Morgunblaðið - 08.04.2001, Síða 20

20 SUNNUDAGUR 8. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Árni Sæberg
„Leikskólinn ætti að geta annað meiru námsefni með börnunum en nú er gert og finnst mér koma vel til álita að
færa eitthvað af því námsefni, sem börnin læra í fyrstu bekkjum grunnskóla, yfir til leikskólanna.“
ÞRÁTT fyrir margvíslegarúrbætur í íslensku skóla-kerfi á undanförnum árum,verða þær raddir æ hávær-
ari í þjóðfélaginu sem segja að ekki
sé nóg að gert, viljum við standa
nágrannaþjóðunum á sporði. Lík-
legt má telja að flestar aðrar
OECD-þjóðir séu að geysast fram
úr Íslendingum í menntamálum ef
marka má skýrslu Efnahags- og
framfarastofnunarinnar frá 1998,
en þar kemur fram að eftir átta
ára skólagöngu séu íslensk börn að
meðaltali heilum tveimur árum á
eftir öðrum OECD-börnum og
reyndist Ísland í neðsta sæti af
þeim 25 þjóðum sem kannaðar
voru. Þá blasir einnig við sú stað-
reynd að um þriðjungur þeirra ís-
lensku ungmenna, sem hefja fram-
haldsskólanám, ljúka því ekki og
aðeins um 55% af hverjum árgangi
Íslendinga ljúka stúdentsprófi á
meðan það hlutfall er 76% á hinum
Norðurlöndunum.
Þetta kom m.a. fram á nýliðnu
viðskiptaþingi Verslunarráðs Ís-
lands þar sem gætti talsverðrar
gagnrýni á menntamál þjóðarinnar,
en að mati framsögumanna, þeirra
Kára Stefánssonar, forstjóra Ís-
lenskrar erfðagreiningar, Guðfinnu
Bjarnadóttur, rektors Háskólans í
Reykjavík, og Frosta Bergssonar,
stjórnarformanns Opinna kerfa,
verður að setja menntamálin í önd-
vegi, ætlum við að halda velli í því
harða samkeppnisstríði, sem nú er
háð um gjörvallan heim. Að mati
Verslunarráðsins þarf endurskoðun
skólakerfisins að fara fram með
opnum huga og án þess að rekstur
skóla verði njörvaður niður í eitt-
hvert eitt tiltekið fyrirkomulag.
Þarfir markaðarins, nemenda og
foreldra í þessu tilviki væru mis-
jafnar og skólum yrði að veita
tækifæri til að mæta þeim, hverj-
um á sinn hátt. Fram kom það
sjónarmið að ekki væri nægjanlega
vel nýttur sá tími, sem færi í skóla-
göngu á fyrstu árum grunnskóla.
Undirstöðugreinum á borð við
tungumál og stærðfræði væri ekki
sinnt sem skyldi. Útskrifa ætti
stúdenta 18 ára í stað 20 ára, eins
og nú er gert, svo að íslensk ung-
menni geti hafið háskólanám sam-
stiga jafnöldrum annars staðar.
Leikskólinn annar meiru
Frá því að grunnskólinn var end-
urskipulagður árið 1974 hafa við-
horf manna til leikskóla tekið mikl-
um breytingum. Á þeim tíma var
litið á leikskólavistun sem úrræði
er bæri að nota þegar enginn kost-
ur var að gæta barns heima, en í
dag þykir leikskólanám sjálfsagður
réttur allra barna og hefur ásókn í
heilsdagsvistun verið að færast í
aukana, sérstaklega á undanförn-
um sex árum. Almennt hafa leik-
skólarnir tekið hlutverk sitt mjög
alvarlega og reynt að sinna þroska
barna í leik og námi, eins vel og
kostur er. Af því leiðir m.a. að á
síðasta ári í leikskóla kynnast flest
börn þeim undirstöðuatriðum
náms, svo sem tölu- og bókstöfum
og jafnvel að draga til stafs, sem
fæst börn áður fyrr kynntust
markvisst fyrr en þau hófu reglu-
bundið barnaskólanám. Með ný-
legri sameiningu Fósturskóla Ís-
lands og Kennaraháskólans má
gera ráð fyrir að meira samræmis
verði gætt á þessum tveimur skóla-
stigum náms og að reynt verði að
marka stefnu, sem miðar að því að
börnin fái meira hvetjandi við-
fangsefni á síðari árum leikskólans.
