Morgunblaðið - 21.03.2001, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 MIÐVIKUDAGUR 21. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Búsetuskilyrði í Þingeyjarsýslum
(Ó)velkomin(n)
í eigin landi?
RÁÐSTEFNA umsambúð byggðarog friðlýstra svæða
verður haldin á Húsavík
nk. föstudag, 23. mars.
Hún ber yfirskriftina: (Ó)
velkomin(n) í eigin landi?
Þjóðgarður og friðlýst
svæði/búseta og atvinnu-
sköpun. Forsætisráðherra,
Davíð Oddsson, mun setja
ráðstefnuna. Tryggvi
Finnsson, framkvæmda-
stjóri AÞ á Húsavík, hefur
annast undirbúning henn-
ar. Hvert er markmiðið?
„Í Þingeyjarsýslum eru
tvö verndarsvæði, í fyrsta
lagi Mývatns- og Laxár-
svæðið, en um það gilda
sérstök lög frá 1974. Hins
vegar er svo Þjóðgarður-
inn í Jökulsárgljúfrum, en
hann var stofnaður með lögum
1973. Nú eru um 25 ár liðin frá því
að lögin um þessi verndarsvæði
tóku gildi. Atvinnuþróunarfélag-
inu fannst því ástæða til að staldra
við og fjalla um það á ráðstefnu
hverju þetta hafi skilað byggðar-
laginu. Höfum við nýtt tækifærin?
Eru einhverjar ógnanir sem í
þessu felast?“
– Er það svo?
„Mönnum finnst að með lögun-
um hafi verið tekin af þeim völd í
vissum skilningi og þau hafi færst
yfir til aðila sem ekki búa á svæð-
inu. Verið sé með öðrum orðum að
flytja valdið yfir auðlindum þess-
um og tækifærunum sem þeim
fylgja úr héraði. En við getum líka
velt því fyrir okkur hvort við sem
hér búum höfum nýtt þau tæki-
færi sem geta falist í svona friðlýs-
ingu.“
– Hvað völd hafa færst úr hér-
aði?
„Við getum nefnt sem dæmi að í
venjulegu sveitarfélagi eru skipu-
lagsmálin í höndum sveitarstjórn-
ar, sem síðan þarf að fá staðfest-
ingu Skipulagsstofnunar ríkisins.
En á t.d. Mývatnssvæðinu er yfir
þessu einn „yfirfrakki“ sem heitir
Náttúruvernd ríkisins sem hefur
alltaf síðasta orðið. Þetta felur í
sér að fyrirætlanir sveitarstjórnar
sem samþykktar hafa verið hjá
Skipulagsstofnun geta verið
ómerktar hjá Náttúruvernd ríkis-
ins. Þetta er eitt dæmi um slíkt.“
– Hvaða tækifæri gætu verið
vannýtt?
„Tökum þjóðgarðana sem
dæmi. Ef fólk ætlar að dvelja þar,
af hverju þarf það endilega að
vera í tjaldi? Af hverju má ekki
reisa þar ferðamannaaðstöðu með
gisti- og hótelrými, smáhýsum eða
einhverju slíku? Þetta er ein af
spurningunum sem vakna þegar
litið er yfir reynslu okkar af starf-
semi þjóðgarða. Við ætlum á ráð-
stefnunni að fjalla um þessa hluti.
Við höfum fengið m.a. tvo góða er-
lenda fyrirlesara. Annar þeirra,
hr. Roger Crofts, er forstjóri
skoska náttúruarfsins, ef svo má
segja. Síðan talar Peter Prokosch.
Hann hefur með að gera friðlýs-
ingar á norðurhjara og
sambúð byggðar og
náttúru á því svæði fyr-
ir WWF, sem eru nátt-
úruverndarsamtök á
heimsvísu, en hann
starfar í Noregi. Skotinn ætlar að
segja frá með hvaða hætti nátt-
úrverndarmál eru skipulögð í
Skotlandi en Peter mun segja frá
starfi sínu í sambandi við friðlýs-
ingu og sambúð byggðar og nátt-
úru á norðurhjaranum.“
– Verða kynntar þarna nýjar
hugmyndir?
„Það verður farið yfir hug-
myndir frá hugmyndasmiðju
Landverndar sem þegar hafa ver-
ið kynntar á ráðstefnu á Kirkju-
bæjarklaustri um Vatnajökuls-
þjóðgarð. Inga Rós Þórðardóttir
mun fjalla um þetta efni. Ef þess-
ar hugmyndir gengju eftir hefði
það mikil áhrif á byggð hér norðan
Vatnajökuls. Einnig verður rætt
um atvinnustarfsemi á friðlýstum
svæðum. Meðal þeirra sem um
það efni fjalla er Valgerður Sverr-
isdóttir, iðnaðar- og viðskiptaráð-
herra. Þá verður fjallað um skipu-
lagsmál náttúruverndarsvæða og
að lokum verður rætt um sambúð
byggðar og friðlýstra svæða.“
– Hvernig er sú sambúð?
