Morgunblaðið - 22.04.2001, Page 10

Y
FIR háveturinn er
Medjugorje kyrrlátt
sveitaþorp, rétt eins og
öll hin þorpin í Bosníu-
Hersegóvínu. Munurinn
liggur í um milljón gestum sem sækja
Medjugorje heim, fólk sem er í leit að
sjálfu sér ef marka má sálnahirðinn
Svetozar Kraljevic. Staðurinn hefur
verið áfangastaður kaþólskra píla-
gríma í nærri því tuttugu ár eftir að
María Guðsmóðir birtist sex börnum
og rifið efnahag staðarins upp. Þeir
eru einnig margir sem trúa því að sýn
barnanna og allt sem á eftir fylgdi sé
eitt allsherjarsvindl til að hleypa lífi í
efnahag svæðis sem hefur upp á fátt
að bjóða en straumurinn til þorpsins
er látlaus, eykst ef eitthvað er.
Bosníustríðið snart Medjugorje
mun minna en mörg þorp og bæi í ná-
grenninu, engar sprengjur féllu á
þorpið, það var vin í eyðimörkinni
mitt í firringu Bosníustríðsins. Að-
sóknin hrundi að vísu, en þó ekki al-
veg. Þótt verið væri að jafna hluta
Mostar, sem er aðeins um hálftíma-
akstur í burtu, við jörðu mátti sjá
bandaríska og írska pílagríma í
Medjugorje. Fólk sem sumt hvert
virtist varla gera sér grein fyrir
ástandinu sem ríkti í landinu.
Enda er Medjugorje ekki dæmi-
gert fyrir Bosníu, það er eins og
meirihluti þorpa í suðvesturhlutan-
um, Hersegóvínu, byggt Króötum og
allt þar minnir á nágrannaríkið; far-
símakerfið, gjaldmiðillinn, málið, fólk-
ið, þjóðernishyggjan. Fáninn sem
blaktir við hún er króatískur, ekki
bosnískur. „Þjóðernishyggjan hér er
hin sama og annars staðar í Hers-
egóvínu. Okkur þótti afar leitt að sjá
breska skriðdreka bruna í gegnum
þorpið að tilgangslausu,“ segir einn
íbúanna í Medjugorje og vísar til við-
bragða SFOR við nýlegum ólátum við
nokkur útibú Hercegovina-bankans,
m.a. í þorpinu. „En ég á ekki von á því
að þetta dragi dilk á eftir sér, til þess
erum við of upptekin, pílagrímatím-
inn er genginn í garð.“
Hundrað prestar
við störf
Það er ekki orðum aukið að nóg sé
að gera í Medjugorje frá páskum og
fram í nóvember, fjöldi minjagripa-
verslana og gistiheimila í 4.000 manna
þorpi er yfirþyrmandi og allt sem
kirkjunni tengist mikið að umfangi.
Átta prestar eru í bænum en þegar
mikið liggur við, t.d. um páskana, eru
hátt í 100 prestar af ýmsu þjóðerni
þar. „Þeir sjá um flestar athafnir og
skriftirnar, við prestarnir hér höfum
takmarkaðan tíma til þess, okkar
hlutverk er að skipuleggja komu
þeirra og dvöl hér, svo og messuhald-
ið,“ segir faðir Svetozar Kraljevic,
enskumælandi prestur um fimmtugt,
mikill áhugamaður um myndavélar
og önnur tól og tæki. En það er önnur
saga.
Medjugorje var ósköp venjulegt
2.000 manna þorp þar til dag einn í
júní árið 1981, er sex börn úr þorpinu
kváðust hafa séð Maríu Guðsmóður,
sem bar þeim skilaboð sem þau áttu
svo að koma áleiðis. Börnin, sem nú
eru fullorðið fólk, hafa komið þeim
smám saman áleiðis og reyndust flest
varða óskina um frið, sem margir
telja táknrænt fyrir það sem á eftir
kom, svo og um mátt bænarinnar.
Börnin voru á sínum tíma rannsök-
uð hátt og lágt af vísindamönnum og
hafa fjölmargar bækur verið skrifað-
ar um rannsóknirnar á þeim, svo og
auðvitað um skilaboð Maríu Guðs-
móður. Kirkjan hefur ekki viðurkennt
birtinguna, en kirkjunnar menn í
Medjugorje taka slíkt ekki nærri sér
og segja slíkt tímafrekt, auk þess sem
páfinn hafi óopinberlega stutt börnin
og prestana í þorpinu. „Það sem máli
skiptir eru frelsaðar sálir,“ segir einn
þeirra.