Í kjölfar þings Verslunarráðs
ákvað framkvæmdastjórn þess að
skipa vinnuhóp til að skoða sér-
staklega laga- og regluverk í kring-
um leik- og grunnskóla með það að
leiðarljósi að reyna að sjá á hverju
strandar ef vilji manna beinist í þá
átt að bjóða upp á meiri einka-
framkvæmd í leikskólum og grunn-
skólum en nú tíðkast. Að sögn Sig-
ríðar Andersen lögfræðings, sem
stýrir vinnuhópnum, er einkaaðil-
um gert mjög erfitt fyrir, vilji þeir
fara út á þennan markað. „Ekki
hafa öll börn og allir foreldrar
sömu þarfir og sömu hagsmuni og
því finnst okkur rétt að skoða það
ofan í kjölinn hvort rétt sé að hafa
meira valfresli í skólakerfinu. Sá
sveigjanleiki gæti skilað bæði meiri
árangri og öðruvísi árangri. Við
teljum að leikskólinn eigi að geta
þjónað mun betur en hann gerir í
dag. Það ætti t.d. ekkert að standa
í veginum fyrir því að börnum á
leikskólaaldri séu kennd tungumál
og eflaust mætti hugsa sér að ein-
hverjir hefðu áhuga á því að starf-
rækja leikskóla, sem miðaði að
tungumálanámi eða einhverju öðru
sem foreldrar hefðu hug á að
kaupa fyrir börnin sín,“ segir Sig-
ríður Andersen.
Unnur Stefánsdóttir, leikskóla-
stjóri í Kópvogi, tekur undir það
sjónarmið Sigríðar að leikskólinn,
sem var gerður að fyrsta skólastig-
inu fyrir fáeinum árum, ætti að
geta afkastað mun meiru en hann
gerir í dag þótt hún sé ekki á því
að leikskólinn stæði endilega betur
að vígi með einkavæðingu. „Við bú-
um við mjög góðan aðbúnað á leik-
skólunum hér og mikið þróunar-
starf er í gangi víðast hvar þó
segja megi að það vanti alltaf fleiri
leikskólakennara. Hinsvegar vil ég
persónulega gera meiri kröfur til
námskrár leikskóla. Næmi barna á
leikskólaaldri er geysilega mikið og
því þurfum við að nýta okkur þessi
mótunarár til hins ýtrasta. Ég er
MENNTUNINA Í ÖNDVEGI
Á UPPLÝSINGATÆKNIÖLD
Morgunblaðið/Ásdís
„Þjóðir í kringum okkur setja menntamál í forgrunn til að undirbúa nemendur fyrir framtíðaratvinnusköpun og mannlíf í flóknu alþjóðlegu umhverfi.“
Íslendingar vilja í vax-
andi mæli skilgreina sig
sem upplýsingatækni-
samfélag. Þekkingin er
þar með orðin grund-
völlur að nútímaþjóð-
félagskerfi þar sem
menntastofnanir gegna
lykilhlutverki og verða
að geta brugðist hratt
og örugglega við sí-
breytilegum kröfum
þeirra, sem nota þjón-
ustu þeirra, sem aftur
leiðir hugann að skipu-
lagi menntamála al-
mennt og þeirri al-
mennu miðstýringu sem
einkennir þetta svið.
Jóhanna Ingvarsdóttir
ræddi við fólk um ýmsa
þá gagnrýni, sem fram
hefur komið á hið ís-
lenska menntakerfi að
undanförnu.
’ Spurning er hvortvið eigum að leyfa
þeim foreldrum,
sem eiga fé, að fjár-
festa í menntun
barna sinna eða
hvort við eigum
bara að leyfa þeim
að kaupa bíla fyrir
börnin sín. ‘
’ Kerfi, sem vinnursvona illa úr tæki-
færum, þarf að
breyta. ‘