir öll aðildarríki Evrópusambandsins.
Framkvæmdastjórn ESB hefur mót-
mælt þessum ráðstöfunum, einkum
banni Bandaríkjanna og Kanada gegn
öllum innflutningi kjöt- og mjólkuraf-
urða frá aðildarríkjunum.

ÞRÍR Tsjetsjenar rændu
á fimmtudag rússneskri
farþegaþotu, sem var á
leið frá Istanbúl í Tyrk-
landi til Moskvu, en 174
voru um borð. Þvinguðu
ræningjarnir þotuna til að
lenda í Medina í Sádi-
Arabíu. Þarlendar sér-
sveitir réðust til inngöngu
í þotuna á föstudags-
morgun og yfirbuguðu
ræningjana. Þrír fórust í
áhlaupinu, einn flugræn-
ingjanna, flugfreyja og
farþegi. Rússnesk stjórn-
völd segja uppreisn-
armenn í Tsjetsjníu hafa
staðið á bak við flugránið.

DOW Jones-hlutabréfa-
vísitalan í New York fór á
miðvikudag niður fyrir 10
þúsund stig, í fyrsta sinn í
fimm mánuði. Miklar lækk-
anir urðu á fjármálamörk-
uðum í Bandaríkjunum og
Evrópu í vikunni og segja
fjármálaskýrendur nið-
ursveifluna nú vera eitt
versta markaðshrun sem
orðið hafi síðan í krepp-
unni í byrjun níunda ára-
tugarins.