„Okkar reynsla af þessari sam-
búð hér er umdeild. Auk þess að
völdin færist úr héraði finnst
mönnum sem í þessu felist ákveð-
in hindrun á atvinnuuppbygg-
ingu.“
– Vilja menn fyrir norðan fá að
taka yfir þjóðgarðana?
„Menn vildu gjarnan sjá að
rekstur þeirra og forsvar yrði í
auknum mæli flutt heim í héruð.“
– Hvernig hefur slíkum mála-
leitunum verið tekið?
„Þetta hefur ekki enn verið rætt
nægilega skilvirkt en tilgangur
þessarar ráðstefnu er m.a. að ýta
við því máli.“
– Hvernig lítur atvinnuástand
út á þessu svæði núna?
„Atvinnuástandið er
bæði gott og minna
gott, ef svo má segja.
Ákveðnar þrengingar
eru hér, bæði í sam-
bandi við iðnað og sjáv-
arútveg, að öðru leyti er ástandið
þokkalegt. Menn sjá náttúrlega
ákveðin tækifæri í ferðamennsk-
unni á þessu svæði, enda er þetta
eitt grónasta ferðamannasvæði
landsins. Þess vegna er mjög mik-
ilvægt að skipan mála í sambandi
við þjóðgarða sé með þeim hætti
að menn hafi tækifæri til að nýta
alla þá möguleika sem hægt er á
þessum friðlýstu svæðum.“
Tryggvi Finnsson
 Tryggvi Finnsson fæddist
1942 við Svalbarðseyri við Eyja-
fjörð. Hann lauk stúdentsprófi
frá Menntaskólanum á Akureyri
1962, stundaði síðan nám í
Þýskalandi, fyrst í efnafræði en
flutti sig svo yfir í matvæla-
tækninám og lauk prófi í því
1968. Þá varð hann rekstrar-
stjóri hjá Siglósíld á Siglufirði en
1969 framkvæmdastjóri Fisk-
iðjusamlags Húsavíkur og var
það til ársins 1997. Þá varð hann
deildarstjóri Þróunarseturs ís-
lenskra sjávarafurða en er nú
framkvæmdastjóri Atvinnuþró-
unarfélags Þingeyinga (AÞ).
Tryggvi er kvæntur Áslaugu
Þorgeirsdóttur húsmóður og
eiga þau þrjú uppkomin börn.
Vilja forsvar
þjóðgarða
heim í hérað
Við verðum aðeins að grípa inn í, Þórir minn. Sævar gæti meitt sig.
SIV Friðleifsdóttir umhverfisráð-
herra og fulltrúar ellefu umhverf-
issamtaka undirrituðu í gær sam-
starfsyfirlýsingu með það að mark-
miði að efla lýðræðislega umræðu
um umhverfis- og náttúruvernd.
Þetta er gert í samræmi við ákvæði
Árósasamningsins sem umhverfis-
ráðherrar aðildarríkja Efnahags-
nefndar Sameinuðu þjóðanna fyrir
Evrópu samþykktu í júní árið 1998,
en í honum er mikilvægi frjálsra
félagasamtaka undirstrikað og
stjórnvöld hvött til að virkja þau við
ákvarðanatöku um umhverfismál.
Samráð ráðuneytisins og félaga-
samtakanna fer fram með þeim
hætti að umhverfisráðuneytið mun
standa fyrir reglulegum samráðs-
fundum með umhverfissamtökun-
um auk þess sem boðað verður til
víðtækari samráðsfunda eftir því
sem tilefni er til. Þá mun ráðuneytið
boða til Umhverfisþings annað
hvert ár og leitast við að bjóða
fulltrúum frjálsra félagasamtaka
þátttöku í fjölskipuðum nefndum á
vegum ráðuneytisins þar sem þeir
meðal annars koma að undirbúningi
lagafrumvarpa og reglugerða.
Í yfirlýsingunni er einnig kveðið á
um fjárhagslegan stuðning við um-
hverfissamtök en ráðuneytið mun
veita þeim árlega styrki í samræmi
við heimildir fjárlaga hverju sinni.
Auk þess verður fjármagni veitt til
faglegrar uppbyggingar umhverfis-
samtaka í samræmi við fjárlög.
Loks mun ráðuneytið veita samtök-
unum fjárhagslegan stuðning til
þátttöku í stefnumarkandi alþjóð-
legum fundum um umhverfismál.
Aukið samstarf ráðuneytis
og umhverfissamtaka