Morgunbænir
með pílagrímunum
Börnin eru orðin fullorðið fólk og
aðeins eitt þeirra, hin fertuga Vicka
Ivanovic, er reiðubúin að tala við þá
sem leggja leið sína til Medjugorje.
Hin neita, sum greinilega þreytt á
þeim gríðarlega ágangi sem milljón
pílagríma á ári hlýtur að vera. Heimili
þeirra bera vott um alla þá fjármuni
sem streymt hafa til þorpsins í kjölfar
sýnarinnar, þau eru stór og glæsileg.
Ómögulegt reynist að ná tali af
Vicku, yfir 200 pílagrímar standa
spenntir fyrir utan húsið þar sem hún
boðar erindi Maríu á hverjum
morgni, kl. 8. Hún boðar daglegar
bænir, föstur og ræktun trúarinnar á
króatísku og ítölsku og orð hennar
eru þýdd yfir á ótal tungumál. Lítið
hefur dregið úr troðningnum rúmum
tveimur tímum síðar og löng röð fólks
af ólíku þjóðerni hefur raðað sér upp í
von um áheyrn. Vicka sjálf virðist
óþreytt, brosir án afláts, veifar til
mannfjöldans af tröppum hússins og
endurtekur í sífellu orð sín um mátt
bænarinnar.
Pílagrímarnir ráfa um þorpið sem
er ekki stórt. Nær allir leggja leið
sína upp á hæðina þar sem María
guðsmóðir birtist börnunum, biðjast
fyrir, syngja og kyssa krossana sem
komið hefur verið fyrir, sumir ber-
fættir í urðinni. Kirkjan dregur sömu-
leiðis að sér mikinn fjölda en nær
stanslaust messuhald er þar yfir
páskahátíðina. Hópur líbanskra kaþ-
ólikka virðist fá vitrun fyrir utan
kirkjuna er sólargeisli brýst í gegnum
óreglulega skýjamyndun en annars
er ekki vitað um nein kraftaverk yfir
þessa páska, þrátt fyrir að margir
sjúkir leggi leið sína til Medjugorje.
Nær allir koma svo við í minjagripa-
verslunum þar sem til sölu eru allar
mögulegar útgáfur af Maríu mey, úr
plasti.
Hagnast á trúnni
Faðir Kraljevic er maður raunsær,
bæði þegar rætt er um trúmál og
tengsl þeirra við efnahag. „Það er
óhjákvæmilegt að einhverjir reyni að
hagnast á trú eins og öðru og eftir-
spurnin eftir minjagripunum er vissu-
lega fyrir hendi,“ segir hann og ypptir
öxlum. Erfitt er að verða sér úti um
tölur um hagnaðinn af straumi píla-
gríma til Medjugorje en það þarf eng-
an reiknimeistara til að gera sér grein
fyrir því að hundruð þúsunda gesta á
ári, sem dvelja frá einum og upp í sjö
daga, þurfa gistingu, mat og eitthvað
til að hafa með heim. Þorpsbúar eru
tregir til að ræða góða afkomu, við-
urkenna þó að þeir komist betur af en
á öðrum stöðum í Hersegóvínu.
Einn þeirra, Marion Vasilj, leigir
jarðhæð húss síns undir pizzustað, og
segist vilja sjá sem flesta pílagríma í
Medjugorje. Honum finnst ekki
ágangur af gestunum. „Ég viður-
kenni að þegar þetta gerðist fyrir
tuttugu árum var ég hissa í byrjun.
En ég vissi að börnin voru úr góðum
kaþólskum fjölskyldum, og nú trúi ég
Undrið í Bosníu
Séra Svetozar Kraljevic heimsækir munaðarleysingjahælið, Þorp mæðranna, sem kirkjan í Medjugorje hefur
reist fyrir hluta þess fjár sem pílagrímar hafa látið af hendi rakna á sl. tuttugu árum.
Mitt í hinum króatíska hluta Bosníu er að
finna þorpið Medjugorje þar sem María
guðsmóðir birtist hópi barna fyrir tuttugu
árum. Milljónir kaþólikka hafa heimsótt
staðinn frá þeim tíma, sumir í von um
kraftaverk, aðrir til að staðfesta trú sína.
Urður Gunnarsdóttir og Thomas Dworzak
eyddu páskunum með þúsundum pílagríma.
Thomas Dworzak/Magnum Photos
Pílagrímar hvaðanæva að fara upp á hæðina þar sem fullyrt er að María guðsmóðir hafi birst árið 1981. Krossar
hafa verið reistir þar sem hún birtist, flestir pílagrímarnir biðja við krossinn þar sem hún er sögð birtast oftast.
10 SUNNUDAGUR 22. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