GEORGE Fernandes,
varnarmálaráðherra Ind-
lands, sagði af sér á
fimmtudag vegna svokall-
aðs mútuhneykslis, sem
skók indversku ríkisstjórn-
ina í vikunni. Hneykslið
kom upp á þriðjudag, þeg-
ar fréttavefur sýndi mynd-
band, þar sem háttsettir
foringjar í hernum og
embættismenn taka við
greiðslum gegn því að
hygla ákveðnu vopnasölu-
fyrirtæki.
ERLENT
„BYGGÐASTOFNUN er aðeins að
verja kröfur sínar með afskriftum 150
milljóna króna á gjaldþroti Nasco í
Bolungarvík en ekki gera út af við
markaðslögmál í rækjuiðnaði,“ segir
Kristinn H. Gunnarsson, formaður
stofnunarinnar í svari við gagnrýni
Róberts Guðfinnssonar, stjórnarfor-
manns Þormóðs ramma–Sæbergs hf.,
í Morgunblaðinu í gær.
„Það lán sem var þegar á húsinu og
var veitt fyrir nokkrum árum, stend-
ur áfram. Við verjum það en breytum
hluta af því í hlutafé. Tvö önnur lán
sem veitt voru síðar upp á samtals 150
milljónir, eru afskrifuð,“ segir Krist-
inn sem telur þetta hið eina sem hægt
var að gera í stöðunni þar sem enginn
hafi boðið það hátt verð í eignirnar að
það stæði fyrir lánunum. „Ástæða
fyrir þeirri lánveitingu var á sínum
tíma sú að Skagstrendingur og Burð-
arás voru að kaupa sig inn í Nasco og
lögðu mikla peninga þar inn. Menn
sem þá stjórnuðu för í Byggðastofnun
töldu þá rétt að leggja til fjármuni og
höfðu menn trú á því að þar væri um
að ræða aðgerð sem væri skynsam-
lega ígrunduð þar sem tveir vandaðir
fjárfestar væru á ferð. Svo fór sem fór
og ég minni á að Skagstrendingur var
að skila ársreikningi þar sem afskrift-
ir voru nærri 250 milljónir vegna
hlutafjárkaupa í Nasco, svo þetta er
sameiginlegt skipbrot en ekki
Byggðastofnunar einnar,“ segir
Kristinn.
Fyrningarleið hægfara þróun
Kristinn segist að auki vera algjör-
lega ósammála athugasemdum Ró-
berts um að fyrningarleið kvótakerf-
isins verði til þess að útgerðarmenn
verði skildir eftir með skuldir sínar og
veiðiheimildum úthlutað til þeirra
sem ekki stóðust samkeppnina í sjáv-
arútvegi. „Fyrningarleiðin sem ég hef
talað fyrir gerir ráð fyrir að innkalla
veiðiheimildir á tuttugu til þrjátíu og
þremur árum. Það þýðir að útgerð-
armenn hafa fullar tekjur af núver-
andi veiðiheimildum í tíu til sextán ár
sem er miklu lengri tími en tekur að
greiða upp fjárfestingar. Kaupi menn
kvóta er reiknað með að þaðtaki um 5
til 7 ár að borga hann upp og svo eru
mönnum gefin tvö til þrjú ár til að
hafa hagnað af fjárfestingunni. Þetta
er því ekki byltingarkennd tillaga
heldur hægfara þróun. Að setja veiði-
heimildirnar á markað þýðir einfald-
lega að fólk keppi um þær á jafnrétt-
isgrundvelli og þeir sem eru fyrir hafi
ekki forskot.
Í dag er það hins vegar þannig að
þeir sem eru fyrir leigja frá sér afla-
heimildina til annarra sem vilja vera
útgerðarmenn og okra á þeim mis-
kunnarlaust. Fyrningarleiðin er eðli-
leg og hún er sjálfsögð. Hún skapar
jafnrétti og ekki síst samkeppni með-
al útgerðarmanna um veiðiheimildir.
Ég spyr því bara hvort sjávarútveg-
urinn eigi að vera eina greinin á Ís-
landi þar sem samkeppnislögmálinu
er úthýst? Á einkaréttur Þormóðs
ramma og annarra útvalinna manna
að vera um aldur og ævi á sjávarút-
vegi?“
Stofnunin er aðeins
að verja kröfur sínar
Formaður Byggðastofnunar um gjaldþrot Nasco
STJÓRN Hafnarsamlags Austur-
Héraðs og Fellahrepps samþykkti
nýverið að leggja til að höfn við
Lagarfljót verði í Egilsstaðavík.
Eftir er að afgreiða samþykktina
hjá báðum sveitarstjórnum. Egils-
staðavíkin þykir mjög hentug hvað
varðar dýpi og strauma. Sveit-
arstjórn Fellahrepps mun þó held-
ur vilja sjá höfnina byggða upp þar
sem núverandi bráðabirgðaaðstaða
er, við búarsporð Lagarfljótsbrúar
og þykir ýmislegt benda til að
Fellamenn dragi sig út úr Hafn-
arsamlaginu.
Stjórn Hafnarsamlagsins er skip-
uð tveimur fulltrúum frá Austur-
Héraði og einum úr Fellahreppi.
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Lagt hefur verið til að höfn við Lagarfljót verði í Egilsstaðavík.
Höfn á Lagarfljóti
í Egilsstaðavík
Fellamenn ósáttir við tillögu
um staðsetningu hafnar
Egilsstöðum. Morgunblaðið.
SÓLVEIG Pétursdóttir, dóms-
og kirkjumálaráðherra sat fund
í ráðherraráði Schengen-ríkja
sem haldinn var í Brussel í vik-
unni. Var fundurinn haldinn
undir formennsku Svía.
Á fundinum var m.a. rætt um
vaxandi straum flóttamanna og
ólöglegra innflytjenda frá og í
gegnum ríki á Balkanskaga.
Vandinn sem af þessu stafar
hefur verið til meðferðar hjá
embættismannanefndum að
undanförnu og hefur þegar ver-
ið gripið til aðgerða gegn honum
m.a. með því að veita landa-
mæravörðum í Balkanríkjunum
aukna aðstoð og þjálfun.
Þá var rætt um samræmingu
refsinga í Schengen-ríkjunum
vegna smygls á ólöglegum inn-
flytjendum. Voru skoðanir
skiptar meðal ráðherranna.
Upplýst var á fundinum um
framgang mála vegna gildistöku
Schengen-samstarfsins á Norð-
urlöndum frá og með 25. mars
nk. „Þá þykir það tíðindum sæta
að skýrt var frá því á fundinum
að Svisslendingar hefðu óskað
eftir könnunarviðræðum um að-
ild að Schengen-samstarfinu.
Hefur því verið tekið vel af
Schengen-ríkjunum,“ segir í
frétt frá dómsmálaráðuneytinu.
Svisslend-
ingar í
Scheng-
en-sam-
starfið?